مشکلات وام ازدواج؛ از سنگ‌اندازی بانک‌ها تا سردرگمی جوانان
_ مهر نوشت: «وام ازدواج افزایش یافت»؛ این خبری بود که در آخرین ماه‌های سال ۹۹ رسانه‌ای شد و جرقه امید را در دل بسیاری از زوجین جوان روشن کرد. در همین راستا نیز مجلس شورای اسلامی در نهایت با افزایش وام ازدواج جوانان از ۵۰ میلیون به ۷۰ میلیون تومان موافقت کرد.
بر اساس مصوبه مجلس، وام ازدواج در سال ۱۴۰۰، ۷۰ میلیون تومان شد و به کسانی که تاریخ عقد آن‌ها پس از فروردین ۱۳۹۷ باشد، تعلق خواهد گرفت.
هرچند که با توجه به شرایط اقتصادی کنونی و رشد بی سابقه قیمت‌ها در زمینه مسکن، تهیه جهیزیه و ... باز هم این رقم از وام ازدواج کافی نیست، اما با این حال می‌تواند برخی گره‌های مسیر تشکیل خانواده را باز کند.
با افزایش یافتن مبلغ وام ازدواج، بسیاری از جوانان در آستانه ازدواج برای دریافت این رقم اقدام و بر روی آن برنامه‌ریزی کردند.
به علاوه مجلس شورای اسلامی به منظور تشویق جوانان به ازدواج، وام پرداختی به دختران زیر ۲۳ و پسران زیر ۲۵ سال را به ۱۰۰ میلیون تومان افزایش داد.
وقتی بانک‌ها تضامین متقاضیان را نمی‌پذیرند
حال که تقریباً یک ماه از شروع سال جدید می‌گذرد، بسیاری از زوجین جوان برای دریافت کمک هزینه ازدواج اقدام کرده‌اند، اما گویا جوانان باید برای دستیابی به این وام کفش آهنی داشته باشند، چراکه تاکنون موانع زیادی بر سر راه پرداخت وام قرار دارد.
یکی از آشکارترین موانع دریافت تسهیلات ازدواج، داشتن ضامن و شرایط دشوار بانک‌ها برای پذیرش آن است.
بر اساس شرایط درج شده در سایت مربوط به پرداخت تسهیلات ازدواج، بانک‌ها موظف به پرداخت این وام با یک ضامن معتبر یا در نظر گرفتن یارانه زوجین به عنوان ضامن هستند.
این در حالی است که برخی بانک‌ها بدون در نظر گرفتن قوانین مربوطه، وجود یک ضامن را برای پرداخت وام کافی ندانسته و وجود سه ضامن را ضروری می‌دانند.
در خصوص در نظر گرفتن یارانه به جای ضامن نیز عملاً بانک‌ها این موضوع را نمی‌پذیرند یا در ضمانت قرار دادن یارانه حداقل ۳۰ نفر را برای وام ضروری می‌دانند این در حالی است که این امر خلاف مقررات تعیین شده بوده و عملاً ممکن نیست.
راه فرار بانک‌ها برای پرداخت وام به شرط وجود بیش از یک ضامن
حال اینکه بانک‌ها چگونه برخلاف دستورالعمل اعلام شده در زمینه ضامن، با متقاضیان همکاری لازم را ندارند ابهامی است که این روز‌ها جوانان را سردرگم کرده است. با پیگیری از مسئولین مربوطه به این نتیجه رسیدیم که در لایحه ابلاغی به بانک‌ها و در بخش مربوط به ضامن نقطه فراری برای بانک‌ها وجود دارد که منجر می‌شود بانک درخواست بیش از یک ضامن را کرده یا ضامن بازنشسته را نپذیرد.
در این بند آمده است که بانک با «اعتبارسنجی» اقدام به پرداخت وام را انجام دهد. تصریح کلمه «اعتبارسنجی» در آیین نامه ابلاغی به بانک‌ها برای پرداخت وام ازدواج، راه فراری را برای بانک‌ها فراهم کرده است.
به همین دلیل نیز بانک‌ها با اتکا به اعتبارسنجی نسبت به تضامین متقاضیان اقدام به پرداخت وام می‌کنند و به بهانه اعتبارسنجی و اطمینان‌یابی از تضامین، وجود بیش از یک ضامن را برای پرداخت وام درخواست می‌کنند.
دلیل انتظار طولانی مدت جوانان برای دریافت وام چیست!
موضوع دیگر آنکه در حال حاضر متقاضیان دریافت وام ازدواج باید مدت زمان طولانی را برای دریافت وام خود در انتظار باشند.
بر اساس گزارشات میدانی، زمان پرداخت وام ازدواج به متقاضیان، نسبت به سال گذشته افزایش یافته و جوانان پس از ثبت‌نام مدت زمان طولانی را در صف دریافت وام خواهند بود.
بانک‌ها دلیل تاخیر در پرداخت وام ازدواج را کاهش نقدینگی و ذخایر بانکی می‌دانند. به طوری که در شرایط کنونی به دلیل شیوع کرونا و ایجاد محدودیت‌های ناشی از آن، راکد شدن فعالیت‌های اقتصادی به دلیل محدودیت‌های کرونایی و محدود شدن گردش مالی در بانک‌ها میزان نقدینگی بانک‌ها را با مشکل مواجه کرده و این امر منجر به انتظار طولانی مدت متقاضیان وام ازدواج شده است.
وام ۵۰ میلیونی یا ۷۰ میلیون تومانی
در کنار تمامی مشکلات مطرح شده در خصوص وام ازدواج، ابهامات دیگری نیز در روند دریافت این تسهیلات وجود دارد که از ابتدای سال جاری تاکنون بسیاری از متقاضیان با آن مواجه شده‌اند.
بر اساس بخشنامه دولت، آیین نامه پرداخت وام ۷۰ میلیون تومانی به زوجین جوان در تاریخ ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ به بانک‌ها ابلاغ شده و این در حالی است که در حال حاضر بسیاری از بانک‌ها همچنان از پرداخت وام ۷۰ میلیون تومانی امتناع کرده و همان وام ۵۰ میلیون تومانی را پرداخت می‌کنند. به طوری که در بررسی‌های میدانی، برخی بانک‌ها اعلام کردند که هنوز آیین نامه افزایش رقم وام ازدواج به آن‌ها ابلاغ نشده و همان وام ۵۰ تومانی را پرداخت خواهند کرد.
این در حالی است که در سایت مربوط به ثبت نام تسهیلات وام ازدواج، مبلغ وام پرداختی به متقاضیان ۷۰ میلیون تومان اعلام شده و از سوی دیگر آیین نامه افزایش وام نیز پنجم فروردین ماه به تمامی بانک‌های کشور ابلاغ شده است.
هرچند که بنا بر کسب اطلاع از ابتدای سال تاکنون وام ۷۰ و ۱۰۰ میلیون تومانی نیز به زوجین جوان پرداخت شده، اما برخی بانک‌ها همچنان در پرداخت وام تابع قوانین و مقررات عمل نمی‌کنند و در این شرایط خلاء نظارت قانونی دستگاه‌های مربوطه کاملاً حس می‌شود.
چه کسانی وام ۱۰۰ میلیون تومانی دریافت می‌کنند
در خصوص پرداخت وام ۱۰۰ میلیون تومانی به پسران زیر ۲۵ سال و دختران زیر ۲۳ سال نیز ابهاماتی وجود داشت و متقاضیان را دچار سردرگمی کرده بود.
بر اساس آیین نامه ابلاغی دولت به بانک‌ها، دختران و پسرانی که به ترتیب تا پیش از تکمیل شدن ۲۳ و ۲۵ سالگی خود اقدام به عقد و ثبت ازدواج خود کرده باشند، می‌توانند از تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومانی ازدواج استفاده کنند، اما افراد بالای سنین مذکور از تسهیلات ۷۰ میلیون تومانی برخوردار خواهند شد.
دستگاه‌های نظارتی چه می‌کنند!
به طور کلی هرچند که افزایش وام ازدواج می‌تواند برای تشکیل زندگی راهگشا باشد، اما مشکلات و عدم همکاری بانک‌ها در این مسیر نیز چالش‌های فراوانی را برای جوانان و متقاضیان وام ازدواج ایجاد کرده است.
با این حال تاکنون نظارت خاصی از سوی دستگاه‌ها و مسئولین مربوطه نیز دیده نمی‌شود و دود آتش این کم کاری نیز تنها به چشم جوانان می‌رود.
به همین منظور لازم است دستگاه‌های مربوطه و نظارتی نسبت به تخلفات در حال انجام نظارت کرده تا جوانان برای دریافت این تسهیلات با این گونه مشکلات مواجه نشوند.
به علاوه با توجه به تاکیدات نمایندگان مجلس بر لزوم اجرای قوانین مشوق برای ازدواج، لازم است تا قوانین نظارتی برای جلوگیری از این تخلفات و کاهش موانع جوانان برای دریافت وام در نظر گرفته شود تا مصوبات دولت و مجلس در حد کاغذ باقی نماند و به مرحله اجرا نیز برسد.