چشم به راه یک نوبرانه ملی

- بیش از دو دهه از راه اندازی مترو تهران می‌گذرد و حال چندان امر غریبی نیست اگر منتظر دیدن بلوغ این ناوگان ریلی کشورمان باشیم. اما افتادن به کام ورطه‌ای خطرخیز همچون تحریم، کمبود‌ها و نابرخورداری‌های عدیده‌ای را پیش پای این صنعت گذاشته است. در چنین احوالی مدیران شهری پایتخت که برای تامین اعتبارات حمل و نقل عمومی از امید بستن به کرامات دولت طرفی نبسته اند دست به دامن صنعت گران و اصحاب علم شده اند تا مگر در این دوره فشار‌های ظالمانه خارجی با تکیه بر همت و ابتکار دانش پژوهان داخلی تولید قطار ملی را روی ریل حمل و نقل عمومی بیاورند. اتفاقی که تحققش آن هم در موسم ملی و انقلابی دهه فجر همچون میوه‌ای رسیده و نوبرانه از خزان تحریم‌های خصم بیگانه بهاری از خودباوری و خوداتکایی خواهد ساخت.

مسوولان شهری تهران مدعی اند مراحل ساخت قطار ملی با سرعت و طبق برنامه و به شکلی قابل قبول در حال پیشرفت است. اما به بار نشستن چنین وعده‌ای در روزگار سخت تحریم‌ها آن هم به همان سرعتی که مسوولان مدعی اند تردید‌هایی را می‌تواند دامن بزند.

محمود میرلوحی عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران با ما هم نظر است که روی ریل آمدن قطار تولید ملی باورکردنی نیست. او در گفت و گویش با میزان متکی بودن ناوگان حمل و نقل عمومی به خارج را پاشنه آشیل مدیریت شهری می‌داند: فکر می‌کنم در روز ۲۲ بهمن اولین واگن قطار ملی روی خط قرار بگیرد. این کار سنگین است و می‌تواند باور پذیر هم نباشد. اما درخصوص اتوبوس و واگن و کامیون ما همچنان به خارج وابستگی داریم و نتوانسته ایم مانند خودروی سواری موفق باشیم. البته بخشی از تولید خودرو سواری هم باز وابسته به خارج است.

اگرچه عضو شورای شهر تهران با اعتماد به نفس همیشگی اش رویای تولید قطار ملی را در دسترس می‌بیند، اما نوع سخن گفتنش به گونه‌ای است که انگار در جایگاه اپوزیسیون نهاد متبوعش نشسته است: وقتی تحریم‌ها اعمال شد حتی برای ساخت همین پراید و پژو هم با مشکل مواجه شدیم و کتمان هم نمی‌توانیم بکنیم. امروز در خصوص خودرو، اتوبوس، کامیون، واگن، هواپیما برند‌های معروف این‌ها در دنیا محدود است. وقتی ما هفتاد درصد کامیون را وارد می‌کنیم و تنها سی درصد آن ساخت داخل است چطور می‌توانیم در واگن به سمت تولید ملی برویم. اما با تلاش و همتی که دوستان کرده اند و معاونت فناوری ریاست جمهوری هم تعهداتی برای همکاری داده امیدواری‌هایی برای تحقق این مساله داریم.

 

رونمایی از اولین نمونه قطار ملی مترو

میرلوحی یادمان می‌آورد که امسال به نام سال تولید ملی نامگذاری شده است. سالی که با تحریم و ترامپ و کرونا آغاز شده و حالا در آستانه فراز پایانی اش با به بار نشستن میوه‌هایی در حوزه حمل و نقل عمومی تعبیری خجسته می‌یابد: این تلاش را ما امسال درمورد تامین اتوبوس هم انجام داده ایم و قراردادی که با ایرانخودرو بسته ایم به نظر می‌رسد که گرد و غبار را از خط تولید کنار زده باشد. سری دوم اتوبوس ایران خودرو فردا انشالله به جریان می‌افتد و در خیابان‌های تهران مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این تلاش‌ها در سال تولید ملی و با وجود مزاحمت‌های ترامپ و مساله تحریم و اپیدمی کرونا با همت مسوولان شهری در حال محقق شدن است. البته برای ما قابل پیش بینی هم نبود و شاید باز هم ترامپ لعنتی در قدرت باقی می‌ماند و برای چهار سال دیگر به مزاحمت هایش برای ما ادامه می‌داد.

نافرجام ماندن قرارداد خرید واگن از چین ترجیع بند همیشگی عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر پایتخت در قصه حمل و نقل عمومی است. قراردادی که اهمیتش کوتاه زمانی پیش از این کار را به مداخله در بالاترین سطوح سیاسی دو کشور هم کشانده بود: ما یک قراردادی برای خرید واگن با چین داریم که الان سه سال است همه کارهایش انجام شده و مناقصه اش برگزار شده و برنده هم مشخص شده و تمام تفاهم‌ها نوشته شده، اما به خاطر اینکه فعالیت‌های مربوط به مبادلات بانکی ما انجام نمی‌شود خرید این ۶۴۰ واگن عملا پیش نرفته است. سه سال است که ما مرتب پیگیر این قضیه هستیم. حتی در سفری که آقای لاریجانی به چین رفتند معاون حمل حمل و نقل شهرداری تهران هم در این سفر حضور داشتند و پیگیر این کار بودند.

اگر بگوییم شهرداری تهران در ماجرای به ثمر نرسیدن خرید واگن از چین خوش اقبال بوده سخن بیراهی هم نیست. چون همین مضیقه توفیقی اجباری شده تا برای تولید واگن ملی آستین‌ها بالا زده شود. رویایی که میرلوحی برای به سامان شدنش دست به دعا دراز می‌کند: پیگیری‌هایی هم که از طریق وزارت کشور داشتیم و تلاش‌های زیادی که از طرق دیگری داشتیم و روس‌ها و چینی‌ها هم قول‌های زیادی به ما دادند، اما هیچکدام از این کار‌ها به خرید واگن‌ها منجر نشد. شهرداری تهران هم نخواست بیشتر از این منتظر باشد، اما این همت را برای ساخت قطار ملی داشت و باید دعا کنیم که این برنامه محقق شود.

سخنان عضو شورای شهر امید‌هایی را به همراه دارد. اما باز تردید‌ها به قوت خود باقی است. علتش هم همین که او مانند دیگر مسوولان شهری سرنخی قطعی به دست نمی‌دهد و تنها از امیدواری هایش می‌گوید: الان این کار درحال انجام است و امیدوارم در همین بهمن ماه اولین نمونه از واگن تولید ملی را روی ریل ببینیم. تیمی هم که برای این کار آمده در گذشته هم برای سد‌ها و نیروگاه‌های برق تجربه و سابقه کار دارند و همتی که در آن حوزه‌ها به خرج داده بودند نتیجه داده بود؛ بنابراین امید زیادی برای تحقق واگن ملی داریم.