جزئیات نشست کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس به روایت نقوی حسینی

  سیدحسین نقوی‌حسینی در تشریح جزئیات جلسه امروز (دوشنبه 9 شهریورماه ) اظهارکرد: در این جلسه ابتدا پیرامون نحوه بحث مجددا صحبت شد و بنابراین مقرر گردید ابتدا آقای عراقچی توضیحاتی را ارائه کنند و عراقچی در این جلسه گفت که ما هیچ گاه مجلس را نامحرم ندانستیم ولی گوش‌های نامحرم بیرون هستند.

نماینده مردم ورامین و پیشوا در ادامه این مطلب افزود: عراقچی در ادامه با اشاره به تاریخچه فعالیت هسته ای جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت که غربی ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی، علی رغم قراردادهایی که با آنها داشتیم، با ما همکاری نکردند و به همین جهت خودمان شروع به کار کردیم تا اینکه روس ها در پروژه بوشهر همکاری هایی را با ما شروع کردند.

وی ادامه داد:عراقچی هم چنین اذعان داشت بعد از تحولاتی که پس از 11 سپتامبر در منطقه شروع شد و اتفاقاتی که در افغانستان و عراق رخ داد، فضای شدیدی نیز علیه ایران شکل گرفت و آمریکایی ها سردمدار فضاسازی علیه ایران بودند جمهوری اسلامی برای مقابله با چنین فضاسازی، مسیری را انتخاب کرد که با مدیریت مقتدرانه آن را به ثمر رساند. انتخاب مذاکره از همان ابتدا مسیری بود که جمهوری اسلامی (در دولت های مختلف) برگزید و در ابتدای مذاکرات، غربی ها هدف توقف فعالیت های هسته ای ایران را دنبال می کردند و به همین جهت در سال های 82 الی 84، تجربه تلخی را پشت سر گذاشتیم ولی تجربه ارزنده ای بود و ما را متوجه اهداف اصلی غربی ها شدیم.

نقوی حسینی همچنین خاطر نشان کرد: عراقچی در ادامه تشریح کرد که به همین جهت جمهوری اسلامی مصمم شد تا اول توان هسته ای خود را افزایش دهد و وارد باشگاه دارندگان توان هسته ای بشود و هزینه های آن را هم البته بدهد. لازمه دستیابی به چنین هدفی، افزایش توان علمی، تکنولوژیکی در حوزه های نرم افزار و سخت افزار ضرورت داشت و بالاخره کار سخت و شبانه روزی ما آغاز شد تا به توان بالایی از دانش و تکنولوژی هسته ای دست پیدا کنیم.

«عراقچی در اظهارات خود تاکید کرد که البته غربی ها هم سراغ فشارهای بین المللی و تحریم ها از طریق دولت ها به صورت یک جانبه و شورای امنیت، اتحادیه اروپا و روز به روز حلقه تحریم ها تنگ تر شد و ما به ازای آن دست ما از نظر توان هسته ای پر شد و به نقطه ای رسیدیم که جا پای ما محکم شد و امکان مذاکره با قدرت فراهم شد. چون به همه زوایای علمی و تکنولوژِیکی هسته ای و غنی سازی دست یافتیم و تأسیسات آن را هم ساختیم و مستقر کردیم. درصد غنی سازی را تا 20% بالا بردیم، دانشمندان خوبی را تربیت کردیم، مواد لازم غنی شده را تهیه کردیم، امکانات آن را هم فراهم کردیم، هزینه های آن را هم پرداخت کردیم.»

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: به گفته عراقچی در روند مذکور، میز مذاکرات را هم ترک نکردیم، منتهی طرف مقابل در طول مذاکرات گذشته شرط می گذاشت که اول باید ایران فعالیت های خود را تعلیق کند، بعد مذاکره کنیم ولی جمهوری اسلامی هرگز چنین چیزی را نپذیرفت چون تجربه تلخ سال های 82 الی 84 را پشت سر گذاشته بودیم و البته غربی ها هم فشارها و تهدیدهای خود را افزایش می دادند. مقاومت ملی ایران در مقابل تحریم ها و پیشرفت چشم گیر ایران در حوزه دفاعی و رشد و شکوفایی دانش هسته ای موجب شد تا غربی ها جز مذاکره بدون پیش شرط راه دیگری نداشته باشند. به همین جهت غربی ها پای میز مذاکره نشستند.

نقوی حسینی با بیان اینکه عراقچی در ادامه به اولین دوره مذاکرات در اجلاس استانبول اشاره کرد و گفت:  اجلاس استانبول با مسئولیت آقای جلیلی برگزار شد و با روش گام به گام و نه پیش شرط، مذاکرات ادامه یابد. در دور بعدی مذاکرات در بغداد، پیشنهادات ما و غربی ها در روش گام به گام فاصله زیادی داشت و به همین دلیل مذاکرات متوقف شد. به همین جهت غربی ها رفتند سراغ تحریم های بیشتر به ویژه در حوزه تحریم نفتی و بانکی و مالی، آمریکایی ها تصویب کردند که هر شش ماه 20% خرید نفت ایران کاهش یابد و البته حتی چین و روسیه هم از مصوبه مذکور تبعیت کردند.

نماینده مردم ورامین پیشوا در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: همچنین این عضو ارشد تیم مذاکره کننده به آغاز مذاکرات آلماتی در اسفند 91 اشاره داشت و تشریح کرد که در آنجا پیشنهادات جدیدی از طرف غربی ها ارائه شد و بنا شد که ایران در آلماتی 2 پاسخ پیشنهاد غربی ها را بدهد.

وی تاکید کرد: در آلماتی 2، ایران بر حق غنی سازی خود تاکید کرد ولی فاصله ما با غربی ها زیاد بود و مذاکرات مجددا متوقف شد و در ایران نیز انتخابات جدید برگزار شد. البته از تابستان 92، آمریکایی ها از طریق عمان وارد مذاکرات شدند و مسیر جدیدی باز شد ولی خیلی کند کار پیش می رفت که البته انتخابات جدید این مسیر را هم موقتا متوقف کرد. پس از روی کار آمدن دولت جدید، همان مسیر عمان ادامه پیدا کرد و همزمان 1+5 منتقل شد و بالاخره به مذاکرات ژنو رسیدیم.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: در ادامه، عراقچی گفت ما در شرایطی به ژنو رفتیم که دستمان به لحاظ هسته ای کاملا پر بود و ما به اهدافمان رسیده بودیم و البته در مقابل هزینه های آن هم سنگین شده بود و غربی اجماع جهانی علیه ایران را دنبال می کردند و کارها سخت تر می شد به طوری که فروش نفت به شدت کاهش پیدا کرد و پول آن بر نمی گشت.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به صحبت های عراقچی ادامه داد: بر اساس صحبت های او، در عین حال آمریکایی ها و متحدانشان به این امر واقف بودند که ایران در مقابل تحریم و تهدید نه تنها تسلیم نخواهد شد بلکه هر روز قدرتمندتر و مقاوم تر می شود و لذا دو طرف به این نتیجه رسیدند که «مذاکره» باز هم انتخاب شوند و به مذاکرات بدون هیچ نوع پیش‌شرطی مورد توافق طرفین قرار گرفت یعنی ایران با عزت و و اقتدار وارد مذاکرات شد و غربی‌ها از کلید پیش‌شرط‌های خود عقب‌نشینی کردند.

وی  اظهار داشت: نکته قابل توجه و بسیار مهم، مواضع حکیمانه، مدبرانه و دوراندیشانه مقام معظم رهبری بود. چتر نگاه بدبینانه و عدم اعتماد به آمریکا و طرف مقابل بر سر مذاکرات از همه جهات به نفع جمهوری اسلامی در طول مذاکرات بود.

نقوی حسینی عنوان کرد: پس از توضیحات عراقچی، ورود به محتوای برجام در دستور کار قرار گرفت. براساس چارچوب تعیین شده از طرف کمیسیون، در بخش محتوا، ابعاد سیاسی،‌ اقتصادی، حقوقی، فنی و تخصصی، دفاعی و نظامی برجام مورد بحث قرار گرفت.

سخنگوی کمیسیون ویژه برجام گفت: عراقچی پس از طرح نقطه‌نظرات و سوالات اعضا، مجدداً بحث را در محتوا ادامه داد و گفت که ما در مذاکرات از مواضع قدرت و تهاجمی وارد شدیم و پرقدرت عمل کردیم. پشتوانه توانمندی‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و توانمندی‌های نظامی در کنار قدرت و نفوذ رهبری مقتدر و مقاومت ملت ایران ما را در مذاکرات در موضع قدرت قرار داد. وی گفت دست است که غنی‌سازی حق تصریح‌شده ما در عهدنامه NPTاست ولی این حق را محدود کرده بودند.

نقوی حسینی اظهار داشت :عراقچی ادامه داد که ما برنامه درازمدت خود را از طریق سازمان انرژی اتمی به آژانس ارائه خواهیم داد.  وی گفت مطابق برجام، حقوق هسته‌ای ما حفظ شده،‌ فردو حفظ شده، نطنز حفظ شده، قطع‌نامه‌های شورای امنیت لغو شده، تحریم‌ها لغو می‌شود، در هیچ بخشی از برجام در مورد فعالیت‌های موشکی و تسلیحاتی نیامده است. این دو موضوع در قطع‌نامه شورای امنیت آمده است و برای ما الزام‌آور نیست. در برجام هم آمده که اگر برجام نقض شود، تحریم‌ها برمی‌گردند اینکه قطع‌نامه اجرا نشود، پس با نقض قطع‌نامه، تحریم‌ها برنمی‌گردد.

این عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام با بیان اینکه ورود به محتوا، در پنج سرفصل اصلی در چارچوب طرح سوال از طرف همکاران و پاسخ اعضای مذاکره‌کننده انجام می‌شود، اظهار داشت: اولین سرفصل جنبه‌های حقوقی برجام بود که سوالات در این ارتباط مطرح شد. برخی از سوالات عبارت بودند از اینکه: چرا برجام به مجلس نیامد، در حالی که طبق قانون اساسی باید به مجلس بیاید؟ چرا متن برجام فارسی ارائه نشده، در حالی که یک طرف توافق ایران است؟ ضمانت حقوقی بدقولی و عهدشکنی طرف مقابل چیست؟ آیا صرف برگشت‌پذیری کفایت می‌کند؟ چرا در هیات هشت نفره قضاوت، پذیرفته شد که با 5 رأی نظر هیات تصویب و پذیرفته می‌شود؟ آیا دولت می‌تواند تعهدات 25 ساله داوطلبانه به عهده بگیرد در حالی که عمر این دولت محدود است؟

وی ادامه داد: همچنین از عراقچی پرسیده شد آیا الزامات قانونی ماده واحده پروتکل الحاقی مجلس شورای اسلامی رعایت شده است؟ آیا اصل 125 قانون اساسی در طی مراحل قانون برجام رعایت شده است؟ چرا مطابق برجام، ایران استثنا شده و به صراحت ذکر شده که برجام صرفاً برای ایران است و نه سایر کشورها؟ تکلیف اجرای پروژه‌های هسته‌ای در آینده چیست؟ چرا خرید تجهیزات و همچنین نیازهای حوزه‌های مختلف به تشخیص کارگروه خرید سپرده شده است؟ روز اجرا چه روزی است که قرار است تحریم‌ها در آن لغو شود؟ تلقی دنیا از تیم مذاکره‌کننده، به نمایندگی از حاکمیت بود و یا به نمایندگی از طرف دولت؟ پس از 90 روز، اجرا شروع می‌شود و باید توافق اجرا شود؟ آیا تعهداتی که می‌خواهد دولت اجرا کند، تعهدات دولت است یا تعهدات حاکمیت؟

نقوی حسینی با اشاره به پاسخ های عراقچی، گفت:این عضو ارشد تیم مذاکره کننده توضیح داد  اینکه برجام لایحه شود و به مجلس بیاید در اختیار وزارت خارجه نیست. بلکه تصمیم آن با دولت است. ولی روز قانونی شدن برجام قطعا طبق قانون طی خواهد شد. از نظر ما فرقی نمی‌کند که لایحه شود به مجلس بیاید یا نیاید، ولی به لحاظ مصالح کشور به صلاح نمی‌دانیم به مجلس بیاید.

«عراقچی ادامه داد که اگر بخواهیم غیر از متن انگلیسی،‌ متن با زبان فارسی هم آورده شود، باید به زبان 5 کشور دیگر هم آورده شود و در تغییر دچار مشکلات زیادی می‌شویم. وی گفت دولت می‌تواند تعهدات بلندمدت بدهد. عراقچی گفت: تنها ضمانت اجرا، خود ما هستیم و تنها راه آن هم بازگشت به شرایط قبل از توافق است و راهکار دیگری قابل تصور نیست، چرا که شکایت را نمی‌توان به خود آنها برد و منتظر آنها ماند. بنابراین خودمان، تعهداتمان را متوقف می‌کنیم.»

وی اظهار داشت : عراقچی در خصوص کمیسیون مشترک گفته است که در این باره نیز همه تصمیماتش با اجماع است. پس اگر ما موافق نباشیم، هیچ چیز تصویب نمی‌شود الا بازدید از اماکن نظامی در چارچوب پروتکل الحاقی. پروتکل الحاقی هم امر غیرمتعارف نیست. دسترسی‌ها در چارچوب پروتکل است و پروتکل الحاقی هم صرفا سیاست‌های هسته‌ای اعلام شده از سوی کشور پذیرنده را در بازدید قابل دسترس قلمداد می‌کند نه هر مکان و هر جایی را. اگر آژانس به مکانی شک داشت باید مسیر طولانی را طی کند نه اینکه بازرسی قابل دسترسی شامل آن شود. یعنی حداقل نزدیک یک ماه زمان خواهد برد نه اینکه 24 ساعته امکان دسترسی داشته باشد و تازه همین بازرسی هم دسترسی مدیریت شده است.

نقوی حسینی در ادامه گفت :به گفته عراقچی اولا شرایط ما واقعا استثنا است. ثانیاً اینکه برجام خاص ایران است، جنبه مثبت هم دارد. یعنی آنچه که به‌عنوان حقوق برای ما در نظر گرفته شده نیز خاص ایران است.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام در نهایت اظهار داشت: در پایان بنابر این شد که یکشنبه آینده مجدد بحث فصل‌های پنجگانه با حضور میهمانان ادامه یابد. فردا سه‌شنبه نیز کمیسیون میزبان آقای جلیلی و همکارانش در تیم مذاکره‌کننده قبلی خواهد بود.