زنگ خطر برای کمبود کالا‌های اساسی به صدا در می‌آید؟
- روزنامه خراسان نوشت: ادعا‌هایی در خصوص کمبود برخی از کالا‌های اساسی در کشور به گوش می‌رسد که به نظر مسئولان و مدیران مربوط در این روز‌های آخر کار دولت نباید از رسیدگی به این موضوع غافل شوند. البته این نگرانی زمانی بیشتر می‌شود که با نگاهی به کارنامه واردات کالا‌های اساسی در سال ۹۹ می‌بینیم که واردات کالا‌های اساسی در سال گذشته افت داشته و بر اساس گزارش منتشر شده از سوی کمیسیون بازرگانی داخلی، میزان واردات کلیه اقلام اساسی به جز ذرت در سال ۹۹ کاهش یافته است. با این حال امروز نگاهی انداخته ایم به برخی از کالا‌های اساسی و حیاتی که نبود مدیریت برآن‌ها در روز‌های آینده ممکن است زنگ خطری جدی را به صدا در آورد. هر چند که برخی از مسئولان در گفتگو با خراسان از ذخیره کافی کالا‌های اساسی خبر می‌دهند.
واردات کالا‌های اساسی زیر ذره‌بین
آمار‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد میزان تامین ارز برای کالا‌های اساسی در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ با کاهش ۴۱ درصدی روبه‌رو بوده است. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی کمیسیون بازرگانی داخلی، میزان واردات کلیه اقلام اساسی به جز ذرت در سال ۹۹ کاهش داشته است و این در حالی است که همین ذرت هم در بازار پیدا نمی‌شود! البته موضوع دیگری که در این گزارش جالب توجه است، میزان ذخایر کالا‌های اساسی است.
دنیای اقتصاد در این خصوص نوشته: «اگرچه دولت از نیمه دوم سال ۹۸ گزارشی در این باره ارائه نداده، اما گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس که تنها مرجع موجود است، حکایت از آن دارد که در سه کالای جو، ذرت و کنجاله ذخایر موجود کمتر از میزان پیش بینی شده است.» دولت از نیمه دوم سال ۹۸ گزارشی در باره ذخایر کشور و کالا‌های اساسی ارائه نداده، اما طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در شهریور ۹۹ از ۷۰۰ هزار تن جو که قرار بوده در ذخایر کشور موجود باشد، ۵۷۶ هزار تن موجود بوده، از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن ذخایر ذرت، ۲۳۰ هزار تن و از یک میلیون تن کنجاله ۶۹ هزار تن وجود داشته است. درباره روغن خام و دانه‌های روغنی نیز در سال گذشته یک میلیون و ۷۰۹ هزار تن وارد شده که از نظر وزنی ۱۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل، کاهش داشته است.
خالی شدن انبار‌های برنج در ماه‌های آینده؟
یکی دیگر از کالا‌های اساسی که ادعا می‌شود در ماه آینده کمبودش باعث بحران و نگرانی در جامعه شود کمبود برنج است. در این خصوص دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفتگو با ایلنا هشدار داده است که ذخایر برنج خارجی فقط به اندازه مصرف ۳ ماهه کشور است. کشاورز با تاکید بر این که با توجه به خشکسالی امسال تولید داخل نیز کاهش دارد، گفت: «بدون شک با کاهش تولید داخل و محدودیت در واردات با کمبود شدید برنج در ماه‌های آینده مواجه خواهیم شد.» به گفته او ذخایر کنونی کشور ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن است که ۲ تا ۳ ماه آینده تمام می‌شود و این امر برای کشور خطرناک است. کشاورز با بیان این که نیاز است فصل ممنوعیت واردات برنج کوتاه شود، افزود: «کاهش فصل ممنوعیت می‌تواند به تامین سریع‌تر ذخایر برنج مورد نیاز کشور کمک کند.»
کالا‌های اساسی را به اندازه کافی ذخیره داریم
امامدیر روابط عمومی بازرگانی دولتی در خصوص ادعا‌های مطرح شده مبنی بر پایان یافتن ذخیره برنج در ۳ ماه آینده گفت: «ما در انبار‌های ذخیره کالا‌های اساسی به اندازه کافی برنج داریم و احتمالا دبیر واردکنندگان برنج از میزان موجودی در انبار‌های بخش خصوصی گفته و الا در انبار‌ها ما به اندازه کافی ذخیره کالای اساسی داریم.» طباطبایی در ادامه هم اطمینان داد کالا‌های اساسی به اندازه کافی در انبار‌ها ذخیره است.
هشدار به التهاب دوباره مرغ
از نیمه دوم سال گذشته تا کنون شاهد نوسانات متعددی در خصوص میزان توزیع و قیمت مرغ بوده ایم، اما به نظر می‌رسد آرامش نسبی هم که این روز‌ها بر آن حاکم است بسیار شکننده است و هر لحظه احتمال برگشت آشفتگی به بازار مرغ وجود دارد. حالا هم صحبت از کمبود عرضه جوجه یک‌روزه و نهاده‌های دامی دوباره تولید کنندگان مرغ را نگران کرده است.
دبیر کانون مرغداران گوشتی کشور چند روز پیش با هشدار درباره قیمت بالای جوجه یک روزه گفت: «افزایش قیمت جوجه یک روزه منجر به این شده که بسیاری از تولیدکنندگان دیگر قادر به جوجه ریزی نباشند و واحد‌های تولیدی خود را تعطیل کنند.» به گزارش باشگاه خبرنگاران در ماه گذشته ۱۳ میلیون قطعه کمتر از میزان مورد نیاز جوجه ریزی شده که بسیاری از کارشناسان التهاب مجدد بازار مرغ را پیش بینی می‌کنند. بد نیست این نکته را هم بدانید که تقریبا جوجه‌های یک روزه در ۴۵ روزگی به بازار عرضه می‌شوند.
جوجه به اندازه نیاز وجود دارد
امادر خصوص التهاب بازار مرغ هم دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک روزه گفت تا انتهای اردیبهشت ۱۱۷ میلیون جوجه یک روزه در اختیار مرغداران قرار خواهد گرفت که نسبت به اردیبهشت سال قبل ۷ میلیون افزایش داشته و مشکلی در بازار به وجود نخواهد آمد. صدیق پور در خصوص دلایل کمبود جوجه یک روزه و قیمت دو برابری آن نسبت به قیمت مصوب هم گفت: «هم اکنون قیمت جوجه یک روزه بین ۶۰۰۰ تا ۶۵۰۰ تومان است که دلیل آن هم افزایش قیمت مرغ و اشتیاق مرغداران به جوجه ریزی است.»
کم آبی، تشنه مدیریت
در عین حال نگرانی‌هایی که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد فقط معطوف به کالا‌های اساسی نیست و طبق گزارش مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، مهر سال گذشته تا اواخر اسفند ۹۹ در کشور به‌طور میانگین، حدود ۱۰۰ میلی‌متر بارش رخ داده که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت ایران حدود ۳۴ درصد کمتر است. براساس این گزارش، میزان بارش‌ها در تمامی استان‌های کشور کمتر از حد نرمال است و ۴ استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و خراسان رضوی با کم‌بارشی شدید مواجه هستند.
در همین حال گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران از وضعیت مخازن ۱۹۸ سد در حال بهره‌برداری کشور حاکی است میزان آب ورودی به سد‌ها از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ماه ۹۹) تا تاریخ ۱۳ فروردین ماه ۱۴۰۰ معادل ۸/۱۹ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به سال گذشته آبی در همین بازه زمانی حدود ۳۴ درصد کاهش داشته است. محمدرضا جانباز مدیر عامل آبفای کشور هم در گفتگو با باشگاه خبرنگاران، در خصوص جیره بندی آب در کشور به ویژه در تابستان ۱۴۰۰ گفته: «تابستان ۱۳۹۹ تعداد شهر‌های دارای تنش آبی ۲۲۵ شهر بود و پیش بینی می‌شود با توجه به وضعیت بارش‌ها و با وجود آن که تعداد زیادی از طرح‌های آب رسانی بهره برداری شده و به ثمر رسیده است تعداد شهر‌های دارای تنش افزایش یابد.»
در انتظار خاموشی
با افزایش دما در کشورهم شیب مصرف برق نیز صعودی شده و به گفته مدیران توانیر شاهد افزایش ۲۶ درصدی مصرف برق در کشور هستیم که این رقم به نسبت سال‌های گذشته رشد محسوسی داشته است. این افزایش مصرف علاوه بر سیستم‌های سرمایشی به دلیل شیوع کرونا و توصیه به مردم برای ماندن در منازل خود تشدید شده است.
در کنار استفاده از سیستم‌های سرمایشی، با افزایش ارزش ارز‌های دیجیتال، میزان سرمایه گذاری برای احداث مراکز استخراج ارز افزایش یافته و علاوه بر آن استفاده غیرمجاز از شبکه برق به منظور تولید رمز ارز نیز افزایش یافته است. علاوه بر افزایش مصرف برق در کشور، با کاهش بارندگی میزان تولید برق‌آبی‌ها حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است که این موضوع می‌تواند فشار مضاعفی را به توانیر برای تأمین برق پایدار وارد کند. سخنگوی شرکت برق در خصوص احتمال خاموشی و جیره بندی برق در تابستان گفته: «اگر روند افزایش مصرف برق با شدت کنونی در ماه‌های آینده ادامه یابد، امکان پاسخگویی به تقاضای برق مهیا نیست.» غلامعلی‌رخشانی‌مهر، معاون هماهنگی توانیر است که به‌تازگی اعلام کرده باید در انتظار تابستان خیلی سختی باشیم.