با قاتلان پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله آشنا شوید

- چندسالی است که با شروع پاییز و زمستان، اخبار هولناکی از شکار پرندگان مهاجر در آسمان شهر‌های شمالی به گوش می‌رسد، کارشناسان پیش بینی کرده‌اند چیزی حدود یک میلیون پرنده مهاجر هرساله در مازندران شکار می‌شوند و محیط زیست به عنوان دستگاه متولی طی این چند سال راه مماشات و گاهی برخورد‌های ضربتی و موقتی را پیش گرفته است. تلفات بالای پرندگان مهاجر طی دو سال اخیر در تالاب میانکاله با وجود علت یابی، سازمان محیط زیست تنها از احتمال لایروبی خلیج گرگان در آینده‌ای مبهم خبر می‌دهد.

در این شرایط دو سالی است که سر و کله مصیبت دیگری بر سر راه پرندگان مهاجر در تالاب‌های مازندران هم پیدا شده است و فلامینگوها، چنگرها، اردک‌ها و غاز‌هایی که از مناطق سردسیر نیمکره شمالی به عرض‌های پایین‌تر حرکت می‌کنند، نه تنها در آسمان و حوالی تالاب فریدون‌کنار که این بار اگر برای زمستان گذرانی در ذخیره گاه طبیعی تالاب میانکاله فرود بیایند، اسیر یک مرگ مرموز و دلخراش می‌شوند.

بررسی علت یا علل مرگ مشکوک پرندگان مهاجر را سازمان دامپزشکی اعلام کرده، که ناشی از سم بوتولیسم است، بوتولیسم نوعی بیماری برای پرندگان و آبزیان است که بر اثر دو باکتری "کلوستریدیوم " و " بوتولینیوم" ایجاد می‌شود و به آن مسمومیت طبیعی هم گفته می‌شود. این باکتری‌ها به طور وسیع در خاک وجود دارند و برای فعالیت و تولید سم به گرما، منبع پروتئین و محیط بی هوازی نیاز دارند.

چیزی حدود ۸۰ هزار بال پرنده مهاجر سال گذشته بر اثر سم بوتولیسم جان خود را از دست دادند و مسئولان سازمان محیط زیست، اعلام کردند تنها سازمان دامپزشکی می‌تواند درباره علت این مساله نظر دهد که سال پیش دامپزشکی کشور اعلام کرد تلفات پرندگان وحش مهاجر ناشی از بی هوازی و ایجاد سم بوتولیسم در تالاب میانکاله است؛ و امسال دامپزشکی کشور آخرین وضعیت رخداد بالای مرگ و میر و تلفات پرندگان وحش تالاب بین المللی میانکاله را اینگونه اعلام کرد که بر اساس اقدام رسمی سازمان دامپزشکی کشور در تاریخ ۹ بهمن ۹۹ تلفات پرندگان وحش مهاجر به دامپزشکی استان مازندران گزارش شد و بر اساس یافته‌های میدانی، داده‌های جمع آوری شده توصیف رخداد با کالبدشکافی پرندگان تلف شده فرضیه‌های مختلفی مطرح شده است که می‌تواند عامل مرگ و میر این پرندگان مهاجر باشد.

پس از علت‌یابی این اتفاق از سوی سازمان دامپزشکی به عنوان دستگاه متولی، رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به وضعیت تالاب‌های کشور در طی این ۲ سال گذشته حق‌آبه ۴۰ تالاب در کشور به تصویب شورای عالی تالاب‌ها رسیده و وزارت‌نیرو و سازمان محیط زیست با رسیدن به این تفاهم که حق‌آبه محیط زیست را در اولویت قرار دهد و اجرایی کند.

حالا با گذشت یکسال از وقوع این تلفات سنگین برای محیط زیست ایران و جهان، باز هم در بهمن ماه امسال تلفات پرندگان میانکاله آغاز شده است از عوامل تلفات پرندگان در میانکاله این است که تبادل آب کافی وجود ندارد و این مساله موجب کاهش اکسیژن آب می‌شود.

محیط زیست مازندران اعلام کرد که استان‌های مازندران و گلستان برای دومین بار به همراه مسئولین فرمانداری و دامپزشکی شهرستان‌های گلوگاه و بندرگز، ضمن بازدید از تالاب میانکاله و خلیج گرگان، با حضور در اداره محیط زیست بندرگز در جلسه‌ای بر هماهنگی بیشتر و تداوم همکاری‌ها در خصوص جمع آوری، انتقال و دفن بهداشتی لاشه پرندگان تصمیم گیری و تاکید کردند.

عملیات پایش و جمع آوری لاشه‌ها روزانه انجام می‌شود

حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در گفتگو با میزان گفت: با وقوع تلفات غیرعادی در پرندگان مهاجر آبزی در تالاب بین المللی میانکاله و خلیج گرگان، به اطلاع می‌رساند، عملیات پایش و جمع آوری لاشه پرندگان مهاجر آبزی فقط برای یک روز و با اعزام اکیپ‌هایی از محیط بانان یگان حفاظت محیط زیست، شهرستان‌های گلوگاه، بهشهر و روزانه هزاران بال پرنده مهاجر آبزی از گونه‌های چنگر معمولی، فلامینگو و مرغابی تلف و از سطح خلیج و ساحل جمع آوری و دفن بهداشتی شدند. با روندی که در سال گذشته داشتیم این تلفات تا پایان اسفند ماه ادامه دارد و هر روز لاشه‌های پرندگان جمع آوری می‌شوند و دفن بهداشتی صورت میگیرد راه حلی که در حال حاضر وجود دارد که در کوتاه مدت و میان مدت قابل اجرا است با احیاء تالاب میانکاله و خلیج گرگان است، که یک سری اقدامات از طرف استانی انجام شده است اقداماتی از قبیل رها سازی ۱۳۰۰ لیتر آب از سد گله‌وند به میانکاله که امسال کانال آن زده شده است که یک بخش آن تا رسیدن به میانکاله مانده بود که تا ۱۶ بهمن ماه رها سازی شده است.

مسمومیت پرندگان گوشتخوار ناشی از مصرف لاشه پرندگان تلف شده است

سید بهمن نقیبی، معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور پیشتر در گفتگو با میزان گفت: با توجه به وقوع تلفات غیرعادی در پرندگان مهاجر آبزی در تالاب بین المللی میانکاله و خلیج گرگان، عنوان کرد، فرضیه بوتولیسم که در مرکز تشخیص سازمان دامپزشکی کشور مورد تایید قرار گرفته است.

وی افزود: پرندگان گوشتخوار با مصرف لاشه پرندگان تلف شده از بوتولیسم می‌توانند مسموم و تلف گردند. این اتفاق در میانکاله در حال وقوع است و به همین دلیل بایستی لاشه‌ها بسرعت جمع آوری گردد در غیر این صورت باعث شیوع بیماری در پرندگان گوشتخوار می‌گردد.

سازمان محیط زیست بی تفاوت است

علیرضا هاشمی کارشناس پرنده شناسی بی‌مورد نباشد که گفته است بعید به‌نظر می‌رسد مبهم یا غیرمبهم بودن علت مرگ پرندگان مهاجر تفاوتی برای سازمان متولی داشته باشد چراکه در همان استان مازندران که ۴۳ هزار پرنده مهاجر تلف شدند، سالانه ۵۰۰ هزار تا یک میلیون پرنده مهاجر به‌صورت غیر قانونی در منطقه فریدون‌کنار و نقاطی دیگر در استان مازندران صید می‌شوند، اما سازمان حفاظت محیط زیست برای جلوگیری از آن نیز اقدام تأثیرگذاری نمی‌کند. در این شرایط اگر علت اصلی تلفات پرندگان هم برای این سازمان مشخص باشد نیز نمی‌دانم چقدر می‌توان امیدوار بود که اقدامی در راستای پیشگیری از آن انجام دهد.