قاضی، اسم افرادی که در حبس قرار دارند را دائم مرور و به آنها توجه کند/ نظارت کنید که آیا حمایت از مصرف کننده اتفاق افتاده است؟
رئیس قوه قضاییه گفت: شرط قضاوت عادلانه آراستگی به دانش و ادب است و قضات ما هم باید از دانش برخوردار باشند هم موظف به آداب باشند.
آیت الله رئیسی افزود: بسیاری با جوسازی حق را باطل و باطل را حق جلوه می‌دهند، اما برای عبور از فضای غبارآلود و قضاوت بحق و عادلانه باید در مسیر تقوای الهی حرکت کرد تا از قدرت تمیز حق و باطل برخوردار شد آیت الله رئیسی تشخیص موضوع، تشخیص حکم، تناسب حکم و موضوع و اراده پولادین برای تصمیم‌گیری و صدور حکم مبتنی بر مبانی را امری مهم دانست و از علم و ادب و تقوی به عنوان لوازم مورد نیاز برای این کار یاد کرد.
رئیس قوه قضاییه گفت: یکی از آفات امر قضا آمیخته کردن قضاوت با هوا‌های نفسانی است و قضات ما باید به پرهیز از این مسئله توجه ویژه داشته باشند.
آیت الله رئیسی از توجه به کرامت انسانی که از محوری‌ترین برنامه‌های سال جاری است به عنوان جلوه‌ای از ادب مع الناس یاد کرد و گفت: همه همکاران مرتبط با مجموعه قضا باید به کرامت انسانی توجه ویژه داشته باشند. وی یکی از مسائل مهم در حفظ کرامت انسانی ارباب رجوع به دستگاه عدلیه را شنیدن سخنان کسانی دانست که برای دادخواهی و احقاق حق به قاضی مراجعه می‌کنند.
آیت الله رئیسی تشخیص درست موضوع و صدور حکم بر اساس قوانین قانونی و شرعی و اجرای حق و عدالت را از دیگر جلوه‌های حفظ کرامت انسان عنوان کرد.
رئیس قوه قضاییه همچنین گفت: فردی که می‌خواهد داوری عادلانه کند خودش باید متخلق به عدالت باشد.
آیت الله رئیسی اجرای عدالت را از محورهای مهم در بیانیه ابلاغی مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب اسلامی و آن را مربوط به همه شئون حکومتی و دستگاهها دانست.
وی تأکید کرد: اقتدار بدون عدالت هرگز به صراط مستقیم قرار نمی‌گیرد و قدرتمندی بدون رعایت عدالت فقط نوعی قدرت نمایی است.
رئیس دستگاه قضایی گفت: امروز می‌بینیم آمریکاییها که ادعای حقوق بشر دارند، حقوق ملت‌ها را پایمال می‌کنند و صرفاً نمایش قدرت می‌دهند.
آیت الله رئیسی افزود: آنها در سوریه مراکز مقاومت را می زنند اما از آن طرف پرونده خاشقچی را مطرح می کنند و از سعودی‌ها هم باج می‌گیرند اما از سوی دیگر مدعی اجرای عدالت هستند در حالیکه تاکنون دیده نشده آنها عدالت را اجرا کنند.
وی تصریح کرد: آنها حق را زیر پا می‌گذارند و عدالت را لگدمال و مردم حق خواه را سرکوب می‌کنند اما مدعی حقوق بشر هستند در حالیکه مردم دنیا بخوبی آنها را می‌شناسند دیگر فریبشان را نمی خورند و می دانند که آمریکاییها تضییع کننده حق و پیمان شکن هستند.
رئیس قوه قضاییه تبیین تصمیمات قضایی از دیگر نمادهای حفظ کرامت انسان دانست و گفت: ادله قطعیه و امارات قضاییه از دلایل مهم برای صدور احکام و آرای مبتنی بر شرع و قانون است که بایست به آنها توجه ویژه داشت.
آیت الله رئیسی استفاده از نظرات مشورتی، کارشناسان و متخصصان را نیز از مسائل مهم عنوان کرد و گفت: مراجعه قاضی به کارشنان و متخصص و مشاوره با افراد آگاه و صاحب تجربه، خلاف استقلال قضایی نیست بله در صدور رأی متقن تأثیر بسزایی دارد.
رئیس قوه قضاییه خاطرنشان کرد: نقض آراء بدوی در مراحل عالی نشان از اشکال شکلی و محتوایی در روند دادرسی دارد و باید به حداقل برسد.
آیت الله رئیسی همچنین بر لزوم پایش و غربالگری زندانیان تأکید کرد و گفت: قاضی هر روز باید اسم افرادی که در حبس قرار دارند بصورت مستمر مرور کند و ببیند که آیا این افراد همچنان مستحق حبس هستند یا امکان آزادی آنها وجود دارد.
رئیس قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنانش بر لزوم پیگیری جدی تصمیمات و اجرای دستور‌العمل‌ها و بخشنامه‌ها تأکید کرد و گفت: شرح نشست با مسئولان شورای قضایی استانها پیگیری مطالب گفته شده است.
آیت الله رئیسی افزود: دستور‌العمل‌ها و بخشنامه‌ها اگر اجرا شود ثواب هم دارد اما صدور آنها صرفاً برای ثواب و یا قرار دادن در پوشه‌ها نیست بلکه برای پیگیری و اجراست.
وی تأکید کرد اگر مطلبی 20 تا 30 درصد گفته می‌شود 70 تا 80 درصد پیگیری نیاز است تا آن کار انجام شده و به سرانجام برسد چرا که اینجا میدان عمل است و باید نتیجه کارها در فعل‌ها و ترک فعل‌ها دیده شود.
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه اثر بسیاری از دستور‌العمل‌ها و سیاست‌گذاریها در اجرا ظاهر می‌شود و باید با همه وجود آن را پیگیری کرد اظهار داشت: در کشور برنامه‌های خوبی نوشته می‌شود و حرفهای خوبی هم زده می‌شود اما برخی از آنها در کتابخانه‌ها بایگانی می‌شود و اتفاقی در میدان عمل نمی‌افتد.
آیت الله رئیسی در بخش دیگری از سخنانش به کاهش زمان رسیدگی به پرونده‌ها اشاره کرد و گفت: آمار موجود نشان می‌دهد که زمان رسیدگی به پرونده‌ها در دادگاهها مناسب‌تر شده اما باز هم باید در این رابطه گام‌های جدی‌تر برداشته شود.
آیت الله رئیسی افزود: نسبت به کاهش ورودی پرونده‌ها به دادگستریها هم توفیقات خوبی حاصل شده که قابل تقدیر است اما نباید به این میزان قانع شویم و باید تلاشهایمان را مضاعف کنیم وی همچنین خاطرنشان کرد که توجه به مسئله زندانیان در یک سال گذشته نیز مورد اهتمام جدی قرار گرفته و تأکید کرد در این زمینه نیز باید گام‌های برتر و بهتری برداشته شود.
آیت الله رئیسی همچنین از همکاران دستگاه قضایی خواست که ضمن جمع بندی اقدامات صورت گرفته در یکسال اخیر به برنامه‌ریزی برای سال 1400 مبتنی بر سند تحول قضایی توجه ویژه داشته باشند.
آیت الله رئیسی افزود: حرکت بدون برنامه مانند حرکت کشتی بدون ناخدا و بدون مقصد است که موجب سرگردانی این کشتی می‌شود.
رئیس قوه قضاییه همچنین بر رویکرد سیاسی نسبت به حقوق عامه تأکید کرد و گفت: توجه به حقوق عامه نباید حالت شکلی داشته باشد. وی افزود در روز گذشته در تقویم رسمی کشور روز حمایت از حقوق مصرف کننده بوده اما آیا حمایت از مصرف کننده در بازار هم اتفاق افتاده است، وی بر همین اساس تأکید کرد که باید ساز و کارهای مناسب و سازمانهای فعال حمایت از حقوق عامه و حقوق شهروندی با جدیت بیشتری صورت گیرد.
رئیس دستگاه قضا در ادامه سخنانش گفت که یکی از مسائل محوری در حقوق عامه حفظ منابع طبیعی و ذخایر ملی است که بخشی از پرونده‌های معوقه را نیز تشکیل می‌دهد وی بر همین اساس خاطرنشان کرد: همه همکاران قضایی باید به قضاتی که مأمور رسیدگی به پرونده‌های پیچیده در حوزه منابع طبیعی هستند در تشخیص موضوع کمک کنند تا این پرونده‌ها هر چه سریعتر تعیین تکلیف شود.
رئیس دستگاه قضا در بخش دیگری از سخنانش نظارت بر کار ضابطین قضایی را نیز مورد تأکید قرار داد و گفت: به ضابطین حتماً باید آموزش داده شود و بر کارشان نیز نظارت شود و گزارشات آنها بررسی و نواقص به ضابطین گوشزد شود.
آیت الله رئیسی بر همین اساس تأکید کرد که ارتباط همکاران قضایی با ضابطین عام و خاص نباید به رابطه صرف اداری باشد. وی همچنین بر مسئله آموزش تخصصی به قضات تأکید کرد و متذکر شد قضات باید در کنار دانش حقوقی به مسائل روز همچون مباحث مربوط به تجارت، بیمه، امور بانکی و مالی، مسائل مربوط به بورس و مباحث تخصصی صادرات و واردات و دیگر موضوعات اقتصادی مسلط باشند که آموزش در این زمینه از وظایف معاونت منابع انسانی است.
رئیس دستگاه قضا در بخش دیگری از سخنانش به موضوع اجرای ماده 477 نیز اشاره کرد و گفت: حکم صادره برای پرونده بعد از صدور حکم دادگاه تجدیدنظر قطعی و لازم‌الاجراست.
آیت الله رئیسی افزود:درخواست اجرای ماده 477 صرفاً برای تضمین اجرای قانون و موازین شرع و رعایت حد و عدل است و یک مرحله دیگر دادرسی نیست. وی متذکر شد، اعمال ماده 477 برای آن است که خدای نکرده در ارتباط با یک پرونده حکم خلاف شرع صادر نشود و اصل بر صحت احکام صادره است.
رئیس قوه قضاییه با تقدیر از همت مضاعف همکاران قضایی در استانها که با وجود شرایط کرونایی در یکسال گذشته اقدام جهادی در رسیدگی به پرونده‌های معوقه داشتند تأکید کرد: با پیگیری این روند باید پرونده‌های معوقه هر چه سریعتر به سرانجام برسد.
آیت الله رئیسی در بخش دیگری از سخنانش بر لزوم توجه به ساز و کار مصالحه و انجام صلح و سازش نیز تأکید کرد و گفت: آن دسته از دعاوی مالی و خانوادگی که در شورای حل اختلاف و دادگاهها با مصالحه قابل حل و فصل هستند باید از همین طریق به نتیجه برسند.
رئیس دستگاه قضا همچنین لزوم سلامت همکاران دستگاه قضا تأکید کرد و گفت: سلامت قوه قضاییه تضمین کننده سلامت تصمیمات و آراء و احکام قضایی است و خدشه در این امر به همه تصمیمات نظام قضایی صدمه می‌زند.
آیت الله رئیسی با تأکید بر لزوم نظارت مستمر بر تداوم عملکرد خوب همکاران قضایی به مدیران و همچنین مسئولان بخش‌های حفاظتی و نظارتی قوه قضاییه متذکر شد که اگر مشاهده کردند فردی به هر دلیل دچار آسیب شده و یا یک خناس قصد نفوذ در همکاران قضایی و ایجاد انحراف و خلل در روند دادرسی عادلانه دارد با اقدام به موقع و هشدار لازم از این امر جلوگیری کند. وی با بیان اینکه مدیریت بدون نظارت معنا ندارد گفت باید بر لزوم پیشگیری از لغزش همکاران دستگاه قضا اهتمام ویژه داشت و هر جا تخلفی شکل گرفت با آن برخورد کرد تا مجموعه قضایی دچار مسئله و آسیب نشود.
آیت الله رئیسی با بیان اینکه اعتماد عمومی بزرگترین سرمایه دستگاه قضایی است که نباید مخدوش شود تأکید کرد: هر کس به دستگاه عدلیه پناه آورد باید احساس کند که حقوق او ستاندن می‌شود و وای به روزی که کسی احساس کند دستگاه قضایی حق او را نمی‌دهد.
رئیس قوه قضاییه القای یأس در جامعه را گناهی نابخشودنی دانست و گفت امروز از بهترین اعمال این است که امید در جامعه افزایش یابد و همکاران دستگاه قضا می‌توانند با همت مضاعف و تلاش بیشتر و سامان دادن کارها نقش بسزایی در این زمینه داشته باشد.
آیت الله رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن تقدیر از عملکرد نیروهای قضایی در سراسر کشور گفت: ما در برخی استان ها پس از تغییر مدیر آن استان، نه نیروی خاص نه بودجه و اعتبار ویژه ای تزریق نکردیم اما بواسطه همین تغییر مدیریت، گزارش‌های بعدی حاکی از موفقیت آن استانها بود که نشان دهنده تاثیر تلاش و روحیه جهادی مدیران قضایی به عنوان یک کنشگر فعال در عرصه قضا و نظارت، در بهبود بسیاری از روندها و مشکلات است.
رئیس قوه قضاییه با اشاره به گزارش رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه مبنی بر کاهش یک میلیونی آمار پرونده‌های مُسن در سال گذشته، از اقدامات انجام شده همکاران قضائی برای کاهش زمان رسیدگی به پرونده ها و همچنین کاهش یک میلیونی آمار پرونده های مُسن تقدیر کرده و البته تاکید کرد که تلاش‌ها به گونه‌ای باشد تا پرونده های فعلی به پرونده های مُسن تبدیل نشود.
رئیس قوه قضاییه ارتباط ناسالم کارکنان واحدهای قضایی با وکلا را مضر دانست و عنوان کرد:
آیت الله رئیسی با تاکید بر آنکه نباید اجازه داد سلامت امروز قضات کشور با اقدام نسنجیده یک همکار قضایی خدشه دار شود گفت: وقتی یک نفر بخواهد در مجموعه عظیم قضایی یک حرکت ناسالم انجام دهد ولله کار هزاران قاضی و کارمند که بخاطر سلامت نفس، آبرومندانه و به سختی زندگی می کنند و از کوچکترین شبهه پرهیز دارند زیرسوال می رود.
رئیس دستگاه قضا در بخش دیگری از سخنان خود به روسای کل دادگستری ها برای استفاده حداکثری از ظرفیت قضاتِ جوانِ و فاضل انقلابی توصیه کرد و گفت: قاضی جوان و فاضل انقلابی در کشور کم نیست و این‌ها سرمایه دستگاه قضایی هستند؛ همواره باید برای نیروی کارآمد جوان میدان ایجاد کرد و این نیروها را رشد داد.
آیت الله رئیسی با اشاره به ویژگی‌های خاص نیروهای جوان، افزود: ممکن است نیروی جوان از ما هم انتقاد کند، اما آن انتقاد از سر صفای باطن و انگیزه انقلابی است. در این زمینه روسای کل دادگستری های سراسر کشور باید مشی رهبر انقلاب در برخورد با جوانان را سرلوحه خود قرار دهند.
رئیس قوه قضاییه با بیان خاطره ای از تشرف خود به حرم حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و مراجعه افراد برای بیان مشکلاتشان اظهار داشت: وقتی در حال نماز و دعا و زیارت پای درد دل مردم نشستم، نسبت به وجود مقدس امام حسین(ع) شرمنده شدم و با خودم گفتم این چه زیارتی است که انجام دادم.
آیت الله رئیسی افزود: بعدا با خودم گفتم خود امام حسین (ع) که معلم بزرگ بشریت هستند فرمودند: «حوائج و درخواست های مردم که به سمت شما می آید، نعمت الهی است» و مطمئن شدم که این زیارت است که مورد قبل حضرت قرار می گیرد.
رئیس دستگاه قضا گفت: مردم مشکلات اقتصادی و اشتغال دارند که حتما برای حل آنها به همکاران دستگاه قضا مراجعه می کنند و شما باید تلاش کنید حرف های آنها را بشنوید و هر کاری که برای رفع مشکلات و حوائج آنها لازم است انجام دهید.
آیت الله رئیسی همچنین با اشاره به اجرای طرح پایش و غربالگری زندانیان، اعلام کرد: امروز بیش از 17 هزار نفر در نتیجه طرح پایش و غربالگری زندانیان آزاد شده اند.
رئیس دستگاه قضا بر همین اساس تاکید کرد که پایش زندانیان امری مقطعی نیست و همواره باید اجرا شود تا صرفا کسانی در زندان بمانند که امنیت جامعه را به خطر می اندازند.
آیت الله رئیسی افزود: سارقان مسلح و حرفه ای و قاچاقچیان مواد مخدر و همچنین اراذل و اوباش مشمول ارفاق های قانونی نیستند و جای چنین افرادی در زندان است.
آیت الله رئیسی همچنین روسای کل دادگستری های سراسر کشور را به تقویت ارتباط با نخبگان و اهل فن توصیه کرد و از آنها خواست به صورت منظم جلساتی با نخبگان استان خود داشته باشند و نظرات آنها را در خصوص عملکرد واحدهای قضایی استان خود را جویا شوند.
رئیس دستگاه قضا همچنین بر لزوم توجه قضات به اخلاق در امر قضا تاکید کرد و گفت: قاضی برای آنکه آزاد و مستقل نظر بدهد باید خود را کاملا در محضر خدا و در کنف قدرت و حمایت او ببیند.
آیت الله رئیسی افزود: حکم شجاعانه یک قاضی امکان ندارد بدون شب زنده داری و ارتباط او با خدا شکل بگیرد و هر که در شهامت، ایثار و علم و ادب به جایی رسیده از بندگی و خضوع در برابر خدا بوده است.
رئیس قوه قضاییه با تقدیر مجدد از همکاران قضایی در ر سیدگی به پرونده های معوقه در یک سال گذشته با وجود شرایط سخت کرونایی و محدودیت های ناشی از آن، از قضات خواست که در روزهای پایانی سال به این مسئله اهتمام ویژه داشته باشند و با دقت و سرعت به آنها رسیدگی کنند تا هیچ پرونده ای بدون توجیه معوقه نماند.
کاهش ۹ و نیم تا ۱۰ درصدی میانگین زمان رسیدگی به پرونده‌ها
همچنین در این نشست، دکتر زارع پور رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه به ارائه گزارشی آماری از وضعیت رسیدگی به پرونده‌ها در دستگاه قضایی کشور پرداخت و با اعلام کاهش ۹ و نیم تا ۱۰ درصدی میانگین زمان رسیدگی به پرونده‌ها گفت: آمار پرونده‌های موجود در دستگاه قضایی کشور با وجود افزایش ۶ درصدی ورودی پرونده ها، کاهش ۷ درصدی داشته است.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با اشاره به راه اندازی سامانه‌ای در اواخر خرداد امسال برای نظرسنجی از مراجعه کنندگان به واحدهای قضایی گفت: طی ۸ ماه گذشته بیش از ۳۰۰ هزار نفر از مراجعه کنندگان به واحدهای قضایی در این نظرسنجی شرکت کرده و درباره بیش از ۱ میلیون نفر از همکاران قضایی ما نظر خود را اعلام کرده اند که رضایتمندی ۷۰ درصدی آنها را نشان می‌دهد.
کاهش چشمگیر تاخیر در ارجاع شکایت‌های مردمی پس از ابلاغ دستورالعمل رئیس قوه قضاییه
در این نشست سراسری دکتر محدث مدیرکل دبیرخانه قوه قضاییه نیز طی سخنانی به کاهش چشمگیر تاخیر در ارجاع شکایت‌های مردمی پس از ابلاغ دستورالعمل رئیس قوه قضاییه اشاره کرد.
وی با اشاره به طرح مباحث مربوط به پرونده‌های کثیرالشاکی نزد رئیس دستگاه قضا، گفت: بسیاری از این پرونده‌ها پس از ملاحظه، بررسی و دستور آیت الله رئیسی به مرحله صدور رای رسیده اند.
مدیرکل دبیرخانه قوه قضاییه ورودی نامه‌های مردمی به دبیرخانه دستگاه قضا در سال جاری را بیش از ۸۶ هزار فقره عنوان کرد و از پاسخگویی به ۱۰۶ هزار تماس تلفنی مردم در خصوص مشکلاتشان خبر داد.
ارتباط روسای کل دادگستریها با مردم نباید محدود به برگزاری ملاقات‌های حضوری باشد
همچنین «رفاهی» مدیرکل دفتر ارتباطات مردمی قوه قضاییه با اشاره به مراجعه حضوری روزانه ۳۵۰ نفر به این دفتر برای بیان مشکلات خود، گفت که این دفتر روزانه قریب به ۵۰۰ نامه پستی و غیرپستی را بررسی و در خصوص آنها اقدام می‌کند.
کاهش ۲۶ درصدی آمار پرونده‌های مسن در واحدهای قضایی سراسر کشور
حجت الاسلام والمسلمین «جعفر منتظری» دادستان کل کشور نیز در این نشست از کاهش ۲۶ درصدی آمار پرونده‌های مسن در واحدهای قضایی سراسر کشور خبر داد و ضمن تاکید بر ضرورت نظارت جدی دادستان‌ها بر عملکرد ضابطان گفت: امیدواریم در برنامه سال آینده دستگاه قضا، موضوع نظارت بر ضابطین ساماندهی شود تا مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، برطرف شود.
پاسخ نامه‌های مردمی باید سریع و ناظر بر متن نامه باشد
حجت الاسلام والمسلمین «محسنی اژه ای» معاون اول قوه قضاییه، فضای حاکم بر دستگاه قضا را فضایی انقلابی و جهادی عنوان کرد و با اشاره به افزایش چشمگیر ملاقات‌های مردمی مسئولان و روسای واحدهای در سراسر کشور گفت: ارتباط گیری مستقیم و بدون واسطه روسای کل دادگستریها و دادستان‌ها با مردم، نامه نگاری‌ها، تلفن گویا، بستر وب و تشدید و افزایش گزارش‌های درون سازمانی، مجموعه قابل توجهی از اطلاعات و داده‌ها را در اختیار قوه قضاییه قرار داده است که تجزیه و تحلیل آنها می‌تواند به بهبود عملکرد قوه کمک کند.
معاون اول قوه قضاییه با اشاره به مشکلات معیشتی مردم و گلایه‌های آنها از برخی دستگاهها و سازمان‌ها که در جریان ملاقات با روسای کل دادگستریها و دادستان‌ها بیان می‌شوند، بر ضرورت تعریف و تدوین سازوکاری منسجم برای همکاری و نامه نگاری قوه قضاییه با دستگاهها و سازمانهای مختلف کشور تاکید کرد.