میوه‌هایی که کام مردم را تلخ می‌کند!
- روزنامه جام جم نوشت: همه ما وقتی قیمت کالایی گران است، با بیان ضرب‌المثلی مبنی بر این‌که مگر نوبرش را آورده‌ای، اعتراض‌مان را بیان می‌کنیم و گزارش امروز ما دقیقا در مورد نوبری نوبرانه‌های فصل بهار است که با قیمت‌های بسیار گران فروخته می‌شود. فصل بهار، فصل میوه‌هایی است که در طول سال امکان نگهداری و عرضه آن وجود ندارد.
میوه‌هایی مانند سیب، پرتقال، نارنگی در همه فواصل در بازار‌ها یافت می‌شود و از بازار نوبرانه خارج شده‌اند. اما ظاهرا میوه‌هایی مانند گوجه‌سبز، گیلاس و زردآلو، امکان ذخیره‌سازی و انبار در سردخانه‌ها ندارند. به همین دلیل در بازار با قیمت‌های بالا عرضه می‌شود.
گزارشی تهیه شده که نشان می‌دهد میوه‌های نوبرانه که با نرخ بسیار بالا به دست مردم می‌رسد، با چه مبلغی از کشاورز خریداری شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد اختلاف بیش از ۱۰۰ هزار تومانی از باغ تا قیمت مصرف‌کننده وجود دارد که ناشی از نبود نظارت و کمبود کالا در یک زمان خاص است.
نیمه فروردین زمان ورود میوه‌های بهاری به بازار است، اما به دلیل این‌که هنوز این میوه‌ها به صورت گسترده چیده نشده، با قیمت بالایی در بازار به فروش می‌رسد. نکته قابل‌توجه اینجاست که قیمت میوه‌ای که از کشاورز خریداری می‌شود، فرقی ندارد در زمان نوبرانه باشد یا پس از آن، مبلغ قیمتی یکسانی به باغدار داده می‌شود.
برخی صاحبان سرمایه که به بازار میوه هم ورود کرده‌اند، قبل از چیدن میوه‌ها کل باغ را از باغدار خریداری می‌کنند و بخشی از آن را در نیمه فروردین راهی بازار می‌کنند و عرضه را به صورت قطره‌چکانی ادامه می‌دهند تا قیمت محصول افزایش یابد. زمانی که گوجه‌سبز وارد بازار شد، با قیمت ۸۰ هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسید، اما اکنون به ۱۸۰ هزار تومان افزایش یافته است. این در حالی است که فعالان بازار میوه می‌گویند مردم اگر یک هفته تا ۱۰ روز صبر کنند، قیمت میوه در بازار کاهش خواهد یافت و فصل نوبرانه به پایان می‌رسد.
قیمت مصوب میوه
اتحادیه میوه و سبزی قیمت انواع میوه را به شرح زیر اعلام کرده است. هر کیلو پرتقال توسرخ شمال ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان، هر کیلو پرتقال تامسون شمال ۱۱ تا ۱۵ هزار تومان، پرتقال توسرخ جنوب ۱۲ تا ۱۶ هزار تومان، پرتقال رسمی جنوب ۸۰۰۰ تا ۱۲ هزار تومان، خیار رسمی ۷۰۰۰ تا ۱۰ هزار تومان، خیار گلخانه ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ تومان، سیب زرد دماوند ۱۲ تا ۱۶ هزار تومان، سیب قرمز مراغه ۹۰۰۰ تا ۱۴ هزار تومان، کیوی ۱۵ تا ۲۲ هزار تومان و لیموشیرین ۱۰ تا ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان است. هر کیلو توت‌فرنگی جیرفت با نرخ ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان، توت‌فرنگی گلخانه ۳۵ تا ۵۰ هزار تومان، گریپ فروت توسرخ ۸۰۰۰ تا ۱۲ هزار تومان، گریپ فروت سفید ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان، ملون ۷۰۰۰ تا ۱۲ هزار تومان، موز ۲۷ تا ۳۱ هزار تومان، نارنگی تخم پاکستانی ۱۶ تا ۲۵ هزار تومان، هندوانه خطی ۳۰۰۰ تا ۵۵۰۰ تومان و هندوانه محبوبی ۳۵۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان در میدان مرکزی و با احتساب حداکثر ۳۵ درصد سود در خرده‌فروشی عرضه می‌شود.
زیان تولیدکننده و مصرف‌کننده
بررسی قیمت‌های میوه و سبزیجات طی هفته‌های اخیر، حاکی از گرانی افسارگسیخته و نبود نظارت مسؤولان روی بازار است. در چنین وضعیتی، مصرف‌کنندگان مجبور به خرید محصولات گران هستند. اما علاوه‌بر مصرف‌کننده، تولیدکننده و باغدار نیز بازنده این میدان هستند. محصولات باغی و زراعی کشاورزان و باغداران با قیمتی ناچیز به واسطه‌ها فروخته می‌شود. اما یکباره با چندین برابر قیمت به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
این در حالی است که بازار‌های میوه و تره‌بار طراحی شده‌اند، برای این‌که کالا به صورت مستقیم به دست مصرف‌کننده برسد که ظاهرا این بازار‌ها به هدف اصلی خودشان نرسیده‌اند. متاسفانه سود اصلی در روند توزیع میوه نصیب دلالان و واسطه‌ها می‌شود و تا الان هیچ برنامه مشخصی برای کوتاه کردن دست دلالان اجرا نشده است.
واسطه‌ها عامل گرانی هستند
برخی کارشناسان افزایش دستمزد حق‌العمل‌کاران را عامل گرانی میوه تلقی می‌کنند، اما آن‌طور که فعالان این صنف توضیح می‌دهند، پای دلالان در گرانی دخیل است و آن‌ها نقشی در این میان ندارند. به‌طوری که بار‌ها اعلام کرده‌اند افزایش قیمت محصولات کشاورزی را نباید به حساب حق‌العمل‌کاران نوشت. حق‌العمل‌کاران زحمات زیادی برای رساندن محصول به دست مصرف‌کننده می‌کشند و فقدان آن‌ها نظام توزیع را مختل می‌کند. برای رساندن قیمت میوه به تراز واقعی، واسطه‌های غیرضرور باید حذف شوند، اما واسطه‌های عامل و اصلی می‌توانند موجب ایجاد ارزش افزوده شوند.
هشدار به مسؤولان برای برنامه‌ریزی صادرات
برخی کشاورزان محصول خود را به دلالان نمی‌فروشند و قصد دارند خودشان محصول را راهی بازار میوه و تره‌بار کنند، اما ظاهرا نرخ‌های بخش حمل‌ونقل افزایش یافته که این کار برای او صرفه اقتصادی ندارد. مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره‌بار در واکنش به افزایش چشمگیر کرایه حمل‌ونقل بیان کرد: هم اکنون به ازای حمل هر کیلو هندوانه و فرنگی‌جات از جیرفت، چابهار و دزفول ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ تومان کرایه دریافت می‌شود که اگر وزارت راه و شهرسازی و دولت کاری نکند، کشاورزان نابود می‌شوند. به عنوان مثال هر کیلو هندوانه با نرخ ۲۰۰۰ تومان در میدان مرکزی عرضه می‌شود، در حالی که کشاورز برای حمل هر کیلو هندوانه ۱۳۰۰ تومان کرایه پرداخته که این امر فاجعه‌ای بیش نیست.
وی درباره میوه‌های نوبرانه نیز گفت: نوبرانه‌های فروردین و اردیبهشت تمام شد و باید منتظر نوبرانه‌های خرداد بمانیم که محصولاتی مانند هلو و شلیل است. از دهم خرداد هلو و شلیل نوبرانه در میدان عرضه می‌شود که در هفته نخست مقداری قیمت بالاست، اما پس از گذشت چند روز مجدد قیمت کاهش می‌یابد. دارایی‌نژاد با اشاره به این‌که کمبودی در عرضه محصولات باغی نداریم، بیان کرد: امسال محصولات کشاورزی دو سه برابر سال قبل کشت شده است که از الان برای صادرات آن باید برنامه‌ریزی کرد، در غیر این صورت مشکلات سال قبل تکرار می‌شود.
عامل گرانی میوه؛ ۴۰ درصد از واسطه‌های میدان مرکزی
اسدا... کارگر، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران نیز درباره افزایش قیمت غیرمنطقی محصولات و گران فروختن آن به مصرف‌کننده اینگونه توضیح داد: «ما براساس دستورالعمل و قوانین اتحادیه افزایش ۳۵ درصدی را بر میوه خریداری شده از میدان مرکزی میوه و تره‌بار اعمال می‌کنیم که پس از اعمال ضایعات نهایتا حدود ۱۰ درصد سود نصیب فروشنده می‌شود.» بنابراین ما در سطح شهر افزایش قیمت غیرمنطقی نداریم.
وی ادامه داد: جریان اصلی افزایش قیمت در میدان مرکزی میوه و تره‌بار اعمال می‌شود. مشکل اصلی اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران، ۴۰ درصد از دلالان و واسطه‌های کلان میوه است که محصول را بدون فاکتور و به صورت گران‌تر از میزان واقعی به فروشنده‌های سطح شهر می‌فروشند. مغازه‌دار سطح شهر نیز مجبور است میوه را به قیمت بالایی بفروشد تا به سود منطقی برسد.