قالیباف: همکاری‌های اقتصادی یکی از اصلی‌ترین محور‌های نظام همکاری در منطقه است
- طبق گزارش خبرگزاری خانه ملت، محمدباقر قالیباف عصر امروز طی دومین روز سفر خود به روسیه، در نشستی با جمعی از اندیشمندان در محل موسسه شرق‌شناسی مسکو ضمن ابراز خرسندی از حضور در این جمع گفت: می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم و بخشی از دیدگاه‌های خودم در حوزه‌های ژئوپلتیکی، سیاسی و راهبردی را با شما در میان بگذارم.
رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: امری که شاید هیچ کس در دنیای امروز ما درباره آن تردید نداشته باشد، این است که نظم بین المللی پیشین در حال زوال است و نظم جدیدی در حال شکل گیری است. نظم کهنه در مقابل زوال مقاومت می‌کند و نظم جدید نیز هنوز ایجاد نشده است و تلاش برای ایجاد این نظم جدید و کنترل عوامل موثر بر آن، ریشه بسیاری از مناقشاتی است که ما اکنون شاهد آن هستیم.
رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه من به دلیل دل مشغولی و تمرکز طولانی مدت بر مطالعات ژئوپلتیکی تصور می‌کنم اکنون یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های جهان ما این است که پیشران‌های اصلی شکل دهنده به نظم جدید را بشناسیم و برای آن برنامه ریزی کنیم، بیان کرد: یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین پیشران‌های نظم جدید جهانی عبور از پذیرش هژمونی آمریکا و شکل گیری مکانیسم‌های چند جانبه جهانی و منطقه‌ای است که هدف اصلی آن زدودن سلطه امریکا از مناسبات جهانی است.
وی تصریح کرد: ما امروز شاهد یک نهضت جهانی هستیم که هدف از آن کاستن از توان امریکا برای تحمیل یک جانبه منافع و دیدگاه‌های خود بر دیگر بازیگران جهانی است. اکنون دیگر کامل روشن و بدیهی است که امریکا در حال استفاده از ابزار‌های بین المللی و زیرساخت‌های جهانی برای اعمال سلطه و تحمیل سیاست‌های اجباری به دیگران است. امریکا از زیر ساخت مالی جهانی به عنوان سلاحی علیه کشور‌ها استفاده می‌کند و با استفاده از ابزار تحریم تلاش می‌کند از زیرساخت مالی جهان سوء استفاده کرده و سلطه خود را بسط بدهد.
قالیباف در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: همین اتفاق درباره سازمان‌های بین المللی نیز در حال وقوع است. سازمان‌های بین المللی که پس از جنگ دوم برای پیگیری منافع عمومی کشور‌های جهان ایجاد شدند اکنون عمدتا به شعبه‌ای از وزارت خارجه امریکا یا حتی سرویس‌های اطلاعاتی آن کشور تبدیل شده اند و در مواردی هم که برخی سازمان‌های بین المللی سعی در رفتار مستقل داشته باشند از جهت مالی و سیاسی تحت فشار آمریکا قرار می‌گیرند.
رییس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: اعمال تحریم علیه مقام‌های دادگاه‌های بین المللی با سازمان جهانی بهداشت آخرین نمونه از تلاش آمریکا برای تبدیل دیپلماسی به زور است که من تصور می‌کنم جهان مقاومت در مقابل آن را آغاز کرده و امریکا دیگر قدرت کافی برای تداوم این روند را نخواهد داشت.
وی افزود: یکی از پیشران‌های اصلی نظم جدید جهانی تلاش دسته جمعی کشور‌های جهان برای شکل دادن به روندها، رویه ها، ساختار‌ها و زیرساخت‌هایی است که سعی می‌کند از قدرت اعمال سلطه امریکا کم کرده و توان پیش برد سیاست‌های مستقل و منافع ملی کشور‌های جهان را بدون هراس از سلطه گری آمریکا ایجاد نماید.
قالیباف بیان کرد: پیشران دومی که به نظم جدید جهانی شکل خواهد داد تغییر شکل سریع اقتصاد جهانی تحت تاثیر عواملی مانند گسترش ضریب نفوذ اینترنت، توسعه اقتصاد دیجیتال، دانش پایه شدن اقتصاد‌های جهانی، دسترسی فراگیرتر به منابع جدید انرژی مانند انرژی هسته‌ای و انرژی‌های پاک و کاسته شدن از توان آمریکا برای کنترل یکجانبه روند‌های اقتصاد‌های جهانی به دلیل شکل گرفتن رقبای بزرگ و غیر قابل حذف در مناطق دیگر جهان بویژه آسیاست.
رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بحران کرونا نیز بسیاری از شکل بندی‌های پیشین در نظام جهانی را تغییر داده و همه ما می‌دانیم که صرف نظر از اینکه آینده این بیماری چه باشد، جهان دیگر هرگز به شکل سابق باز نخواهد گشت، تصریح کرد: سوال مهم این است که سهم کشور‌های مستقل جهان از اقتصاد آینده چه خواهد بود؟ تعادل سنتی که در آن کشور‌های پیرامون مسئول تولید مواد اولیه و کشور‌های پیشرفته تولید کنندگان فناوری‌های نوین بودند آشکارا معکوس شده و ما مایل هستیم در این روند جدید نقش کلیدی ایفا کنیم.
وی تاکید کرد: بخش مهمی از تلاش‌های ایران که در موارد مهمی با همکاری روسیه بوده برای توسعه فناوری هسته‌ای در واقع با هدف مشارکت در این خلق یک نظم جهانی جدید ایجاد شده که در آن منابع نوین انرژی و زیرساخت‌های فناوری‌های پیشرفته از انحصار غرب خارج شده و به نحو متوازن در سراسر جهان توزیع شده باشد. این همکاری قابل بسط به حوزه‌های دیگر و کشور‌های دیگر است و این سفر یکی از گام‌های برنامه ریزی همه جانبه درباره آن است.
رییس مجلس شورای اسلامی گفت: پیشران سوم که در حال شکل دادن به نظم جدید جهانی است شکل بندی‌های جدید ژئوپلتیکی است که به اشکال مختلف در سراسر جهان در حال وقوع است و در مواردی می‌تواند منجر به بر هم خوردن تعادل‌های امنیتی موجود، ایجاد بی ثباتی‌های جدید و عمق بخشیدن به بحران‌های مزمن گذشته شود. ما اکنون نشانه‌هایی از تلاش آمریکا و برخی کشور‌های دیگر را برای ایجاد بحران‌های جهانی از جمله از طریق تشدید تقابل با روسیه و چین، ایجاد بحران‌های منطقه‌ای از طریق اقداماتی مانند انکار حق فلسطینیان برای داشتن سرزمین و همچنین استفاده تروریستی از قدرت نظامی نظیر آنچه در ترور سردار قاسم سلیمانی قهرمان ملی ایرانیان و منطقه در مقابله با تروریسم مشاهده کردیم و بحران‌هایی در ابعاد ملی از جمله تلاش برای به آشوب کشیدن محیط داخلی کشور‌ها هستیم.
قالیباف تاکید کرد: این مرور بسیار اجمالی بر پیشران‌های اصلی که می‌تواند نظم جدید جهانی را ایجاد کند برای ما دارای این پیام محوری است که دوران انفعال و بی عملی در مورد مسائل عمده جهانی به پایان رسیده و در صورت مشارکت خردمندانه و فعالانه می‌توان به سمت جهانی حرکت کرد که در آن بی ثباتی، آشوب، بی عدالتی و فقر رو به زوال و همکاری، ثبات و عدالت رو به رشد باشد. آنچه نوید بخش این است که این وضعیت می‌تواند با سرعت زیاد حاکم شود این است که قرن ۲۱ قرن آسیا خواهد بود و مرکز ثقل قدرت در جهان در حال انتقال به جغرافیایی است که سابقه کمتری در ستمگری و استعمار و سابقه‌ای قوی‌تر در انسان دوستی، صلح و معنویت دارد.
وی ادامه داد: ایران بدون تردید تصمیم گرفته است نقش تاریخی خود را در ساختن آینده ایفا کند و به همین دلیل به دنبال معماری فصل نوینی از راهبرد‌ها در روابط خارجی است و سفر به مسکو بخشی از تلاش برای ساختن این آینده متفاوت است. بر این اساس ما تصور می‌کنیم که باید پاسخ‌هایی جدید به مسائلی بدهیم که تا پیش از این با آن‌ها مواجه بوده ایم و من اکنون مایلم درباره چند مورد مهم از آن‌ها صحبت کنم.
قالیباف ادامه داد: موضوع هسته‌ای و برجام بدون شک یکی از مهم‌ترین مسائل میان ایران و جهان خارج است که اکنون در آستانه یک تصمیم گیری تاریخی قرار دارد. سوال مهم اکنون این نیست که آینده برجام چه خواهد شد بلکه سوال مهم این است که آمریکا از گذشته برجام چه چیزی آموخته است.
وی افزود: برای ما در ایران برجام توافقی بود که ادعا می‌شد بناست با برداشتن تحریم‌ها رونق اقتصادی ایجاد کرده و از مشکلات ما در حوزه تجارت خارجی بکاهد. فقط به دلیل اینکه فرصت امتحان این تئوری وجود داشته باشد ما حتی پس از آنکه امریکا از برجام خارج شد و سیاست خصمانه فشار حداکثری را در پیش گرفت تعهدات برجامی خود را حفظ کردیم و تا همین امروز نیز بخش بزرگی از آن تعهدات محفوظ است. آینده برجام اکنون وابسته به پرسشی است که پاسخ آن نزد امریکاست. سوال ما این است که آیا فقط بناست دیگران از برجام نفع ببرند و ایران تنها بازنده آن باشد؟
رییس مجلس تاکید کرد: چگونه یک توافق می‌تواند پایدار باشد در حالی که یک طرف به طور کامل به تعهداتش عمل می‌کند و طرف‌های دیگر نه تنها مایل به انجام تعهداتشان نیستند بلکه هر روز به فشار‌های خود اضافه می‌کنند و به صراحت می‌گویند هدف آن‌ها گرفتن امتیاز‌های بیشتر در مقابل به ازایی است که در ایران به «تقریبا هیچ» معروف شده است؟ من به صراحت اعلام می‌کنم که ایران حاضر به پای بندی به چنین توافقی نخواهد بود. ما تا امروز این راه را آمده ایم، اما این مسیر دیگر قابل تداوم نیست. اگر قرار است برجام پایدار باشد باید همان اندازه که دیگران از آن نفع سیاسی و امنیتی و راهبردی می‌برند، ایران هم از آن منتفع شود. این تنها راه است.
قالیباف با بیان این که قانون اخیر مجلس در ایران یک راهبرد اجماعی را ترسیم می‌کند که یک عزم ملی برای اجرای آن و رای دسته بندی‌های سیاسی در ایران وجود داردتصریح کرد: منطق اصلی حاکم بر این قانون این است که اگر بنا باشد بر پایداری برجام باشد تنها راه این است که قبل از الحاق مجدد امریکا به گروه ۱+۵ همه تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود و اثرات اقتصادی آن چنان آشکار باشد که توسط مردم ایران قابل راستی آزمایی باشد. این یک پیش شرط نیست بلکه درخواست از آمریکا و اروپا برای عمل به تعهدی است که نسبت به آن عدم پای بندی اساسی و جدی داشته اند و اکنون زمانی بسیار کوتاه برای جبران آن دارند. در صورتی که این اتفاق نیفتد ایران همچنان چارچوب برجام را حفظ خواهد کرد، اما در قالب موارد ۳۶ و ۳۷ آن روند کاهش تعهدات خود را به طور جدی ادامه خواهد داد و از جمله در روز ۲۱ فوریه بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران را سطح معین شده در توافقنامه پادمان محدود خواهد کرد.
رییس قوه مقننه کشورمان خاطرنشان کرد: این یک تهدید نیست بلکه تنها راهی است که به ایران نشان خواهد داد دولت جدید آمریکا اراده‌ای برای عمل به تعهداتش دارد یا نه. سیاست فشار حداکثری همه گزینه‌های موجود را به همین یک گزینه تقلیل داده و این انتخاب دولت امریکاست که می‌خواهد همین یک گزینه موجود را قدر بداند یا نه. همانطور که رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره کردند ما آماده بازگشت به توافق هستیم به شرطی که قبل از آن امریکا از طریق لغو کامل و قابل راستی آزمایی همه تحریم ها، تعهدات خود را انجام داده باشد.
وی افزود: در همین جا ضرورت دارد به یک نکته دیگر هم اشاره کنم و آن نکته این است که اخیرا هم از جانب اروپا و هم از سوی آمریکایی‌ها این موضوع مطرح شده است که بازگشت به برجام باید مقدمه‌ای برای مذاکرات موشکی و منطقه‌ای باشد. این امر که در واقع به معنای گروگان گرفته شدن لغو تحریم‌ها از سوی غرب و درخواست امتیاز‌های اضافی از ایران است، به معنای وارد شدن در یک مسیر بن بست است. برجام منطقه‌ای و موشکی مقدمه برجام هسته‌ای نیست بله ویران کننده آن است.
رییس مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ما اکنون شاهد تلاش‌های خاصی برای تغییر جعرافیای سیاسی منطقه هم در قفقاز و هم در حوزه عربی هستیم. این تلاش‌ها می‌تواند تعادل امنیتی منطقه را به هم زده و ثبات موجود را به خطر بیندازد. تلاش برای ایجاد تغییرات سیاسی و ژئوپلتیکی از طریق فشار نظامی، عملیات اطلاعاتی و امنیتی و استفاده بی محابا از ابزار تحریم به شکل گیری مقاومت‌های مهمی منجر خواهد شد که می‌تواند اوضاع را از کنترل خارج کند.
وی تاکید کرد: ایران تاکنون تلاش کرده مسئولیت پذیر عمل کند، اما ما خطوط قرمز روشنی بویژه در مقابل به کار گیری ابزار نظامی از سوی غرب در منطقه، توسعه عملیات‌های امنیتی، تشدید تحریم ها، ایجاد آشوب در کشور‌های منطقه و همچنین تلاش برای ایجاد تغییر در مرز‌های منطقه داریم که به هیچ وجه آن‌ها را تعدیل نخواهیم کرد. ژئوپلتیک منطقه می‌تواند و باید بر اساس همکاری و توسعه اقتصادی کشور‌های منطقه تغییراتی بکند، اما تلاش برای دستکاری در آن در جهت تشدید بحران‌های امنیتی، فقط به بحران‌های بزرگ‌تر منجر خواهد شد نه چیز دیگر.
رییس مجلس افزود: ما تصور می‌کنیم دولت جدید آمریکا باید از دوران ترامپ درس‌های مهمی بیاموزد. از جمله مهم‌ترین این درس‌ها این است که ترامپ درباره قدرت امریکا دچار سوء تفاهم‌های جدی بود و تصور می‌کرد می‌تواند با روش‌های ساده مسائل بسیار پیچیده را حل و فصل کند. تجربه مواجهه ترامپ با ایران در پروژه سیاست فشار حداکثری نشان داد که این مسیر بن بست است، ولی ما نشانه‌های روشنی از اینکه دولت بایدن فرمولی برای خروج مناسب از این بن بست داده باشد مشاهده نمی‌کنیم. دولت آمریکا باید درک کند که حضور آن در منطقه روز به روز هزینه مندتر می‌شود و ایران هدف راهبردی خود درباره ضرورت خروج آمریکا از منطقه بویژه پس از شهادت سردار سلیمانی را تعدیل نخواهد کرد چرا که اساسا این امر نه در کنترل ایران و نه در کنترل هیچ کشور دیگری نیست بلکه یک خواسته مردمی در منطقه‌ای است که دهه‌ها از جانب امریکا تحت ستم بوده و حالا تصمیم گرفته به این حضور ظالمانه پایان بدهد.
قالیباف اضافه کرد: ما همچنین آمده توسعه همکاری‌های منطقه‌ای با کشور‌های دوست از جمله روسیه در محیط پر تنش منطقه هستیم و فکر می‌کنیم مدل همکاری‌ها در سوریه می‌تواند بسط پیدا کند، اما این امر دو شرط عمده دارد: نخست اینکه باید از تلاش برای ایجاد هر گونه زیرساختی که پایه مداخلات بیشتر امریکا در منطقه باشد جلو گیری کرد و ثانیا بسیار مهم است که رفتار‌های تروریستی رژیم صهیونیستی در منطقه هزینه‌مند شده و جلوی بسط تروریسم از جانب این رژیم به کشور‌های دیگر گرفته شود. ایران ابزار‌های متنوعی در برای مهار راهبردی این اقدامات خصمانه در اختیار دارد که در زمان لزوم از آهن‌ها به نحو هوشمندانه استفاده خواهد کرد.
هشدار درباره برنامه جدید دولت آمریکا برای گروگان گرفتن زندگی و معیشت کشور‌های منطقه با ابزار تحریم‌ها دیگر نکته‌ای بود که رییس مجلس در این نشست به آن اشاره کرد و افزود: تلاش برای اسقاط دولت‌ها و راه اندازی مجدد آشوب‌های مردمی که نشانه‌های جدی از آن وجود دارد مطلب مهم دیگری است که می‌خواهم بر آن تاکید کنم. دولت جدید امریکا نباید به سنت شکست خورده دولت ترامپ در زمینه مداخله امنیتی در سیاست داخلی کشور‌های منطقه ادامه بدهد. ما اجازه نخواهیم داد زندگی مردم منطقه توسط آمریکا گروگان گرفته شده و به ابزار فشار برای تغییر سیاست‌های مستقلانه تبدیل شود.
وی در همین زمینه تاکید کرد: تلاش برای تحریم ایران و روسیه در چارچوب قوانینی مانند کاتسا و همچنین اجرای قوانینی مانند سزار علیه کشور‌های منطقه ایجاد کننده یک مقاومت بسیار موثر علیه آمریکا خواهد بود. من اعتقاد دارم همکاری‌های اقتصادی چند جانبه یکی از اصلی‌ترین محور‌های شکل دادن به یک نظام همکاری دستجمعی در منطقه است. ما باید در کنار مبارزه با فشار اقتصادی غرب از طریق توسعه همکاری‌ها میان خود این فشار را بی اثر کنیم.
قالیباف در بخش پایانی سخنانش ابراز امیدواری که این سفر و گفتگو‌هایی که در آن انجام خواهد شد گامی قدرتمند برای تحقق این اهداف باشد.