فرصت کرونا برای قاچاقچی‌های میراث فرهنگی

رجبعلی لباف خانیکی باستان شناس و کارشناس میراث فرهنگی در خصوص فرصت‌ها و محدودیت‌هایی که شیوع کرونا برای گردشگری و میراث فرهنگی به وجود آورده به میزان گفت: من تصور می‌کنم کرونا اگر به بسیاری از نهاد‌ها و سازمان‌ها آسیب زده گردشگری در راس همه این نهاد‌ها بوده است. به اعتقاد من گردشگری بیشترین آسیب را از بابت بیماری کرونا به خود دیده است. چه به لحاظ اینکه جذب گردشگران آسیب زیادی دیده و این صنعت در وضع رکود قرار گرفته و چه از نظر نهاد‌ها و زیرساخت‌های گردشگری مثل هتل ها، رستوران‌ها و پایگاه‌های بومگردی که لطمه بسیار زیادی دیده اند.

 

وی ادامه داد: اما یک مساله‌ای که شاید بیش از همه باعث آسیب شده به شغل‌هایی باز می‌گردد که گردشگری در سال‌های اخیر موجب ایجاد آن‌ها شده بود و آن شغل‌ها به علت شیوع کرونا از بین رفتند و تعطیل شدند. در مجموع من می‌توانم بگویم که گردشگری آسیب زیادی دیده و از اثر شیوع کرونا هیچ فرصتی هم برای گردشگری ایجاد نشده و بسیاری از بنا‌ها و مجموعه‌های گردشگری هم متحمل ضرر و زیان‌هایی شده اند. برای مثال قاچاقچی‌ها از فرصت کرونا استفاده‌های زیادی کرده اند و بسیاری از تپه‌ها و محوطه‌های باستانی را کاوش کرده اند و بسیاری از بنا‌های فاخر فرهنگی از قبل رکود گردشگری لطمه دیدند.

 

این کارشناس میراث فرهنگی اظهار داشت: در کنار این باید به کاهش اعتبارات در این حوزه اشاره کنم. اپیدمی کرونا اجازه نداد کارگاه‌های مرمت بعضی از بنا‌های تاریخی و مجموعه‌های فرهنگی دوام پیدا کند و کاری صورت بگیرد. در مجموع کرونا یک آسیب و آفت بسیار بزرگ برای گردشگری بوده است.

 

لباف خانیکی درخصوص چرایی انجام نگرفتن پروژه‌های مرمت و بازسازی آثار تاریخی در دوره شیوع کرونا گفت: این اتفاق به این دلیل رخ نداد که اعتبارات لازم وجود ندارد و آنقدر مسائل به ظاهر اولویت داری به وجود آمد که آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری از یاد‌ها رفت. به تصور من در هر شرایطی باید آثار تاریخی و محوطه‌های باستانی و بنا‌های فاخر که اسناد هویت و شناسنامه ملی ما به حساب می‌آیند در اولویت باشند. اما متاسفانه این‌ها به عنوان اولویت دیده نمی‌شوند. باید به یاد داشت امروز بسیاری از ادارات میراث فرهنگی و نهاد‌هایی که متولی رسمی مسائل مربوط به آثار تاریخی و مرمت آن‌ها هستند از نظر اعتبارات مالی در مذیقه هستند.

وی درخصوص آثار بلندمدت بیماری کرونا برای صنعت گردشگری و میراث فرهنگی و شرایط دوره پساکرونا گفت: قاعدتا آثار و پیامد‌هایی در بلندمدت هم وجود خواهد داشت. به خصوص که نهاد‌های جدیدی در ارتباط با گردشگری شکل گرفته مثل پایگاه‌های بومگردی که این پایگاه‌ها پدیده‌های جالب و قابل توجهی بودند. با شکل گرفتن این پایگاه‌ها در برخی از روستا‌ها و شهر‌ها شغل‌های زیادی ایجاد شد. از طرف دیگر خود مساله رفت و آمد به این پایگاه‌ها از جهت شناسایی آثار تاریخی و گوشزد کردن اهمیت جاذبه‌های گردشگری خیلی موثر بود، اما درحال حاضر این نوع فعالیت‌ها متوقف شده است.

 

لباف خانیکی ادامه داد: براساس شواهدی که وجود دارد امیدواری‌هایی وجود دارد که طی یک سال آینده بیماری کرونا ریشه کن شود. من تصور می‌کنم نهاد‌های مسوول به خصوص وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید حتما به فکر تمهیداتی برای دوره پساکرونا باشند و به نوعی نهاد‌ها و پایگاه‌های مربوط به گردشگری و سایت‌ها و آثار تاریخی که می‌تواند برای گردشگران جالب باشد را تقویت کنند. تصور می‌کنم این مذیقه‌ای که بر اثر کرونا ایجاد شد وقتی برداشته شود یک رویکرد مطلوبی در ارتباط با گردشگری ایجاد شود که این رویکرد هم نیاز به تامین زیرساخت‌ها و رفع نیازمندی‌ها و ساماندهی محوطه‌ها و سایت‌های گردشگری دارد.