بررسی وضعیت سرباز معلمان؛ از میزان حقوق دریافتی تا نحوه استخدام

- ایلنا نوشت: سیستم آموزش و پرورش کشور برای اعزام معلم به مناطق محروم از سرباز معلمان بومی استفاده می‌کند که اغلب افراد تحصیل کرده و از خانواده فرهنگیان هستند. سرباز معلمان نیرو‌های کاملا موقتی برای این سیستم هستند که به گفته خودشان بعد از دوسال کار با حقوق اندک، به حال خودشان رها می‌شوند و آموزش و پرورش هیچ توجهی به درخواست استخدام آن‌ها ندارد. گرچه شاید این افراد بتوانند بخشی از کمبود نیرو در زمینه معلمی را تامین کنند و یا از طریق ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان ا گذراندن یک سال دوره آموزشی به استخدام در همان منطقه و روستا در بیایند، اما این اتفاق نمی‌افتد و شاید برخی از آن‌ها نیز بعد از دو سال خدمت به خیل بیکاران جامعه بپیوندند.

مهم‌ترین مساله برای سرباز معلمان، میزان دریافتی آن‌هاست که با توجه به حضور در مدارس در ایام کرونا، طی مسافت‌های طولانی تا مدرسه و هزینه سنگین رفت و آمد، بسیار اندک است. به گفته سرباز معلمان حقوق ماهانه ۴۰۰ تا ۹۰۰ هزارتومانی آن‌ها را ودار به انجام کار در آخر هفته می‌کند، زیرا حتی یک ریال این دریافتی قابل پس‌انداز نیست.

سرباز معلمانی که مجبورند در روز‌های کرونایی در مدرسه حاضر باشند

«منصور حمیدی» سربازمعلم منطقه باوی استان خوزستان است. او درباره مشکلات و دشواری‌های سرباز معلمی گفت: تقریبا ۲۱ ماه از خدمت من در منطقه باوی استان خوزستان می‌گذرد و تاریخ یکم تیرماه خدمتم تمام خواهد شد. اوایل کار دغدغه ما بیشتر مربوط به تبعیض‌هایی بود که میان سرباز معلمان، حق التدریسی‌ها و معلمان دیگر وجود داشت و همین بسیاری از سرباز معلمان را ناراحت می‌کرد.

این سرباز معلم که دارای مدرک کارشناسی ارشد رشته جزا و جرم‌شناسی است، افزود: در این روز‌های کرونایی و همچنین سال گذشته که اغلب مدارس بسته بود، ما به عنوان سرباز معلم باید حتما در مدرسه حضور پیدا می‌کردیم، در حالی که آموزش‌ها مجازی بود و ما به کمک خیرین برای دانش آموزان تبلت هم تهیه کردیم. حتی خود من هم برای دونفر از دانش آموزانم تبلت خریدم تا در این شرایط مجبور نباشند به مدرسه بیایند.

حمیدی بیان کرد: گرچه آموزش‌ها مجازی بود، اما ما را مجبور می‌کردند به مدرسه برویم و آموزش آنلاین را انجام دهیم، در حالی که مسافت من به منطقه باوی بسیار دور بود و این سختی کار را دو چندان می‌کرد.

این معلم درباره سختی مسیر رفت و آمد به منطقه باوی توضیح داد: من در اهواز ساکن هستم، اما برای اینکه به مدرسه منطقه باوی بروم و بگردم، باید ۱۳۴ کیلومتر را طی کنم.

حقوق ۴۰۰ تومانی برای سرباز معلمان با مدرک فوق لیسانس

وی در ادامه گفت: یکی دیگر از مشکلات سرباز معلمان حقوق اندک آن‌هاست. به تازگی اعلام کردند که حقوق همه معلمان افزایش یافته، ولی این افزایش حقوق هیچ تاثیری در میزان حقوق سرباز معلمان نداشته است. من در حال حاضر دقیقا ۴۲۹ هزار تومان حقوق دریافت می‌کنم.

سرباز معلم منطقه باوی خوزستان در خصوص برگزاری دوره‌های آموزشی برای سرباز معلمان گفت: آموزش و پرورش پیش از شروع کار برای ما دوره‌های آموزشی شامل روانشناسی، تعامل با کودک، طراحی سوال و دوره‌های متعدد گذاشتند؛ من نیز همه این دوره‌ها را گذراندم. اتفاقا دوره‌هایی که برای ما می‌گذارند، بیشتر از دوره‌هایی است که برای معلمان حق التدریس برگزار می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به تحصیلاتی که اغلب سرباز معلمان دارند و دوره‌های آموزشی که برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود، چرا این انتقاد مبنی بر اینکه سرباز معلمان بازده علمی و آموزشی ندارند، مطرح می‌شود؟ گفت: شاید برخی کوتاهی می‌کنند و آنطور که باید از ته دل آموزش نمی‌دهند، اما اکثریت با جان و دل کار می‌کنند و به نظرم به طور کلی این مساله به اشخاص برمی‌گردد.

به درخواست استخدام سرباز معلمان رسیدگی نمی‌شود

حمیدی گفت: آموزش و پرورش زمانی که کارش با سرباز معلمان تمام می‌شود، آن‌ها را به امان خدا رها می‌کنند و حتی به درخواست استخدام آن‌ها رسیدگی نمی‌شود. من موضوع استخدام را پیگیری کردم، اما به من گفتند بعد از اتمام دوره خدمت باید بروید، شما استخدام نخواهید شد و مجوزی در این زمینه وجود ندارد.

او تاکید کرد: بهتر است آموزش و پرورش به سرباز معلمان امید داده و به آن‌ها این فرصت را بدهد که بعد از اتمام خدمت کارشان را در آموزش و پرورش ادامه دهند، یا حتی حقوق و امکاناتشان را بیشتر کنند. به طور کلی باید نگاه‌ها به سرباز معلمان مانند معلمان رسمی باشد.

بیشترین مشکل ما میزان دریافتی‌هاست

«مسلم دادگر» کارشناس ارشد مهندسی برق که اکنون در چابهار دوران سرباز معلمی را می‌گذراند، در این باره به خبرنگار ایلنا گفت: متاسفانه رشته‌ای که اکنون من در آن تدریس می‌کنم، هیچ ربطی به رشته‌ای که در آن تحصیل کرده‌ام ندارد، پیش‌تر هنرستان بودم و اکنون به مدرسه ابتدایی اعزام شده‌ام.

این سرباز معلم که اولین سال خدمت خود را می‌گذراند، گفت: بیشترین مشکل ما بحث دریافتی‌ها است، خوشبختانه معوقاتی تاکنون نداشته‌ایم، اما همان حقوقی که واریز می‌شود بسیار اندک است. ما هنوز نمی‌دانیم آیا این میزان افزایش حقوقی که در سال ۱۴۰۰ بیان کرده‌اند، برای سرباز معلمان نیز اعمال خواهد شد؟ حتی توضیحی در این باره به ما نداده‌اند.

۹۵۰ هزار تومان حقوق برای سرباز معلم ارشد رشته برق

مسلم دادگر گفت: حقوقی سرباز معلمی برای من که فوق لیسانس برق دارم، ۹۵۰ هزار تومان است و این مبلغ حتی هزینه سرویس رفت و آمدم را هم تامین نمی‌کند، در شهر ما کرایه‌ها بسیار زیاد است و این ۹۵۰ هزار تومان هیچ سنخیتی با هزینه‌های رفت و آمدم ندارد.

این سرباز معلم بیان کرد: حقوق سرباز معلمان منطقه چابهار و دشتیاری از ۹۲۰ هزار تومان تا ۹۵۰ هزار تومان است و مناطق هرچه دور افتاده‌تر باشد، درصد بسیار کمی به حقوق‌ها اضافه می‌شود.

وی افزود: مورد دیگر این است که مدرسه ما شدیدا فاقد امکانات آموزشی است و ما اگر بخواهیم برای دانش آموزان وسایل کمک آموزشی تهیه کنیم، باید از جیب خودمان هزینه کنیم. مدرسه ما هیچ گونه بودجه‌ای ندارد، حتی سیستم کامپیوتر هم ندارد. من برخی اوقات با هزینه شخصی خودم برای دانش آموزانم وسیله کمک آموزشی تهیه می‌کنم.

حتی یک ثانیه دوره مهارتی ندیده‌ام

وی در پاسخ به این سوال که آیا پیش از اینکه وارد کلاس درس بشوید، دوره‌های مهارتی یا آموزشی را گذراندید؟ بیان کرد: من حتی یک ثانیه دوره آموزشی ندیدم و نمی‌دانم چطور باید با دانش آموز ابتدایی با در نظر گرفتن موارد روان‌شناسی صحبت کنم، البته خودم تلاش‌های زیادی کردم تا بتونم این کار را انجام دهم. زمانی که در هنرستان بودم برایم بهتر بود، زیرا طبق گرایش تحصیلی خودم به دانش آموزان درس می‌دادم، اما اکنون مقطع ابتدایی کار را برای من سخت‌تر کرده است.

اغلب مشکل سرباز معلمان "مالی" است

«ادهم بهروزی» سرباز معلم منطقه سرباز استان سیستان و بلوچستان درباره شرایط خدمت خود گفت: من فوق لیسانس جغرافیای شهری هستم و از مهر سال ۹۹ در یکی از روستا‌های منطقه سرباز سیستان و بلوچستان تدریس می‌کنم. خوشبختانه برخورد‌ها و تعامل‌ها در جایی که من اکنون درآنجا خدمت می‌کنم، خوب است و همکاران روابط خوبی باهم دارند واغلب مشکلات سربازمعلمان مساله مالی است.

وی افزود: من با مدرک فوق لیسانس ۹۴۶ هزار تومان حقوق می‌گیرم، در حالی که ما همان کاری را انجام می‌دهیم که سایر معلمان انجام می‌دهند.

بهروزی در خصوص برگزاری کلاس برای دانش‌آموزان منطقه سرباز گفت: کلاس‌های ما هم حضوری و هم مجازی است، اما آموزش مجازی در آنجا جواب نداد، زیرا اکثریت دانش آموزان وضعیت مالی خوبی نداشتند که بتوانند گوشی یا تبلت تهیه کنند. برای خود ما نیز به عنوان سرباز معلم دوره‌های آموزشی گذاشته شد، این دوره‌ها شامل نوع تعامل با همکاران و دانش آموزان یا حتی نحوه تدریس بوده است.

این سرباز معلم خاطرنشان کرد: در حال حاضر جایی که من خدمت می‌کنم نسبتا شرایط بهتر است، اما برخی سرباز معلمان را می‌بینم که شرایط سخت‌تری دارند.

حقوق سرباز معلمی ما را مجبور می‌کند آخر هفته در جای دیگر کار کنیم

وی در واکنش به اینکه آموزش و پرورش برای ارتقای سطح کیفی آموزشی و تدریس سربازان معلمان چه کاری باید انجام دهد؟ گفت: شاید بهتر باشد که برای دروسی که معلمان برای تدریس آن مشکل دارند دوره‌های بیشتری در نظر گرفته شود، اما دغدغه اصلی سرباز معلمان میزان حقوق است که آن‌ها را مجبور می‌کند آخر هفته در جای دیگری کار کنند تا بتوانند هزینه زندگی خود را تامین کنند. اگر دغدغه مالی نبود شاید سرباز معلمان با انگیزه بیشتری به دانش آموزان درس می‌دادند.

این سرباز معلم با اشاره به نگرانی‌هایش بابت حقوق اندک سرباز معلمی گفت: گاهی اوقات زنگ آخر که می‌شود نگرانی این را داریم که با این کرایه‌های سنگین و حقوق‌های اندک چطور به خانه برویم. ۹۴۶ هزار تومان پول کیف، کفش و کرایه هم نمی‌شود و حتی یک ریال هم نمی‌توان پس‌انداز کرد.

افزایش حقوق سرباز معلمان به آموزش و پرورش اعلام نشده است

«ناصرسیلمان زاده» رئیس مرکز برنامه ریزی نیروی انسانی و امور اداری وزارت آموزش و پرورش در واکنش به مشکلات سرباز معلمان در خصوص میزان دریافتی‌ها و اینکه آیا حقوق آن‌ها در سال ۱۴۰۰ افزایش پیدا خواهد کرد؟ گفت: میزان پرداختی سرباز معلمان بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری بوده و با کارکنان دولتی کاملا متفاوت است. حقوق سرباز معلمان توسط ستاد مشترک نیرو‌های مسلح مشخص می‌شود و سال گذشته دو یا سه مرتبه افزایش حقوق داشتند، البته این افزایش به میزان کارکنان دولت نبوده است.

او افزود: میزان افزایش حقوق سرباز معلمان به ما هم اعلام نشده و به محض اینکه افزایش آن هم به ما اعلام شود، صدور احکام و پرداخت آن را آغاز خواهیم کرد.

کرونا برگزاری دوره‌های آموزشی و مهارتی سربازان را با مشکل مواجه کرد

سلیمان‌زاده درخصوص دوره‌های آموزشی برای سرباز معلمان بیان کرد: سرباز معلمان دو ماه دوره آموزشی و یک ماه هم دوره مهارت آموزی دارند، این موضوع به استان‌ها محول شده و از آنجا که اکنون در شرایط کرونا قرار داریم برگزاری دوره‌ها با مشکل مواجه شده است.

رئیس مرکز برنامه ریزی نیروی انسانی و امور اداری وزارت آموزش و پرورش گفت: در حال حاضر به سرباز معلمان بسته‌های آموزشی داده می‌شود و یا دوره‌هایشان آنلاین برگزار خواهد شد. به همین خاطر در این یکی دوساله برای دوره‌های آموزشی کمی دچار مشکل شدیم، اما راهبران و مسئولان آموزشی به این افراد سرکشی می‌کنند و کمک‌هایی که لازم است انجام می‌دهند.

استان‌ها مکلف به برگزاری دوره مهارت‌آموزی هستند

وی در پاسخ به این سوال که آیا امکان دارد که استان‌ها در برگزاری این دوره‌ها به شکل سیلقه‌ای رفتار کرده و یا اصلا آن را برگزار نکنند؟ گفت: در هر صورت برگزاری این دوره‌ها به عهده استان‌ها است. هر استانی سهمیه سرباز معلم دارد، ما برای این کار هماهنگی لازم را انجام می‌دهیم. زمانی که دوره نظامی سرباز معلمان برگزار شد به استان مربوطه برای شروع معلمی باز می‌گردند. استان مربوطه هم مکلف است این دوره مهارت آموزی یک ماهه را برگزار کند.

سلیمان زاده خاطرنشان کرد: شاید در میان این همه سربازی که داریم تعداد انگشت شماری دوره مهارتی را نرفته باشند یا شهرستان هماهنگی لازم را انجام نداده باشد.

وی در پاسخ به این سوال که چرا برخی سرباز معلمان علی رغم تحصیلات، علم کافی برای آموزش و تدریس را ندارند؟ بیان کرد: وظیفه ما در مرکز برنامه ریزی نیروی انسانی و امور اداری وزارت آموزش و پرورش جذب و برگزاری دوره مهارتی برای این افراد است، مابقی کار به عهده معاونت آموزشی است تا افراد را تحت نظارت بگیرد و کیفیت آموزشی آن‌ها را بررسی کند.

استخدام سربازمعلمان منوط به مجوز دولت و مجلس است

رییس مرکز برنامه ریزی نیروی انسانی و امور اداری وزارت آموزش و پرورش تاکید کرد: نمی‌توان گفت این امر تا چه میزان محقق می‌شود، زیرا سرباز معلمان دو سال با ما همکاری می‌کنند و هر گونه کار تحقیقاتی که روی آن‌ها انجام شود، طبیعتا مقطعی است، زیرا با رفتن این‌ها دوباره مشکلات بعدی آغاز می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که اغلب سرباز معلمان نسبت به استخدام در آموزش و پرورش تمایل دارند، با توجه به کمبود نیروی آموزش و پرورش چرا سرباز معلمان جذب این ساختار نمی‌شوند؟ گفت: یک مرتبه آن هم در سال ۸۹ دولت چنین فرصتی به سرباز معلمان داد که در یک آزمون مانند آزمون افراد حق التدریسی شرکت کنند و در آخر نیز افراد توانمند پذیرفته شدند.

رییس مرکز برنامه ریزی نیروی انسانی و امور اداری وزارت آموزش و پرورش در پایان گفت: در حال حاضر نیرو‌های پیش دبستانی و خرید خدماتی درحال استخدام هستند، همچنین از همان زمان سرباز معلمانی که با ما همکاری کردند و به صورت حق التدرسی فعالیت داشتند در وضعیت استخدام قرار دارند. بعد از سال ۸۹ دولت و مجلس برای هیچ گروه و فردی مجوز استخدام را صادر نکرد. اگر هم قرار باشد مجوز صادر شود مجددا دولت و مجلس باید تایید کنند.