تجربه کشور‌های مختلف در حمایت از درختان
- روزنامه خراسان نوشت: امروز می‌خواهیم از مهم‌ترین و شاید زیباترین خلقت‌های پروردگار بنویسیم که تضمین کننده هوای پاک هم هستند. بله درست حدس زدید، موضوع گزارش امروز ما درختان هستند که با تولید اکسیژن از آلودگی هوا می‌کاهند و باعث سلامت جسم و روح ما می‌شوند به طوری که بر اساس تحقیقات پژوهشگران، افرادی که در فضا‌های سبز، پردرخت و سالم زندگی می‌کنند، نسبت به افرادی که در محیط‌های آلوده و پرتراکم سکونت دارند، از تندرستی و نشاط بیشتری برخوردارند؛ بنابراین حفظ درختان و تلاش برای جلوگیری از قطع کردن آن‌ها وظیفه همگانی است، اما متاسفانه در چند روز اخیر ویدئویی از قطع کردن درختان باغی در روستای «سو» در سنندج که ادعا شده ۲۳۰۰ اصله درخت بوده، در فضای مجازی منتشر شده که بازتاب گسترده‌ای داشته و بسیاری از کاربران خواستار پیگیری و رسیدگی سریع به این موضوع شدند. در ادامه ضمن بررسی این حادثه، از مجازات‌هایی که قطع درخت در کشور ما و دیگر کشور‌ها دارد، نوشته ایم.
ماجرای قطع درختان در سنندج
چند روز قبل بود که خبرنگار صدا و سیمای مرکز کردستان، فیلمی از یک عمل غیر انسانی در استان کردستان را در فضای مجازی به اشتراک گذاشت، فیلمی دردناک که «خدامراد زارعی» باغدار سنندجی در آن مدعی شده بود فرد یا افرادی تعداد ۲ هزار و ۳۰۰ اصله درخت مثمر ۹ ساله باغ او واقع در روستای «سو» در پنج کیلومتری شهر سنندج را شبانه قطع کرده اند.
او در فیلم منتشر شده با گریه و زاری از افرادی که در حرکتی ناجوانمردانه درختان را قطع کردند، با زبان محلی گلایه می‌کند و از مسئولان می‌خواهد مسببان این اتفاق هرچه زودتر شناسایی و مجازات شوند. هرچند به گفته صاحب باغ، کارشناسان ارزش درختان قطع شده را پنج میلیارد و ۹۰۰ میلیون ریال برآورد کرده‌اند، اما معاون جهاد کشاورزی کردستان در گفت و گویی با ایرنا تعداد درختان قطع شده را ۶۰۰ اصله نهال اعلام کرده است.
«احمدی» معاون سازمان جهادکشاورزی کردستان با اشاره به این که درختان قطع شده در این باغ از گونه‌های مختلف بودند و از سه تا شش سال عمر داشتند، گفته است: «قطع این تعداد درخت با مته موتوری (اره برقی) انجام شده و باید برای کاشت مجدد اقدام به ریشه زدایی درختان قبلی کرد.» او همچنین گفته که برای اهدای ۵۰۰ اصله نهال هلو به این باغدار از طرف سازمان جهاد استان اعلام آمادگی کردیم، ولی این باغدار خسارت دیده آن را نپذیرفته و خواستار نهال گردو به جای نهال هلو شده است. احمدی همچنین گفته: «این کشاورز سنندجی گویا چند سال قبل درخواست تغییر کاربری بخشی از باغ خود را داشته که مورد قبول واقع نشده است.» البته از روز پنج شنبه پرونده‌ای در این خصوص در پلیس آگاهی سنندج تشکیل شده تا متخلفان و مرتکبان این جنایت شناسایی و دستگیر شوند.
قانون برای حمایت از ریه‌های شهر چه کرده
دریافت جریمه یا عوارض از کسانی که درختان را بدون مجوز قانونی قطع می‌کنند، در کشورمان قدمتی نزدیک به چهار دهه دارد و اهرمی برای جلوگیری از قطع درختان است و میزان جریمه هم هر سال متناسب با تورم و با مصوبه شورای شهر افزایش پیدا می‌کند. از آن جایی که در قانون مجازات از بین بردن درختان، مجازات نسبتاً سنگینی است، معلوم نیست که چرا همچنان جسته و گریخته شاهد این اتفاق توسط عده‌ای سودجو هستیم. عده‌ای که با قاچاق چوب، ریه شهرها را از بین می‌برند.
بر اساس قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهرها، قطع کردن و آسیب زدن به درختان علاوه بر جریمه می‌تواند برای متخلف زندان هم به همراه داشته باشد. براساس این قانون، بریدن، ریشه کن کردن، سوزاندن نهال، درخت، درختچه و بوته، کت زدن یا پی زدن، تیغ زدن و آتش افروختن در تنه درختان جنگلی و همچنین سربرکردن (قطع تاج درخت)، پوست کندن، شاخه زنی، سرشاخه زنی، شکستن، تهیه چوب، هیزم، زغال و محصولات فرعی از درختان بدون دریافت مجوز ممنوع است و مرتکب علاوه بر جبران خسارت و پرداخت جزای نقدی در صورت تکرار به سه تا ۹ ماه حبس تعزیری نیز محکوم می‌شود. ایرنا در گزارشی جریمه قطع هر اصله درخت در شهر تهران را از ۵۰۰ هزار تومان تا ۱۰۸ میلیون تومان اعلام کرده است.
تجربه کشور‌های مختلف در حمایت از محیط زیست
حتما شما هم تصاویری از کشور‌های مختلف دیده اید که درخت در وسط خانه آن‌ها قرار دارد و شاید برای خیلی‌ها سوال باشد که چرا این درخت قطع نشده است، اما نگاهی به قوانین کشور‌های اروپایی نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین دلایل این اتفاق قوانین سخت و جریمه‌های بالای قطع درختان در این کشورهاست. البته در کشور خودمان هم شاهد این گونه تصاویر زیبا بوده ایم که به جای قطع درخت، معماری ساختمان را کمی تغییر داده اند. با این حال در اروپا بسته به نوع، سن، قطر درخت و محلی که آن درخت در آن روییده، قوانین متفاوت است.
به طور مثال اگر درخت در زمین شخصی باشد و بدون مجوز قطع شود، آن فرد در کنار کاشت چندین درخت باید حداقل سه برابر ارزش مالی چوب آن درخت جریمه پرداخت کند. اگر درخت قطع شده، درخت میوه و محصول دار باشد، فرد خاطی علاوه بر جریمه قطع درخت، باید سال‌های زیادی به اندازه درآمدی که آن درخت داشته، به صاحب درخت جریمه پرداخت کند و اگر مالک درخت، خودش باشد این پول به حساب خزانه دولت پرداخت می‌شود.
اما اگر این درخت از گونه‌های در حال انقراض یا نادر باشد می‌تواند ده‌ها هزار دلار جریمه در پی داشته باشد. شاید بد نباشد برای پی بردن به سخت گیری اروپا در قطع درختان، به ماجرای قطع ۸۰ درخت توسط شرکت تحت مالکیت سرخیو راموس، کاپیتان تیم فوتبال رئال مادرید اشاره کنیم. دادگاه این بازیکن اسپانیایی را به خاطر قطع ۸۰ درخت بالای ۱۰۰ سال در شمال پایتخت اسپانیا ۲۵۹ هزار یورو جریمه و او را به کاشت درخت در محل درختان قطع شده ملزم کرد.
در ایالات متحده آمریکا هم برای هرگونه آسیب به درختان از جمله زخمی کردن، قطع یا راه‌هایی برای خشک کردن آن‌ها قوانین سخت گیرانه‌ای وجود دارد و برای متخلف بین یک تا دو سال زندان در کنار جریمه نقدی در نظر گرفته شده است. در آمریکا، اگر شما شاهد قطع بدون مجوز درخت باشید و آن را اطلاع ندهید، جریمه خواهید شد.
جان مان، هوای مان و آینده مان را حفظ کنیم
در پایان بد نیست به نکته مهم دیگری اشاره کنیم. شاید شما هم شنیده باشید که پاسداری و حفاظت از محیط زیست کار نهاد‌های دولتی است و از ما کاری ساخته نیست. البته با توجه به این که منابع مالی، ابزار قدرت، سیاست گذاری و ... در اختیار دولت است و باید از محیط زیست برای بقای سلامت مان، هوای پاک مان و میراث آیندگان مان مراقبت کند، اما باید خودمان هم دست به کار شویم و با آگاهی دادن به مردم از خطرات قطع درختان آن‌ها را آگاه کنیم و اگر تخلفی هم در این زمینه دیدیم با اطلاع دادن به شماره ۱۳۷ جلوی آن را بگیریم.