زنگ خطر خشکسالی در ایران به صدا در آمد

_ روزنامه ایران نوشت: هرچند کمبود بارش‌ها در ماه‌های پایانی سال ۹۹ در ۳۱ استان کشور خبر از کاهش بارش‌ها نسبت به وضعیت نرمال می‌داد، اما کاهش شدید را بارش در فروردین ماه جاری، مهر تأیید بر وجود خشکسالی شدید در سطح کشور بویژه استان‌های جنوبی و جنوب شرقی می‌زند.

 

آمار ارائه شده از سوی مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی نشان می‌دهد در سال آبی جاری (از اول مهرماه ۹۹) تا روز ۱۶ فروردین ماه جاری میزان بارشی که در کل کشور آمده نسبت به بلندمدت ۳۰ ساله ۳۱.۳ درصد کمبود دارد و ما در همه استان‌ها با کمبود بارش مواجه هستیم. اما میزان کمبود بارش‌ها در برخی استان‌ها مانند هرمزگان با ۷۸.۵ درصد کمبود بارش، سیستان و بلوچستان با ۷۳.۳ درصد کمبود بارش، کرمان ۵۸.۶ درصد کمبود بارش، خراسان جنوبی با ۴۹.۱ درصد کمبود بارش و فارس با ۴۳.۸ درصد کمبود بارش، وضعیت بحرانی و نگران کننده‌ای به لحاظ خشکسالی دارند.

 

«احد وظیفه»، رئیس مرکز ملی اقلیم ومدیریت بحران خشکسالی گفت: این آمار وجود خشکسالی شدید در کشور بویژه استان‌های جنوب وجنوب شرق را تأیید می‌کند.

 

از سوی دیگر فروردین ماه معمولاً پایان سال آبی برای برخی استان‌ها مانند هرمزگان به‌شمار می‌رود بدین معنی که پس از آن وتا پایان سال آبی (اول مهر ۱۴۰۰) دیگر بارشی در این استان‌ها اتفاق نمی‌افتد و این در حالی است که ما در روز‌های آغازین سال ۱۴۰۰ با کمبود شدید بارش در کل کشور روبه‌رو بودیم. به گفته وظیفه از ابتدای فروردین ماه جاری تا روز ۱۶ فروردین میانگین بارش در کشور ۲.۹ میلیمتر بوده که این میزان در میانگین بلند مدت ۳۰ ساله در این ۱۶ روزه ۲۰.۳ میلیمتر بوده و این رقم حاکی از کاهش ۸۵.۵ درصدی میزان بارش در کل کشور است و این مسأله وقتی برای ما نگران کننده می‌شود که بدانیم بارش‌های رگباری بهار در کنار ذوب شدن تدریجی برف‌ها در نهایت به پرشدن نسبی سد‌ها منجر می‌شد.

 

وظیفه تصریح کرد: پیش‌بینی‌های ما نشان می‌دهد امسال ما نتوانیم به وضعیت مطلوب در ذخیره آب سد‌ها برسیم. وی افزود:، اما باید گفت وضعیت خشکسالی در هرمزگان بسیار ناگوار است وما درسال آبی جاری تا روز ۱۶ فروردین ماه تنها ۱۱.۹ میلیمتر بارش در هرمزگان داشته‌ایم واین در حالی است که در میانگین ۳۰ ساله حدود ۱۳۶ میلیمتر بارش در این استان رخ می‌داده که حاکی از کمبود ۹۱ درصدی بارش در این استان است و، چون هرمزگان پس از فروردین ماه بارشی ندارد این آمار نهایی برای پایان سال آبی آن است.

 

وظیفه خاطرنشان کرد: البته ما در سیستان و بلوچستان هم وضعیت مناسبی نداریم چراکه از اول مهر ۹۹ تا روز ۱۶ فروردین ماه ۱۴۰۰ میزان بارشی که در کل این استان به ثبت رسیده ۵.۲ میلیمتر بوده که حاکی از کمبود ۹۳ درصدی میزان بارش نسبت به بلندمدت است.

 

پایتخت نشینان هم با کمبود ۱۶ درصدی بارش‌ها روبه‌رو بوده‌اند که با توجه به تراکم جمعیتی تهران حائزاهمیت است. وی تأکید کرد: مسئولان و مردم باید این نکته رامورد توجه قرار بدهند که، چون ما در سال‌های متوالی برداشت‌های نامتعارف از منابع آب زیرزمینی داشته‌ایم حتی اگر باران در کشور نرمال هم باشد ما باز مشکل خواهیم داشت.   وی همچنین تصریح کرد: درست است که ما در خوزستان با کمبود ۲۹ درصدی بارش‌ها مواجه بوده‌ایم، ولی نکته قابل توجه این است که خوزستان آب رودخانه‌ها و سد‌های خود را از استان‌های بالا دست مانند ایلام، لرستان و کرمانشاه تأمین می‌کند که خود آن‌ها وضعیت مناسب بارشی نداشته‌اند. به‌عنوان مثال ما در لرستان ۳۳۹ میلیمتر بارش داشته‌ایم و این در حالی است که این استان نسبت به بلندمدت هنوز ۱۳۷ میلیمتر کمبود بارش دارد که این میزان کمی نیست و به اندازه بارش سالانه کرمان است. همچنین کرمانشاه با کاهش ۴۳ درصدی از وضعیت نرمال مواجه بوده که این مسأله می‌تواند به کم آب شدن سدکرخه دامن بزند از سوی دیگر ما در استان پرآبی مانند چهارمحال و بختیاری که سرچشمه زاینده رود است نیز با مشکل روبه‌رو هستیم و آمار حاکی از کاهش ۳۱ درصدی بارش‌ها و ۲۸ درصدی بارش‌ها در خود استان اصفهان نسبت به بلندمدت است.

 

رئیس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی گفت: همه این آمار در اختیار مسئولان کشوری و استانی قرار گرفته تا بتوانند برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند. وی تأکید کرد: خشکسالی پدیده‌ای است که با جغرافیای ایران گره خورده و برای ما یکی از بلایای تاریخی و بلندمدت به شمار می‌رود؛ لذا ما باید رفته رفته با آن سازگار‌تر شویم. در عین حال خشکسالی که ما در سال ۱۴۰۰ با آن روبه‌رو هستیم خاص ایران نیست و کشور‌های همسایه و منطقه نیز مانند افغانستان، تاجیکستان، عراق، سوریه و حتی ترکیه با درجاتی از این مخاطره روبه‌رو هستند.

 

در همین حال گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران از وضعیت مخازن ۱۹۸ سد در حال بهره‌برداری کشور حاکی است میزان آب ورودی به سد‌ها از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ماه ۹۹) تا تاریخ ۱۳ فروردین ماه ۱۴۰۰ معادل ۱۹.۸ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به آورد سال گذشته آبی در همین بازه زمانی حدود ۳۴ درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر میزان خروجی آب سد‌ها نیز با کاهش ۳۳ درصدی روبه‌رو بوده است.

درمجموع موجودی آب مخازن سد‌ها نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته ۱۹ درصد کاهش داشته است.

 

در همین حال «فراز رابعی»، معاون مطالعات جامع آب، سازمان آب و برق خوزستان گفت: از آغاز سال آبی جاری تاکنون میزان آورد آب به حوضه‌های آبی استان کمتر از انتظار بوده و کاهش قابل توجهی نسبت به شرایط نرمال دارد. وی این کاهش را حدود ۲۷ درصد اعلام کرد و نسبت به وقوع خشکسالی در خوزستان هشدار داد.

 

به‌گفته وی آورد آب حوضه کرخه با کاهش ۳۳ درصدی، دز با کاهش ۳۷ درصدی و مارون با کاهش ۲۵ درصدی روبه‌رو بوده است. وی تأکید کرد: کاهش میزان بارش‌ها و به تبع آن کاهش ورود آب به سد‌ها را به‌دنبال داشته و نشان می‌دهد امسال شرایط مناسبی در خوزستان نخواهیم داشت. متأسفانه انتظار ما یک تابستان خشک همچون سال ۹۷ است که برای محدودیت برخی کشت‌ها با جهاد کشاورزی تدابیری اتخاذ شده است.

 

از سوی دیگر «محمد دلمردانی»، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان فت: در حال حاضر ۴۸ درصد حجم مخازن سد‌های استان پرشده که نسبت به بازه زمانی مشابه در سال آبی گذشته با کاهش ۲۶ درصدی روبه‌رو است. وی تأکید کرد: سیستان و بلوچستان با وسعت ۱۱ درصدی از کل مساحت کشور اقلیم خشکی دارد و متوسط بارش سالانه آن در حد ۱۰۳ میلیمتر با تبخیر زیاد است.

 

وی افزود: آمار نگران کننده کاهش آورد آب رودخانه‌های استان است. به گفته وی در سال آبی جاری تاکنون آورد آب رودخانه‌های استان نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن با کاهش ۹۹ درصدی روبه‌رو بوده که قابل تأمل است.