تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران در شورای حکام توسط غریب آبادی
-با توجه به بررسی دو گزارش مدیرکل آژانس در حوزه برجام و پادمان در شورای حکام، کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین المللی در وین، مواضع کشورمان را در این خصوص تشریح نمود. اهم نکات مطرح شده توسط نماینده دائم کشورمان به شرح زیر می‌باشد:
۱. در نتیجه همکاری ایران، تمامی فعالیت‌های مربوط به نظارت و راستی آزمایی آژانس بدون مانع، حتی در اوج همه گیری کرونا، به طور مستمر انجام شده اند. در همین رابطه، گزارش مدیرکل خود گویای حقیقت است.
۲. به منظور رسیدگی به موضوعات ادعایی ذکر شده در گزارش مدیرکل، ایران حسن نیت و شفافیت خود را از طریق تعامل فعالانه با آژانس نشان داده است. علاوه بر مکاتبات و پاسخ‌های متعدد که توسط ایران در این زمینه ارائه شده است، طی شش ماه گذشته نیز چندین بازدید سطح بالا توسط مقامات آژانس با هدف تبادل نظرات فنی انجام شده است.
۳. در مورد مکان‌های مورد نظر، ایران حسن نیت خود را از طریق اعطای دسترسی‌های درخواستی به آن مکان‌ها نشان داد. در مورد اولین مکان، چندین بازدید و تعامل و مکاتبه انجام شده و شفاف سازی‌ها و توضیحات ضروری توسط ایران ارائه گردید. از طرف ما، کارشناسان فنی دیدگاه‌ها و ارزیابی متفاوتی نسبت به ارزیابی‌های آژانس دارند. ایران، آمادگی خود را برای تعامل با آژانس جهت ادامه مباحث فنی اعلام کرده است. با توجه به این شرایط، تعیین هرگونه ضرب الاجل غیرواقعی برای هر نوع تعامل، به نفع هیچ یک از طرفین نیست.
۴. در مورد اورانیوم طبیعی در قالب دیسک فلزی، باید یادآوری کنم که بازرسان آژانس دو بار در طول نیمه دوم سال ۲۰۲۰ فعالیت راستی آزمایی میدانی را در مکان مورد نظر انجام دادند. این علاوه بر "راستی آزمایی موجودی فیزیکی" سالانه می‌باشد که معمولاً در نیمه اول سال انجام می‌شود. با این حال، درخواست جدید آژانس در دست بررسی است.
۵. در مورد دو مکان دیگر، آژانس فقط حدود دو ماه است که نتایج تجزیه و تحلیل و سوالات مرتبط را به ایران ارائه کرده است. این تحلیل‌ها در حال حاضر تحت ارزیابی و بررسی توسط ما با هدف ارائه پاسخ‌های لازم به آژانس است.
۶. مطرح نمودن نگرانی‌های ساختگی و بزرگ نمایی غیر ضروری و نامتناسب چند موضوع ادعایی که با فعالیت‌های جاری هسته‌ای نیز ارتباطی ندارند و از هیچ فوریتی نیز برخوردار نیستند، بویژه در حالی که ایران هنوز با آژانس با هدف حل و فصل آنها در حال تعامل است، هیچ ثمری به جز ایجاد مشکلات جدید ندارد. از این گذشته، نباید فراموش کرد که این ایران بود که با حسن نیت و شفافیت، دسترسی آژانس به مکان‌ها را فراهم نمود.
۷. در سفر اخیر مدیرکل آژانس به تهران در ۲۱ فوریه ۲۰۲۱، مقامات جمهوری اسلامی همچنین بر اهمیت پرهیز از ایجاد هرگونه مشکل غیرضروری و تعقیب رویکرد سیاسی در مورد این موضوعات که می‌تواند به روحیه همکاری موجود آسیب برساند، تأکید کردند. با توجه به حسن نیت و شفافیت نشان داده شده توسط ایران، به ویژه از طریق ارائه دسترسی، مقامات ایرانی همچنین بر لزوم حل و فصل این مسائل در سریع‌ترین زمان ممکن تأیید مجدد کردند.
۸. در این چارچوب، باید یادآوری کنم که تعاملات فنی بین ایران و آژانس همواره وجود داشته و دو طرف برای حل و فصل چند موضوع پادمانی، مدت هاست که در حال کار و تعامل هستند و در طول دو سال گذشته نیز چندین نشست فنی برگزار کرده اند. نشست اعلام شده فنی اوائل ماه آوریل از سوی مدیرکل نیز در تداوم همین مسیر می‌باشد و مبین تعریف یک فرآیند یا ترتیبات جدید نمی‌باشد. ما به تلاش‌های مشترک برای حل و فصل سریع چند موضوع باقی مانده پادمانی ادامه خواهیم داد.
۹. ما هم اکنون در مقطعی حساس در رابطه با برجام قرار داریم. طی پنج سال گذشته، جمهوری اسلامی ایران با حفظ برجام ثابت کرده است که با وجود همه مشکلات به علت خروج آمریکا از توافق، یک بازیگر مسئول است. در چنین شرایطی، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی فارغ از صدور بیانیه‌های سیاسی متعدد در حمایت از برجام، نتوانستند به تعهدات خود تحت برجام پایبند باشند و اقدامی نکردند. در این فضا، ایران برای بازگرداندن توازن از دست رفته به توافق، یک سری تدابیر جبرانی را اتخاذ کرده است، و البته همواره به برگشت پذیری تمامی این اقدامات به هنگام بازگشت تمامی اعضاء به اجرای کامل تعهدات خود ذیل برجام نیز تأکید کرده است.
۱۰. با توجه به شرایط موجود، مجلس شورای اسلامی ایران در تاریخ ۲ دسامبر ۲۰۲۰ و پس از حدود دو سال و نیم از خروج آمریکا از برجام و فقدان اقدامات عملی اتحادیه اروپا / سه کشور اروپایی در اجرای تعهدات خود، قانونی را تحت عنوان "برنامه اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران" تصویب کرد. ماده ۶ این قانون، دولت را ملزم می‌کند که در صورت ادامه عدم پایبندی شرکت کنندگان در برجام به تعهدات خود درخصوص عادی سازی کامل روابط بانکی و رفع تمامی موانع صادرات نفت و مشتقات نفتی و همچنین بازگرداندن درآمد‌های حاصله ظرف دو ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون، اجرای تمامی فعالیت‌های نظارت و راستی آزمایی فراتر از موافقتنامه پادمان ایران با آژانس، از جمله اجرای پروتکل الحاقی، را متوقف نماید.
۱۱. در بحبوحه وضعیتی که دولت ایران در حال اجرای قانون مجلس بود، از درخواست مدیرکل آژانس برای سفر به تهران، با حسن نیت و با روحیه همکاری و تقویت اعتماد متقابل، نیز استقبال شد. در نتیجه رایزنی‌های فشرده و مثمر ثمر بین دو طرف، بیانیه مشترکی، سازگار با قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، برای یک بازه تا سه ماه در ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ صادر شد. بر این اساس، ایران تا ۳ ماه داده‌های ذخیره شده توسط تجهیزات نظارتی و اطلاعات مربوط به برخی فعالیت ها، همانطور که در ضمیمه مشخص شده است، را حفظ می‌کند. بازبینی این داده‌ها توسط آژانس زمانی صورت خواهد که چنانچه ایران، بعد از توقف همه تحریم ها، تصمیم به از سرگیری اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای خود بگیرد؛ در غیر این صورت تمام داده‌های جمع آوری شده در پایان ماه سوم پاک می‌شوند. با این تفاهم متقابل مبتنی بر حسن نیت، یک فرصت سه ماهه دیگر فراهم شد. ایران بار دیگر پنجره جدیدی از فرصت را گشوده است و اکنون بار اثبات آن بر عهده دیگران است تا با اجرای عملی تعهدات خود، از آن استفاده کنند.
۱۲. در حالی که دولت قبلی آمریکا در پیگیری سیاست فشار حداکثری خود ناکام ماند، دولت جدید ایالات متحده نیز هنوز اقدامات عملی برای تغییر مسیر انجام نداده است. همانطور که مقام معظم رهبری اعلام فرمودند، ما به عمل سایر شرکت کنندگان نگاه خواهیم کرد، نه به سخنان آنان، و پس از تأیید اقدامات آنها، ما نیز متعاقبا و به طور متناسب عمل خواهیم کرد. اگر همه تحریم‌ها به یکباره برداشته شود، ما نیز آماده هستیم که یک باره به اجرای کامل برگردیم. این ایران نبود که میز مذاکره کمیسیون مشترک را ترک کرد و بار مسئولیت برعهده آنانی است که می‌خواهند دوباره به میز مذاکره بپیوندند و باید اقدامات عملی مناسبی را برای بدست آوردن آن انجام دهند.
۱۳. با توجه به همکاری‌های سازنده و جاری ایران و آژانس، هرگونه اقدام با انگیزه‌های سیاسی و سوء استفاده از آژانس برای مقاصد چانه زنی و ایجاد انحراف در آژانس، کاملاً مخرب می‌باشد. این رویکرد همچنین گامی کاملاً غیرسازنده در رابطه با اعتماد متقابل و حسن نیت موجود میان آژانس و ایران تلقی می‌شود. در این چارچوب، ما از هشیاری و تدبیر اعضای آژانس، بویژه شورای حکام و مدیرکل، در تلاش‌های خود برای جلوگیری از ایجاد تنش‌های غیر ضروری و حفظ فرصت‌های موجود برای دیپلماسی، استقبال می‌کنیم.