تحول در مدیریت شهری در راه است؟
- بررسی عملکرد شوراهای اسلامی شهر و روستا در چند سال اخیر، بیانگر این واقعیت است که شوراها به‌جای آنکه محلی برای پیشبرد برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی شهر و روستا باشند و مدیریت شهری را به صورت هدفمند دنبال کنند متاسفانه از اهداف اصلی خود دور شده و به محلی برای باندبازی، لابی و سیاست‌بازی تبدیل شده‌اند، در چن سال گذشته برخی از اعضا شورای شهر یا دستگیر شدند و یا در برخی از شهرها شورای شهر منحل شده است.
دستگیری‌های سریالی در شوراهای شهر
دستگیری‌های اخیر در شوراهای شهر برخی از شهرها در چند سال گذشته و بسیار اتفاقات دیگر در دل مدیریت‌های شهری نشان دهد که باید نظارت بر عملکرد شوراهای شهر و روستا افزایش یابد.
آیت‌الله رئیسی: شوراهای شهر دژمحکمی در برابر فساد و رانتخواری هستند
موضوع شوراهای شهر و قانونمدار بودن آنها از مسائلی است که آیت‌الله رئیسی رئیس قوه قضاییه نیز در مورد آن پیشتر صحبت کرده بود، بیست و سوم مرداد ماه رئیس قوه قضاییه با حضور در جلسه شورایعالی استانها با اشاره به ضرورت پیگیری و مبارزه با تخلف از سوی شوراهای شهر و روستا، گفت: اعضای شوراها باید دژ محکمی در مقابل نفوذ، رانتخواری، کژی و فساد باشند و در مقابل هر امری که حقوق عامه و حقوق مردم شهر و روستا را ضایع می‌کند بایستند؛ این دژ محکم و مستحکم شوراها باید سدی در برابر هرگونه کژی باشد که بخواهد حقوق عامه را ضایع کند و به منابع طبیعی و ذخایر کشور و جنگل‌ها و مراتع آسیب برساند.
وی گفت: شوراهای شهر و روستا باید مانع تضییع حقوق عمومی در اموری نظیر تغییر کاربری‌ها و آسیب‌رسانی به جنگل‌ها و مراتع و زمین‌خواری باشند و ما اعتقاد داریم که شوراها در این جهت، به منزله همکار بخش‌های قضایی در کشور محسوب می‌شوند و آنها نیز همچون مراجع قضایی در برابر زیاده‌خواهی‌ها، رانت‌خواری‌ها و فساد باید ایستادگی کنند.
ضرورت نهادینه‌سازی نظارت درون شورایی
وی خطاب به اعضای شوراها افزود: باید ساز و کارهایى ایجاد کنید که در درون خود شوراها این نظارت نهادینه شود. اگر شوراها با یک تخلف مواجه شدند، فریادشان بلند شود و زنگ خطر به صدا دربیاید؛ این زنگ خطر در درون خود شما باید به صدا درآید و آسیب را خودتان حل کنید.
آیت‌الله رئیسى با بیان اینکه یکى از افتخارات ما در نظام اسلامى این است که با راى مردم همه نهادهایش شکل مى گیرد، عنوان کرد: مردم با یک انتظارى پاى صندوق راى مى آیند و با یک امیدى به اعضاى شوراها راى مى دهند.
وى گفت: مردم مى‌خواهند اتفاقاتى در جهت آبادانى، بهداشت و مسائل اجتماعى بیفتد؛ اگر انتظارشان محقق نشود، ناامید می‌شوند.
رئیس قوه قضاییه ادامه داد: در ارتباط با شوراها اگر نیاز به اصلاح ساختار داریم؛ پیشنهاد قوانین دست خودتان است و در این جهت پیشنهاد کنید تا مقررات و قوانین مورد نیاز به ویژه در امر نظارت دیده شود، باید ساز و کارهایى ایجاد کنید که در درون خود شوراها این نظارت نهادینه شود. اگر شوراها با یک تخلف مواجه شدند، فریادشان بلند شود و زنگ خطر به صدا دربیاید؛ این زنگ خطر در درون خود شما باید به صدا درآید و آسیب را خودتان حل کنید.
نماینده مجلس: باید در نحوه انتخاب افراد در شورای شهر بازنگری شود
بدون شک ایرادات فراوان به مرجع تائید صلاحیت نامزدهای عضویت در شوراهای اسلامی شهر و روستا و همچنین نبود شفافیت و پاسخگویی موجب شده که در هر دوره تعدادی از آنها به دلیل تخلفات دستگیر شوند. در همین زمینه اقبال شاکری نماینده مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با میزان در مورد تخلف برخی اعضا شوراهای شهرها و نحوه برخورد با آنها اظهار کرد: با توجه به اتفاقات اخیری که در برخی از شهرهای کشور توسط اعضای شوراها به صورت تخلف شاهد هستیم میزان بازرسی کافی نیست و باید نحوه انتخابات و ورود افراد به شوراهای اسلامی شهرها باید اصلاح شود.
وی افزود: همچنین آنقدر حوزه انتفاع در شهر بالاست و درگیری شوراهای شهر و مدیریت شهری وسیع است که احتمال خطا را بالا می‌رود و باید نظارت بیشتری بر عملکرد شوراها صورت بگیرد.
نماینده مردم تهران گفت: در مجلس شورای اسلامی سه طرح در حوزه شوراها در حال بررسی است، یکی مدیریت شهری و روستایی که طرح بسیار موثری است که اصلاحاتی در نحوه اختیارات، انتخابات شوراها و حضور شهروندان صورت گرفته است که در دست اجرا است.
شاکری بیان کرد: در کمیسیون شوراها نیز طرح درآمد پایدار در دست بررسی است که می‌توان گفتاز تاثیر گذارترین طرح‌های حوزه شهری است.
انتخاب شهردار توسط رای مستقیم مردم
وی با اشاره به اینکه طرح انتخاب شهردار توسط مردم در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است گفت: همچنین یکی از نکاتی که مجلس شورای اسلامی در دست بررسی دارد نحوه انتخاب شهردار شهر است که این موضوع نیز توسط مجلس در دست بررسی است که بر اساس جمعیت شهرها شهردار بر اساس انتخاب مردم و یا انتخاب اعضای شورای شهر که نمایندگان مردم هستند صورت بگیرد.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: البته بنده فکر می‌کنم باید شهردار شهر بر اساس انتخاب اعضای شورای شهر صورت بگیرد و معاونان شهردار نیز باید از شوراهای شهر رای اعتماد دریافت کنند.
شاکری تصریح کرد: مسئله دیگر نبود سیستم مستقل مالی توسط شوراهای شهرها است یعنی دیوان محاسبات شهری در مدیریت شهری نیست که باید این موضوع مورد توجه قرار بگیرد.
وی گفت: همچنین قانون ماده ۱۰۰ نیز باید اصلاح شود، زیرا این قانون می‌تواند سر منشا اکثر فساد‌ها باشد که در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است.
نقش نظارتی شوراهای شهر مغفول مانده است
علیرضا احمدی رئیس شورای عالی استان ها در مورد نقش این شورا در نظارت بر عملکرد مدیریت شهری پیشتر گفته بود: یکی از وظایفی که بر اساس قانون اساسی بر عهده شورای عالی استان ها است بردن طرح به مجلس شورای اسلامی است که یک ظرفیت بزرگ است، اما در کشور مغفول مانده است و از امروز می خواهیم این کار را شروع کنیم و طرح هایی که نیاز جامعه و کشور هست را به مجلس ارائه دهیم.
وی ادامه داد: بردن طرح به مجلس شورای اسلامی از اصلی ترین وظایف ما در شورای عالی استان هاست که از این ظرفیت بزرگ استفاده نمی شود.
رئیس شورای عالی استانها با اشاره به اینکه شوراها در دورترین نقاط کشور فعال هستند و انجام وظیفه می‌کنند، گفت: اگر اختیاراتی به نمایندگان شوراها داده شود می توانند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند و به این وسیله بسیاری از مشکلات مردم حتی در حد مشکلات کوچک حل خواهد شد.
احمدی در خصوص وظیفه دیگر شورای عالی استان ها نیز گفت: وظیفه دیگر اصل نظارتی شورای عالی استان ها است که مغفول مانده است، بر اساس این وظیفه شورای عالی استان ها می‌توانند بر تمام دستگاه‌های دولتی نظارت داشته باشند، اما این نظارت در حال حاضر کمرنگ شده است که می خواهیم آن را تقویت کنیم.
نظارتی همراه با انتخاب مناسب برای مدیریت شهرهای کشور
به نظر می‌رسد با توجه به اصلاح قوانین جامع مدیریت شهری امید می‌رود که در آینده‌ای نزدیک شاهد تخلفات کمتری در سطح مدیریت شهری باشیم؛ اتفاقات اخیر و حواشی ایجاد شده برای مدیریت شهری برخی از شهرها باعث شده تا مردم برای انتخاب افراد سختگیر تر شوند و قانون نیز با آنها هکاری دارد، البته که باید بر ورود افراد به مجموعه مدیریت شهری نظارت بیشتری صورت بگیرد و امید است مجلس با راهکارهای دقیق و اصلاح قوانین کمک شایانی به مدیریت جامع شهری کند.