نگاهی به اقدامات دستگاه قضا برای برگزاری هرچه مطلوب‌تر انتخابات پیش‌رو ؛ از «تشکیل ستادهای پیشگیری و رسیدگی به تخلفات انتخاباتی» تا «بررسی و پاسخ به ۱۰۰ هزار استعلام»
- حدود ۶۰ روز دیگر یعنی در روز جمعه ۲۸ خرداد ۱۴۰۰، سه انتخابات مهم در کشور ما برگزار می‌شود؛ انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری، انتخابات ششمین دوره شوراهای اسلامی شهرها ، انتخابات میان دوره‌ای مجلس خبرگان پنجم (در چهار استان) و انتخابات میان دوره‌ای مجلس یازدهم (۶ حوزه انتخابیه).
ثبت‌نام داوطلبان نامزدی انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم، از ۲۱ اردیبهشت آغاز می‌شود و به مدت ۵ روز ادامه خواهد داشت. اسامی نامزد‌های نهایی این انتخابات پس از بررسی و احراز صلاحیت توسط شورای نگهبان، در روزهای ۵ و ۶ خرداد اعلام خواهد شد.
ثبت‌نام داوطلبان عضویت در شوراهای اسلامی شهرها نیز از تاریخ ۲۰ اسفند تا ۲۶ اسفند ۹۹ برگزار شد. همچنین ثبت‌نام داوطلبان میاندورهای مجلس یازدهم نیز از ۸ فروردین تا ۱۴ فروردین ۱۴۰۰ برگزار شد. ثبت‌نام داوطلبان میاندورهای مجلس خبرگان هم از ۱۳ فروردین تا ۱۹ فروردین۱۴۰۰ برگزار شد.
مسئولیت‌های قانونی قوه قضاییه در امر انتخابات
برگزاری انتخابات سالم و صیانت از آراء مردم، از سیاست‌ها و راهبرد‌های اساسی دستگاه قضایی است. قوه قضاییه در امر انتخابات، دارای مسئولیت‌هایی قانونی است؛ این مسئولیت‌ها در سه حوزه دسته‌بندی می‌شوند؛ نخست: پیشگیری از جرایم و تخلفات انتخاباتی؛ دوم: رسیدگی ویژه به جرایم و تخلفات انتخاباتی و سوم: پاسخگویی به استعلامات و سوابق داوطلبان امر انتخابات.
ستادهای پیشگیری و رسیدگی به تخلفات انتخاباتی
در هجدهم بهمن ماه سال ۱۳۹۹، طی بخشنامه‌ای از سوی رئیس قوه قضاییه، دستور تشکیل ستادهای پیشگیری و رسیدگی به تخلفات انتخاباتی صادر شد. متعاقب این بخشنامه، ستاد مرکزی پیشگیری و رسیدگی به جرایم انتخاباتی با مسئولیت دادستان کل کشور و دبیری معاون پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه تشکیل شد؛ همچنین در همه استان‌ها و شهر‌های کشور نیز ستادهای مزبور تشکیل شده‌اند و در حال رصد مستمر فرآیند انتخابات و ارائه توصیه‌ها و تاکیدات اولیه در حوزه پیشگیری هستند.
بررسی و پاسخ به ۱۰۰ هزار استعلام انتخاباتی
در بخش دیگر ماموریت انتخاباتی دستگاه قضا که ناظر بر استعلام و پاسخگویی به استعلامات پیرامون سوابق داوطلبان در انتخابات شوراها، انتخابات میاندورهای مجلس، انتخابات میاندورهای مجلس خبرگان و انتخابات ریاست جمهوری است، ستاد مربوطه در قوه قضاییه تشکیل شده است و وفق اعلام غلامحسین اسماعیلی سخنگوی دستگاه قضا تاکنون بالغ بر ۱۰۰ هزار استعلام در مورد داوطلبان انتخابات واصل شده که اکثر این استعلامات بررسی و پاسخ داده شده است و باقی مانده آن هم در مدت مشخص قانونی پاسخ داده می‌شود.
تشکیل ۴۰ شعبه ویژه رسیدگی به تخلفات و جرایم انتخاباتی
در استان تهران، طبق اعلام مسعود ستایشی، قائم‌مقام رئیس کل دادگستری استان ، ۴۰ شعبه ویژه رسیدگی به تخلفات و جرایم انتخاباتی تشکیل شده است؛ این ۴۰ شعبه مشتمل بر مراجعی از جمله تجدیدنظر، کیفری یک، کیفری دو، شعب دادگاه‌های عمومی بخش و دادسرا‌های شهرستان‌های تابعه استان تهران است.
اما دستگاه قضایی در راستای رصد و پایش هر چه بهتر اخبار و وقایع انتخاباتی، علاوه بر ستادهای پیشگیری و رسیدگی به تخلفات انتخاباتی، از طریق سامانه جامع اطلاعات مردمی (سجام) از ظرفیت عظیم مردمی نیز برای دریافت گزارشات مرتبط با تخلفات انتخاباتی بهره می‌برد.