شکوفایی دیپلماسی قضایی در دوره تحول
- روزنامه حمایت نوشت: بهمن‌ماه سال گذشته بود که رییس دستگاه قضا به همراه هیئت عالی قضایی به دعوت فائق زیدان، رییس شورای عالی قضایی عراق به این کشور سفر کرد؛ که درنتیجه این سفر و دیدار‌های آیت‌الله رییسی با مقامات عالی قضایی کشور عراق توافقاتی در ۵ محور صورت گرفت. یکی از محور‌های گفتگو میان دو کشور رایزنی و توافق بر سر عفو و بخشش تعداد قابل‌توجهی از زندانیان ایرانی و عراقی در زندان‌های دو کشور بود که حال پس از گذشت مدت کمی از این توافق ۴۵ محکوم ایرانی از عراق به ایران انتقال یافتند.
آمادگی تبادل زندانی با عراق را داریم
رییس دستگاه قضا در سفر خود به عراق از پیشنهاد عفو تعدادی از زندانیان عراقی به مناسبت سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و موافقت رهبر معظم انقلاب با این پیشنهاد خبر داد. در همین راستا و با توافق صورت گرفته میان رییس دستگاه قضا و فائق زیدان، دو طرف به این توافق رسیدند که بخش قابل‌توجهی از زندانیان ایرانی شامل عفو ریاست جمهوری عراق قرار گیرند و سایر زندانیان نیز برای گذراندن ادامه محکومیت به ایران عودت داده شوند.
آیت‌الله رییسی در دیدار با رییس شورای عالی قضایی عراق در همین زمینه عنوان کرد: اگر بتوانیم زندانی‌ها را به ایران منتقل کنیم هم زحمت دستگاه قضایی عراق کم می‌شود و هم دغدغه‌ها و نگرانی‌های خانواده‌های این زندانیان برطرف می‌شود. رییس قوه‌قضاییه با ارائه پیشنهاد عفو تعدادی از زندانیان ایرانی بازداشت‌شده در عراق گفت: ایران هم آمادگی برای تبادل زندانی با عراق را دارد.
اراده جدی ایران و عراق در عفو و یا انتقال زندانیان دو کشور
همچنین رییس سازمان زندان‌ها که به همراه رییس قوه‌قضاییه به عراق سفرکرده بود در گفت‌وگویی با بیان اینکه در قوانین موضوعه پیش‌بینی‌شده که زندانی حتی‌المقدور در محل اقامتش تحمل حبس کند، گفت: تلاش شده با پیگیری‌های صورت گرفته این موضوع در مورد زندانیان دو طرف عملیاتی شود.
محمدمهدی حاج محمدی افزود: تاکید شده زندانیان ایرانی در عراق یا مشمول عفو شوند یا برای ادامه محکومیت به زندان‌های ایران منتقل شوند. رییس سازمان زندان‌ها تصریح کرد: اراده جدی طرفین بر این بوده که این اتفاق رخ دهد و عفو یا انتقال مشمول زندانیان دو کشور شود.
موافقت رییس جمهور عراق با عفو زندانیان ایرانی در این کشور
پس‌ازآن غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه‌قضاییه در نشست خود با خبرنگاران از موافقت رییس جمهور عراق با عفو شماری از اتباع ایرانی زندانی در این کشور در پی سفر رییس قوه‌قضاییه به بغداد خبر داد و گفت: درباره انتقال زندانیان بین دو کشور هم توافق لازم انجام‌شده و به‌زودی این امر نیز عملیاتی خواهد شد.
اسماعیلی درباره نتایج مذاکرات رییس قوه‌قضاییه در عراق در خصوص معاضدت قضایی برای انتقال محکومان بین دو کشور، گفت: در یادداشت‌های تفاهمی که در این سفر امضا شد و مذاکرات و ملاقات‌هایی که انجام شد یکی از مباحث مهم مبادله زندانیان اتباع جمهوری اسلامی ایران در عراق و متقابلاً اتباع عراق در ایران بود که در این راستا تفاهم‌نامه‌ای بین وزرای دادگستری دو کشور به امضا رسید.
وی خاطرنشان کرد: در مذاکرات آیت الله رییسی و هیئت همراه ایشان همچنین مقرر شد جمعی از زندانیان ایرانی که در عراق هستند، به‌ویژه کسانی که صرفاً به دلیل ورود غیرمجاز و اغلب به‌قصد زیارت، ولی بدون رعایت ضوابط و مقررات قانونی به عراق رفته‌اند و همچنین برخی زندانیانی که معتاد بودند و برای مصرف شخصی مواد همراه داشتند لیست آن‌ها توسط وزارت دادگستری و دستگاه قضایی عراق و با پیگیری سفارت ما تهیه شود و قرار شد این قبیل زندانیان مورد عفو قرار گیرند.
اسماعیلی با یادآوری اینکه عفو این دسته از زندانیان ایرانی در عراق، پیشنهاد شورای عالی قضایی و موافقت رییس جمهور عراق را می‌طلبد، گفت: ازاین‌رو موضوع در ملاقات رییس قوه‌قضاییه با نخست‌وزیر و رییس جمهور عراق مطرح شد و آن‌ها هم موافقت کردند که لیست پیشنهادی شورای عالی قضایی عراق را در مورد زندانیان ایرانی مورد عفو قرار دهند. متقابلاً در ایران هم تعدادی از زندانیان عراقی مورد عفو مقام معظم رهبری قرار گرفتند.
سخنگوی دستگاه قضا افزود: موضوع دیگر اجرای تفاهم‌نامه انتقال زندانیان بین دو کشور است که زندانیانی که به هر دلیل مشمول عفو نمی‌شوند در قالب موافقت‌نامه انتقال باقی‌مانده محکومیتشان را در کشور خودشان تحمل کنند که دراین‌ارتباط هم توافق لازم انجام شد و به‌زودی عملیاتی و اجرایی خواهد شد.
عراق فهرست زندانیان ایرانی را برای مبادله با کشورمان مشخص کرد
پس‌ازآن در اسفندماه سال گذشته معاون بین‌الملل دستگاه قضا از تهیه فهرست ۵۷ زندانی ایرانی توسط رییس جمهور عراق برای مبادله با زندانیان کشورش خبر داد.
علی باقری با اشاره به سفر رییس دستگاه قضا به عراق، گفت: در سفر رییس دستگاه قضا به عراق و با طرف عراقی درباره تبادل زندانیان دو کشور صحبت‌هایی مطرح شد و به نتایجی رسیدیم.
وی، بیان کرد: در سفر رییس دستگاه قضا به بغداد جلسه‌ای در این رابطه برگزار شد و رییس جمهور عراق اعلام کرد که در مرحله اول آمادگی دارد تا ۵۷ زندانی که نامشان در فهرست تبادلات وجود دارند به ایران بازگردند مبادله شوند. باقری، تصریح کرد: در همین حوزه سفارت ایران در بغداد و دوستان ما در وزارت امور خارجه به‌صورت جدی در این حوزه عمل می‌کنند تا این تعداد زندانیان زودتر به ایران بازگردند و باقی محکومیت خود را در ایران بگذرانند.
انتقال زندانیان ایرانی در عراق به کشور
حال روز پنجشنبه معاون بین‌الملل دستگاه قضا در صفحه شخصی خود در فضای مجازی خبر از انتقال شماری از زندانیان ایرانی در عراق به ایران داد.
باقری در صفحه شخصی خود در فضای مجازی با اشاره به انتقال شماری از زندانیان ایرانی در عراق به ایران نوشت: اللهم رد کل غریب، ازاین‌پس خانواده‌های ۴۰ زندانی که از عراق به میهن منتقل شدند، می‌توانند عزیزان خود را در وطن و شهرشان ملاقات کنند. وی افزود: دیپلماسی قضایی از هر ابتکاری برای رهایی ایرانیان دربند در دیگر کشور‌ها و یا انتقالشان به وطن بهره خواهد برد.
این امر حاکی از عزم جدی دستگاه قضا در استفاده از دیپلماسی قضایی است تا با پیگیری‌های دستگاه قضایی، در آستانه ماه مبارک تعدادی از محکومان ایرانی در عراق به کشور منتقل شوند و باقی حبس خود را در کشور سپری کنند.
انتقال ۴۵ محکوم ایرانی از عراق به ایران
معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزیر دادگستری نیز با اعلام انتقال ۴۵ محکوم ایرانی از عراق به ایران به دنبال سفر اخیر رییس قوه‌قضاییه و هیات همراه به جمهوری عراق، بیان کرد: به دنبال سفر اخیر رییس قوه‌قضاییه و هیات همراه به جمهوری عراق و رایزنی با مقامات عالی‌رتبه قضایی این کشور ۴۵ تن از زندانیان ایرانی که دوران محکومیت خود را در زندان‌های این کشور می‌گذراندند در چارچوب موافقت‌نامه انتقال محکومان بین دو کشور و در اولین مرحله از انتقال محکومان، امروز در مرز شلمچه به کشور منتقل و تحویل مقامات قضایی و انتظامی کشورمان شدند.
محمود عباسی خاطرنشان کرد: از میان محکومان منتقل‌شده یک نفر زن است و این افراد باید ادامه محکومیت خود را در زندان‌های کشور بگذرانند.
وی گفت: همه محکومان کشورمان در زندان‌های دیگر کشور‌ها ازجمله عراق علاقه‌مند به انتقال به زندان‌های کشور هستند درحالی‌که علیرغم رایزنی و گفتگو با زندانیان عراقی از مجموع محکومان عراقی در زندان‌های جمهوری اسلامی ایران هیچ‌یک آمادگی خود را برای انتقال به کشور متبوعشان اعلام نکرده‌اند.
عباسی بیان کرد: در خصوص سایر کشور‌ها هم همین وضعیت وجود دارد و این امر حکایت از استاندارد بودن زندان‌های جمهوری اسلامی و خدمات ارائه‌شده در این زندان‌ها دارد. ای‌کاش مجامع حقوق بشری بازدیدی از زندان‌های جمهوری اسلامی ایران، کشور‌های حوزه خلیج‌فارس، آسیای میانه و حتی کشور‌های بسیار پیشرفته شرق آسیا به عمل می‌آوردند و در مقایسه گزارشی از آن به مجامع بین‌المللی ارائه می‌کردند و یا لااقل زندانیان آزادشده از این کشور‌ها گزارشی از وضعیت زندان‌های این کشور‌ها ارائه می‌کردند تا موجب تنویر افکار عمومی در مجامع بین‌المللی شود و کسانی که مرتکب جرم می‌شوند بدانند که چه دوران سیاهی در انتظار آن‌هاست.
معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزیر دادگستری با قدردانی از رییس قوه‌قضاییه و هیات همراه ازجمله وزیر دادگستری و رییس سازمان زندان‌های کشورمان که در سفر به عراق رییس قوه‌قضاییه را همراهی کردند، روابط حقوقی و قضایی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق را بسیار خوب توصیف کرد و انتقال این محکومان به کشور را نتیجه دیپلماسی فعال حقوقی و قضایی عنوان کرد.