اهمیت یورو در بازار‌های جهانی/ از کشور‌های حوزه یورو تا نرخ بهره بانک مرکزی اروپا

- رشاد نخستین و محمد غفاری - در جستار قبلی راجع‌به دلار آمریکا و اهدافی که فدرال‌رزرو، بانک مرکزی ایالات متحده، برای آینده این کشور و دیگر کشور‌های جهان در نظر دارد، صحبت کردیم. هدف از این نوشته‌ها در ابتدا شناخت خوانندگان محترم از ارز‌ها و اهدافی که هرکدام دنبال می‌کنند است و در انتها جمع‌بندی خواهیم کرد که سرمایه‌گذاران در هرکدام از این ارز‌ها چه وقتی و چه اعدادی را مناسب برای ورود و خروج می‌دانند و در چه موقعیتی اگر فروشنده یا خریدار کدام ارز باشند، بهتر است.

 

اگر خریدار مواد اولیه هستید، باید بدانید در چه نرخ و عددی به نفع شما است که معاملات خود را با کدام یک از ارز‌ها انجام بدهید و اگر فروشنده هستید و قرار است ارز دریافت کنید، باید بدانید در چه عددی، اگر چه ارزی را بگیرید، بهتر است. البته این مهم، بعد از شناخت نسبی ارز‌ها قابل درک است. در این جستار می‌خواهیم راجع‌به ارز یورو صحبت کنیم.

یکی از واحد‌های پولی رایج در دنیا، یورو است. واحد پولی یورو، به‌طور واضح از نام قاره «اروپا» برگرفته شده که به‌نوعی، یکی از ملموس‌ترین نتایج پایان جنگ جهانی و اتمام جنگ سرد به‌شمار می‌رود.

در حقیقت، با فروریختن دیوار برلین در سال ۱۹۸۹، تقسیم اروپا به دو قسمت وابسته به بلوک‌های شرق و غرب جهانی که چندین سال زندگی، تجارت و توسعه آن قاره را تحت تاثیر قرار داده بود، پایان یافت.

قبل از فروریختن دیوار و پایان کامل این تقسیم‌بندی، نهادی به نام کمیسیون اروپا شکل گرفته بود که ریاست آن را یک فرانسوی به عهده داشت. ژاک دلور، وزیر دوراندیش اقتصاد فرانسه از ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۵ بر کرسی ریاست کمیسیون اروپا نشسته بود و در این فاصله، زمینه لازم به منظور هماهنگی اقتصادی کشور‌های اروپایی را فراهم می‌نمود.

در آن دوره، دولت‌های آن قاره هر یک واحد پولی منحصربه‌فرد خود را داشتند و البته برخی از واحد‌ها ممکن بود بین چند کشور مشترک باشد. اروپایی‌ها طی سال‌های زیادی به دنبال یک همبستگی سیاسی و اقتصادی بودند که این تمایل، به دنبال هزینه‌ها و زخم‌های به‌جامانده از دو جنگ جهانی شکل گرفت.

دولت‌مردان اروپایی در میان وضعیت بحرانی اقتصادی و سیاسی کشور‌های خود و در شرایطی که آلمان آمادگی مناسبی برای اتحاد نشان داد، سعی کردند تا زمینه‌های تجاری آن منطقه را افزایش دهند.

در اواخر دوران جنگ سرد، جنبش سرمایه‌داری، قاره اروپا را تحت تاثیر خود قرار می‌داد. به این ترتیب پس از تلاش‌های ژاک دلور، در سال ۱۹۹۲ معاهده‌ای در هلند به امضا رسید. این معاهده به نام «ماستریخت» و در شهری به همین اسم امضا شد که در واقع مصوبه ایجاد واحد پولی مشترک و آغاز رسمی اتحاد اقتصادی بود.

این معاهده و تمایل کلی اروپاییان به اتحاد اقتصادی، باعث شد تا دولت‌های این قاره، افزایش ظرفیت‌‌ها و اهداف مشترک برای داد و ستد و توسعه مالی را دنبال کنند. از جمله مهم‌ترین پیش‌نیاز‌ها برای این اتحاد، یکسان شدن واحد پولی بود که از معاهده ماستریخت به‌طور جدی آغاز شد و در سال ۲۰۰۲ شکل عمومی به خود گرفت.

یورو از سال ۲۰۰۲ به‌طور رسمی در اختیار عموم مردم قرار گرفت تا در معاملات روزمره نیز مورد استفاده قرار گیرد. نوزده کشور عضو اتحادیه اروپا، پول‌های مستقل و محلی خود را کنار گذاشتند و یورو را به‌عنوان واحد اصلی در مبادلات داخلی و برون‌مرزی پذیرفتند.

هم‌اکنون یورو به‌ عنوان پول رسمی ۱۹ کشور از ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا پذیرفته شده است که عبارتند از: اتریش، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، پرتقال، اسپانیا، بلژیک، ایرلند، یونان، فنلاند، مالت، لوکزامبورگ، اسلواکی، اسلوونی، استونی، قبرس، آلمان و فرانسه.

 

البته دو کشور آلمان و فرانسه به‌عنوان مهم‌ترین کشور‌های حوزه یورو شناخته می‌شوند که تقریبا چهل درصد از ارزش جابجایی ارز یورو و حدود پنجاه درصد از کل تولید ناخاص داخلی منطقه یورو را به خود اختصاص داده‌اند.

 

سهم چشمگیر آلمان و فرانسه در تولید ناخالص داخلی و همچنین قدرت سیاسی آن‌ها در اتحادیه اروپا، این دو کشور را از اهمیت حیاتی برخوردار می‌کند تا در کنار هم به‌عنوان سر نخی درباره وضعیت و جهت گیری ارز یورو مورد توجه قرار بگیرند؛ بنابراین کسانی که می‌خواهند ارزش و آینده قیمت یورو را دنبال کنند، باید اقتصاد این دو کشور یعنی آلمان و فرانسه را بیشتر مدنظر قرار داده و اخبار اقتصادی این دو کشور را بیشتر دنبال کنند.

 

نرخ بهره بانک مرکزی اروپا اکنون در محدوده صفر است و سود سپرده‌گذاری در یورو منفی نیم‌درصد در سال است. بله، درست خواندید! اگر در کشور‌های حوزه یورو، حساب سپرده یورویی باز کنید، سالانه نیم درصد از سپرده شما کسر خواهد شد و اگر در بانک‌های آمریکا دلار خود را سرمایه‌گذاری کنید سالانه به شما بیست‌و‌پنج صدم درصد سود تعلق خواهد گرفت که به این معنا است که کامودیتی‌ها در برابر یورو مقدار بیشتری صعود می‌کنند تا در برابر دلار.

 

به عبارت دیگر، یورو بعد از دلار آمریکا بیشترین تقاضا را در دنیا دارد. تقریبا حدود چهل درصد معاملات ارزی دنیا مربوط به دلار آمریکا و تقریبا حدود بیست درصد از این معاملات مربوط به ارز یورو است. بعد از پاندمی کرونا ویروس که فدرال‌رزرو شروع به چاپ پول و تزریق نقدینگی به بازار‌های مالی کرد، بانک مرکزی اروپا هم دست به چاپ پول زد و قرار است تا پایان سال ۲۰۲۲ حدود ۸۵۰ میلیارد یورو به بازار‌های مالی حوزه یورو تزریق کند که اسمش را برنامه خرید اضطراری گذاشته است.

 

این مبلغ در مقابل بسته حمایتی دولت بایدن که حدود ۱.۹ تریلیون دلار است، یورو را به ارز مطمئن‌تری تبدیل می‌کند. اکنون و در بسته شدن بازار‌های جهانی، نرخ مبادله یک یورو با یک دلار به ۱.۱۹۵ رسیده است؛ یعنی اگر شما در صرافی‌های ایران و جهان یک یورو بدهید، میتوانید تقریبا ۱.۲ دلار به‌عنوان معادل بگیرید. به نظر می‌رسد در سا ۲۰۲۱ و مخصوصا شش ماه دوم این سال میلادی، با توجه به سیاست‌های پولی موردنظر فدرال‌رزرو و بانک مرکزی اروپا این رقم رو به افزایش باشد.

در جستار بعدی کمی راجع‌به ارز‌های مهم دیگر و ارز‌های اصطلاحا امن، مانند ین ژاپن و فرانک سوییس صحبت خواهیم کرد و در انتها و بعد از شناخت تکمیلی شما از ارز‌های رایج در دنیا به اهداف مورد نظر که در ابتدای این جستار به آن پرداختیم، خواهیم رسید.