۷ نکته در رابطه با مارمولک

_ ایسنا نوشت: نام مارمولک برای ما ایرانیان با واژه‌هایی مانند سم و سیانور گره خورده است و به‌همین خاطر با مشاهده این خزنده در خانه، تمامی اهالی منزل تلاش می‌کنند تا این موجود را از محل زندگی خود دور کنند، اما آیا دم مارمولک سیانور دارد؟ اصلا ما چقدر مارمولک را می‌شناسیم؟ در ادامه به هفت نکته درباره مارمولک اشاره شده است:

 

* مارمولک‌ها جزو خزندگان به حساب می‌آیند. خزندگان موجوداتی هستند که به علت وجود پولک روی پوست بدن‌شان شناخته می‌شوند و می‌توان از گروه‌های مختلف شناخته شده خزندگان به مارمولک‌ها، مارها، لاک‌پشت‌ها و کروکودیل‌ها اشاره کرد همچنین «توآتارا» و «کرم سوسمار»‌ها جزو خزندگان هستند، اما نسبت به سایر گونه‌های دیگر کمتر شناخته شده‌اند.

 

* تعداد گونه‌های مارمولک شناخته شده در دنیا متغیر است چراکه هر چند وقت یک بار گونه‌های جدیدی توصیف و معرفی می‌شوند و این تعداد افزایش پیدا می‌کند. با این حال اکنون بیش از ۶۶۰۰ گونه مارمولک در دنیا شناخته شده‌اند و در ایران نیز حدود ۱۶۶ گونه مارمولک وجود دارد که نسبت به سایر خزندگان کشور تعداد بیشتری را شامل می‌شوند.

 

* دم مارمولک محل ذخیره چربی‌هایی است تا در فصل‌های پاییز و زمستان که غذای کمتری پیدا می‌شود از این ذخیره‌های چربی استفاده کنند بنابراین این باور که مارمولک‌ها در دم خود سیانور دارند و سمی هستند غلط است همچنین قطع شدن دم برخی مارمولک‌ها ناشی از یک مکانیسم دفاعی است که به آن «اتوتومی» یا خود دم بری گفته می‌شود که به‌منظور جلب توجه شکارگر به دم و ایجاد فرصتی برای فرار و نجات مارمولک صورت می‌گیرد.  

 

* مشخصا دو گونه مارمولک سمی در دنیا تاکنون شناخته شده‌اند که هیچ یک از این دو گونه مارمولک سمی در ایران پراکنش ندارند بنابراین هیچ مارمولک سمی در کشور وجود ندارد. اگرچه محققان هنوز درباره سمی بودن بزاق بزمجه‌ها که نوعی از مارمولک‌ها و متعلق به خانواده وارانیده هستند، به اتفاق نظر نرسیده‌اند.

 

* مارمولک‌ها در بسیاری از زیستگاه‌ها وجود دارند و در ایران می‌توان گونه‌های مختلف مارمولک را در انواع زیستگاه‌ها از دشتی و کویری تا مناطق کوهستانی و ارتفاعات مشاهده کرد.

 

* مارمولک‌ها نیز مانند تمام موجودات زنده دیگ نقش اکولوژیک موثری دارند. از این رو نبود آن‌ها در چرخه حیات مشکل ایجاد می‌کند. یکی از مهم‌ترین نقش‌های اکولوژیک مارمولک‌ کنترل جمعیت حشرات است  بنابراین اگر مارمولک‌ها حضور داشته باشند، جمعیت حشرات نیز کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه انسان‌ها نیز راحت‌تر زندگی می‌کنند؛ همانطور که در اکثر خانه‌ها در گذشته «گکو» یا همان مارمولک‌های خانگی مشاهده می‌شد و جمعیت حشرات، سوسک‌ها و سایر موجودات موزی کمتر بود، اما اکنون انسان‌ها با دور کردن مارمولک‌ها از منازل، به‌جای کنترل بیولوژیک در خانه از آفت‌کش و سموم شیمیایی برای از بین بردن حشرات و موجودات موذی استفاده می‌کنند.

 

* تخریب زیستگاه یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث از بین رفتن گونه‌های مختلف مارمولک  می‌شود و از آنجایی که انسان‌ها بسیاری از زیستگاه‌های طبیعی را تخریب کرده‌اند، می‌توان گفت که انسان‌ها یکی از عوامل تهدید حیات مارمولک‌ها به حساب می‌آیند. اقداماتی مانند مالچ‌پاشی در زیستگاه‌های بیابانی آسیبی جدی به موجودات از جمله مار و مارمولک وارد می‌کند و تخریب زیستگاه آن‌ها باعث از بین رفتن این موجودات می‌شود.

 

 شاید بسیاری از آدم‌ها از وجود مارمولک در منازل خود احساس خوشایندی نکنند، اما این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد که مارمولک نیز مانند سایر موجودات نقش مهمی در اکوسیستم دارد و نباید با اقدامات مخرب حیات این گونه را چه در محیط شهری و چه در طبیعت تهدید کرد.