رشد اقتصاد ایران در پاییز مثبت شد

_ روزنامه ایران نوشت: رشد اقتصادی کشور پس از رکوردشکنی سال ۱۳۹۵ و دورقمی شدن آن، از سال ۱۳۹۶ دوباره رو به نزول گذاشت و با خروج امریکا از برجام در سال ۱۳۹۷، شتاب کاهشی آن بیشتر شد. براساس اعلام مرکز آمار ایران در سال گذشته نرخ رشد اقتصادی با نفت ایران به منفی ۶.۸ درصد و بدون نفت به منفی ۳ دهم درصد رسید. دراین سال ازمیان گروه‌های سه گانه اصلی تنها بخش کشاورزی با نرخ ۲.۸ درصدی مثبت بود و دو بخش دیگر رشد منفی داشت، به‌طوری که گروه صنایع و معادن با رشد منفی ۱۴.۴ درصد و گروه خدمات با رشد منفی ۶ دهم درصدی این سال را به پایان رساندند.

 

درچهار فصل سال گذشته نیز روند رشد اقتصادی کشور بخصوص در دومین فصل سال با روند منفی تری ادامه یافت، اما درفصل پاییز بهبود محسوسی دراین شاخص پدیدار شد؛ درحالی که نرخ رشد اقتصادی با نفت کشور اعداد منفی شدیدی نشان می‌داد، اما بخش غیرنفتی اقتصاد توانست عملکرد بهتری از خود نشان دهد. طبق این گزارش دربهار امسال نیز رشد اقتصادی با نفت و بدون نفت به ترتیب منفی ۴.۱ و منفی ۲.۴ درصد ثبت شد، رقمی که دردومین فصل سال به مثبت شدن نرخ رشد اقتصادی با نفت کشور شد و این عدد به یک دهم درصد رسید. در رشد اقتصادی بدون نفت نیز با وجود بهبود قابل توجه این شاخص همچنان این شاخص با نرخ منفی ۳ دهم درصدی در دامنه منفی باقی ماند.

 

حال پیش از آنکه گزارش رسمی رشد تولید ناخالص داخلی کشور در فصل پاییز امسال منتشر شود، پژوهشکده آمار، در گزارشی بوسیله ابزار‌ها و روش‌های مختلف علمی نرخ رشد اقتصادی فصل پاییز و ۹ ماهه امسال را پیش‌بینی کرده است.

 

براساس این گزارش، نرخ رشد اقتصادی با نفت کشور که در تابستان با رسیدن به یک دهم درصد در دامنه مثبت قرار گرفته بود در فصل پاییز با بهبود نسبی به نیم درصد رسیده است. نرخ رشد بدون نفت اقتصاد ایران نیز دراین فصل توانسته است خود را با نرخ یک دهم درصدی به دامنه مثبت برساند. بدین ترتیب در صورت تحقق این پیش‌بینی، درمجموع نرخ رشد اقتصادی کشور با عملکرد ضعیفی مثبت خواهد شد.

 

طبق این برآورد، نرخ رشد بخش کشاورزی که درتابستان امسال ۲.۷ درصد بود به ۲.۳ درصد خواهد رسید. اما رشد بخش صنعت که درتابستان نیم درصد اعلام شده بود با بهبود قابل توجهی به ۴.۴ درصد خواهد رسید؛ اما همچنان درزیرگروه خدمات شاهد تداوم کوچک شدن اقتصاد خدماتی هستیم.

 

برهمین اساس فعالیت‌های عمده و خرده فروشی و هتل و رستوران که دردومین فصل سال رشد منفی ۵.۴ درصدی را تجربه کرده بود در سومین فصل سال با رشد منفی ۴.۸ درصدی همراه خواهد بود. فعالیت‌های حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات، اما بهبود نسبی خواهد داشت به طوری که نرخ رشد آن که درتابستان ۲ دهم درصد بوده در پاییز به ۷ دهم درصد می‌رسد. واسطه گری‌های مالی نیز از بخش‌هایی است که درپاییز شرایط بهتری پیدا کرده است. نرخ رشد این بخش درتابستان به منفی ۷.۵ درصد رسیده بود، ولی در پاییز به ۱.۵ درصد بهبود یافته است. با این حال فعالیت‌های مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار که درتابستان رشد مثبت ۹ دهم درصدی داشت درپاییز به منفی ۲.۸ درصد تنزل کرده است.

 

بخش امورعمومی، آموزش، بهداشت و مددکاری نیز با وجود بهبود نسبی همچنان دردامنه منفی باقی مانده است. این بخش درتابستان نرخ رشد منفی ۱.۵ درصدی داشته که درپاییز به منفی ۶ دهم درصد رسیده است. فعالیت‌های سایر خدمات عمومی، اجتماعی و شخصی نیز که بواسطه کرونا افت شدیدی را تجربه کرده است درپاییز امسال رشد منفی ۶۰.۴ درصدی خواهد داشت. این درحالی است که درتابستان نرخ رشد این بخش منفی ۶۲.۸ درصد بوده است.

 

برپایه پیش‌بینی پژوهشکده آمار ایران، در ۹ ماهه امسال نیز نرخ رشد اقتصادی کشور با نفت و بدون نفت منفی است. در رشد با نفت برآورد‌ها از نرخ رشد منفی ۱.۱ درصد و در رشد غیرنفتی از نرخ رشد منفی ۹ دهم درصدی حکایت دارد.

 

این در شرایطی است که در شش ماهه نخست امسال نرخ رشد با نفت اقتصاد ایران منفی ۱.۹ درصد بوده است. بدین ترتیب می‌توان گفت در ۹ ماهه امسال نرخ رشد این بخش ۸ دهم درصد منفی‌تر شده است. دررشد بدون نفت شش ماهه امسال نیز نرخ رشد منفی ۱.۳ درصد بوده است که نشان می‌دهد هرچند، رشد منفی این بخش کاهش یافته است، اما همچنان در دامنه منفی قرار دارد.

 

با این حال بخش کشاورزی که درشش ماهه امسال رشد ۱.۷ درصدی را تجربه کرده است در ۹ ماهه با بهبود نسبی به ۱.۹ درصد رسیده است. بخش استخراج نفت و گاز نیز که در شش ماهه امال نرخ رشد منفی ۵.۹ درصدی را ثبت کرده است در ۹ ماهه امسال نرخ رشد منفی ۳ درصدی داشته است. بخش صنعت نیز از جمله بخش‌هایی است که با بهبود روبه‌رو شده است به طوری که نرخ رشد یک دهم درصدی آن در شش ماهه نخست سال به ۱.۳ درصد در ۹ ماهه سال افزایش یافته است.

 

اما بخش ساختمان بدون تغییر نرخ رشد ۲ درصدی شش ماهه را در ۹ ماهه تکرار کرده است. درمیان بخش‌هایی که تغییری در نرخ رشد آن‌ها مشاهده نمی‌شود می‌توان به فعالیت‌های مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار اشاره کرد که نرخ رشد آن در شش ماهه و ۹ ماهه برابر با منفی ۲.۸ درصد بوده است. همچنین امورعمومی، آموزش، بهداشت و مددکاری نیز همان نرخ رشد منفی ۷ دهم درصدی را در ۹ ماهه سال تکرار کرده است. مقایسه نرخ رشد ۹ ماهه سال گذشته با ۹ ماهه سال‌جاری نیز حاکی از بهبود در برخی از بخش‌ها و افت بیشتر دربرخی دیگر از بخش‌ها دارد. برهمین اساس، درحالی که نرخ رشد اقتصادی با نفت کشور در ۹ ماهه پارسال منفی ۶.۸ درصد بوده است این نرخ در ۹ ماهه امسال به منفی ۱.۱ درصد بهبود یافته است. در نرخ رشد بدون نفت اقتصاد ایران، اما رشد کمتر شده است که عمده دلیل آن شیوع کرونا و تأثیر آن برکسب و کار‌های بخش خدمات بوده است. دراین راستا، نرخ رشد ۲ دهم درصدی ۹ ماهه سال گذشته به منفی ۹ دهم درصد در ۹ ماهه امسال تنزل یافته است.

 

درزیرگروه‌ها نیز شاهد کاهش نرخ رشد بخش کشاورزی در ۹ ماهه امسال نسبت به ۹ ماهه سال قبل هستیم. اما درهمین دوره استخراج نفت و گاز که در ۹ ماهه پارسال منفی ۳۴.۵ درصد رشد داشته است در ۹ ماهه امسال به منفی ۳ درصد رسیده است. همچنین شرایط بخش صنعت نیز بهبود نشان می‌دهد. در ۹ ماهه سال گذشته رشد این بخش منفی ۳.۲ درصد اعلام شده است درحالی که این نرخ رشد در ۹ ماهه امسال به ۱.۳ درصد رسیده است. درمجموع در ۹ ماهه امسال و مقایسه آن با ۹ ماهه سال گذشته شاهد، افت بیشتر نرخ رشد دربخش ساختمان، عمده فروشی و خرده فروشی، امور عمومی، سایر خدمات هستیم. درمقابل نرخ رشد بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل عملکرد بهتری داشته است.

 

براساس جمع‌بندی صورت گرفته از نتایج روش‌های مختلف به کار گرفته شده و مقایسه با سایر پیش‌بینی‌های داخلی و بین‌المللی، رشد اقتصادی فصل پاییز امسال بین ۰.۵ درصد (سناریوی اصلی و محتمل) و ۱.۳ درصد (به‌عنوان سناریوی خوش بینانه تر) پیش‌بینی می‌شود.

 

بانک جهانی در ژانویه سال‌جاری میلادی، برآورد جدید خود از چشم‌انداز اقتصاد جهانی را پیش‌بینی کرده است. بنا براین گزارش رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۱ مثبت چهار درصد است. براساس اعلام این نهاد شیوع کرونا و تأخیر در توسعه واکسن سبب شده تا اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ معادل ۴.۳ درصد کوچک شود. همچنین پیامد‌های منفی همه‌گیری کرونا روی اقتصاد جهانی تا سال‌ها ادامه خواهد داشت. این بانک نرخ رشد اقتصاد یاران در سال ۲۰۲۰ را منفی ۳.۷ درصد پیش‌بینی کرده است که در سال ۲۰۲۱ این نرخ رشد به ۱.۵ درصد بهبود می‌یابد.

 

صندوق بین‌المللی پول نیز در ژانویه سال‌جاری میلادی پیش‌بینی خود از نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۱ را مورد بازنگری قرار داد و افزایش داد؛ بنابراین گزارش، فعالیت‌های اقتصادی درجهان همچنان پایین‌تر از سطح قبل از بحران کروناست. صندوق بین‌المللی پول نیز که نرخ رشد منفی ۱.۵ درصدی برای اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰ را پیش‌بینی کرده است، برآورد خود را برای سال ۲۰۲۱ به ۳ درصد ارتقا داده است.

 

علاوه براین و درکنار دو مرجع بین‌المللی یاد شده، اکونومیست نیز نرخ رشد منفی ۱۲ درصدی برای اقتصاد ایران درسال ۲۰۲۰ میلادی پیش‌بینی کرده است که این نرخ در سال‌جاری میلادی به ۲ درصد بهبود می‌یابد.