رویکرد‌های برجامی بایدن و ترامپ؛ چرا ایران دعوت برای مذاکره را رد کرد؟

– پایگاه «نشنال اینترست»، در گزارشی با عنوان «چرا ایران دعوت برای مذاکره را رد کرد؟»، به بررسی روند تحولات و اهداف آمریکا و ایران از اقدام هایشان پرداخت.

 

گزارش «نشنال اینترست»، با اشاره به ابراز تمایل بایدن به احیای برجام در هنگام مبارزات انتخاباتی و روند بی حاصل این ابراز تمایل پس از گذشت یک ماه از حضور وی در کاخ سفید، محیط پیرامون این توافق را محیطی مملو از بی اعتمادی و تنش توصیف کرد.

 

نگارنده در ادامه به موضوع رد دعوت حضور در نشست برجامی با حضور آمریکا و طرفین حاضر در توافق برجام از سوی ایران پرداخته و نوشت، برخی در واشنگتن تلاش دارند تا با تلقی تمایل آمریکا برای ورود به برجام، ایران را به عنوان طرف سازش ناپذیر معرفی کنند؛ این در حالی است که بررسی اظهارات بایدن نشان می‌دهد وی علاقه‌ای به ورود مجدد همزمان به برجام ندارد و خواهان اخذ گام نخست از سوی ایران است.

 

در طرف مقابل، از دیدگاه ایران، نشانه‌ای مبنی بر انعطاف پذیری بایدن در پذیرش خواسته تهران برای اجرای تعهداتش وجود ندارد؛ در حقیقت مواضعی که دولت بایدن اتخاذ می‌کند با علم به مخالفت ایران و به صورت ظاهری اتخاذ می‌شوند.

 

«نشنال اینترست» در ادامه رویکرد دولت بایدن را این گونه تشریح می‌کند,؛ ابقای فشار تحریم‌ها بر ایران با هدف امتیاز گرفتن در آینده در زمینه‌های خارج از چارچوب برجام.

 

از نظر نویسنده، مسائل فنی، مولفه‌ای مهم در مذاکرات بین المللی هستند که عمدتا حلشان پیچیده است؛ حل چنین مسائلی تنها در صورتی ممکن است که طرفین برای دستیابی به منافع خود تمایل داشته باشند؛ کاری که تاکنون بایدن کرده و پیامی که داده، این است که ترجیح می‌دهد طرف توافق نباشد تا همزمان با ایران به تعهدات برجامی بازنگردد؛ باور ساده پشت چنین رویکرد تهاجمی، دستیابی به پیروزی نمادین است؛ همین امر دلیل اصلی مخالفت ایران بود.

 

وی در ادامه نوشت، درخواست ایران مبنی بر دریافت تضمینی برای تمرکز بر ورود مجدد همزمان به برجام در نشست مذکور، رد شد و همین امر بر بدگمانی تهران افزود؛ از این منظر نشست مورد نظر، تلاشی برای بازگشت ایران به تعهدات برجامی به موازات ترکیب برجام با مسائل غیر هسته‌ای بود؛ باید توجه داشت که امتناع ایران از شرکت در این نشست به معنای عدم همکاری نیست، بلکه همانطور که تهران تاکید کرد زمان مناسب برای همکاری نیست.

در ادامه این گزارش آمده است، در حالی که همگان رویکرد بایدن را تلاش برای دور شدن از رویکرد ترامپ می‌بینند، تهران این دو رویکرد را از نظر ماهوی یکی و تفاوت را در تاکتیک‌ها می‌بیند؛ در واقع هر دو رویکرد به دنبال توافق بهتر به عنوان «نهنگ سفید» سیاست خارجی آمریکا هستند؛ دولت ترامپ برای دریافت امتیاز‌های هسته‌ای و غیر هسته‌ای بیشتر از توافق خارج شد و دولت بایدن با کاهش و رفع حداقلی تحریم‌ها می‌خواهد به برجام باز گردد.

 

به همین دلیل، ایران تفاوت معناداری برای این دو رویکرد قائل نیست و ملایم‌تر بودن خواسته‌های بایدن از لحاظ نظری نیز به همین دلیل اهمیتی ندارد؛ ضمن اینکه حل و فصل بخش تحریم‌های شامل خصومت‌های طولانی مدت، همان طور که گفته شد سخت‌ترین بخش مذاکرات است؛ در عین حال، فضای برد – برد پیرامون مذاکرات قطعا توسط رویکرد ترامپ و بایدن از بین رفته است و آنها در صدد کسب امتیاز و تضعیف موقعیت طرف مقابل در ادوار بعدی مذاکرات بوده و هستند.

 

گزارش در بخش دیگری می‎گوید که واکنش ایران قطعا نباید برای دولت بایدن تعجب آور باشد؛ اگر تیم بایدن وسوسه شود که بازگشت به برجام را به سایر مسائل مرتبط کند، کل توافق به خطر می‌افتد؛ در این مرحله تصور اینکه ایران با چیزی کمتر از لغو تحریم‌های اعمال شده توسط آمریکا پس از خروج ترامپ از برجام، راضی شود، دشوار است؛ این در حالی است که در محاسبات دولت بایدن، فشار حداکثری ترامپ ابزاری قابل استفاده علیه ایران است.

 

 «نشنال اینترست» در پایان تاکید می‌کند که منطقی نیست که ایران به ازای منافعی اندک به صورت یکجانبه و به صورت کامل به برجام بازگردد و وارد مذاکره‌ای چند ساله شود که درصدد گرفتن منافع منطقه‌ای و بازدارنده اش باشد.