کاهش سرانه‌های خدماتی در تهران در حال رکورد زدن است

محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران درمورد چرایی محقق نشدن مهاجرت معکوس از تهران و آسیب‌های ناشی از تراکم جمعیت در این شهر به میزان گفت: یکی از مهمترین مشکلات کشور ما عدم تحقق سند آمایش سرزمینی است. اجرایی نشدن این سند به این معناست که توزیع عادلانه ثروت و امکانات در اقصی نقاط کشور مبتنی بر ظرفیت‌هایی که در محدوده‌های گوناگون کشور وجود دارد نبوده است. از ابتدای پیروزی انقلاب هم همه مسوولان، روسای جمهور و نمایندگان ادوار مختلف مجلس که بر سر کار آمده اند یکی از اولویت‌ها و شعارهایشان این بوده که ما سند آمایش سرزمینی را به سرانجام می‌رسانیم و براساس این سند برنامه ریزی‌ها را سامان خواهیم داد. ولی هنوز این اتفاق نیفتاده و باعث شده امکانات در کلانشهر‌ها به خصوص در پایتخت تجمیع شود.

 

وی ادامه داد: تجمیع امکانات اعم از زیرساخت ها، بنگاه‌های اقتصادی، مراکز آموزشی یا بهداشتی و مجموعه‌ای از اقدامات و خدماتی که در این شهر‌ها اتفاق افتاد باعث شد که ما شاهد هجوم جمعیت از سراسر کشور به این شهر‌ها و کلانشهر‌ها باشیم که همین امر هم عاملی شده تا امروز بیش از هفتاد و پنج درصد جمعیت ما را جامعه شهری تشکیل دهد. علی رغم اینکه بعد از پیروزی انقلاب در روستا‌ها و شهر‌های کوچک کشور زیرساخت‌های خیلی خوبی هم اجرا شده، اما به این دلیل که مبتنی بر سند آمایش سرزمینی نبوده و مسوولان نرفته اند براساس ظرفیت‌هایی که در محدوده‌های کشوری وجود دارد صنایع و امکانات مرتبط ایجاد را ایجاد کنند مردم هم نتوانسته اند نسبت به اشتغال یابی اقدام کنند و مجبور به مهاجرت به تهران یا دیگر کلانشهر‌ها شده اند.

 

عضو شورای شهر تهران تصریح کرد: امروز ما شاهد بازگشت جمعیت به صورت ضمنی و نسبی از کلانشهر تهران به خارج از آن هستیم، اما باز هم افزایش جمعیت تهران ادامه دارد. البته رشد جمعیت منفی شده و این رشد مثل گذشته افزاینده نیست، اما همچنان در حال افزایش است. اما چیزی که جای نگرانی دارد این است که بر اساس بررسی‌ها بخش قابل توجهی از این بازگشت جمعیت سهم محدوده‌های کلانشهری تهران می‌شود. این طور نیست که این جمعیت‌ها به نقاط دوردست کشور و به همان جایی که موطن این جمعیت‌ها بوده بازگردند. البته طیف‌هایی به نقاط دور از تهران هم بر می‌گردند، اما بیشتر به همین محدوده کلانشهری تهران یعنی شهر‌های اقماری و کانون‌های جمعیتی که در محدوده کلانشهری تهران هستند می‌روند. چون ما یک محدوده شهر تهران داریم و یک محدوده کلانشهری تهران.

 

 

سالاری خاطرنشان کرد: باید بدانیم که مجموعه کلانشهری تهران همه سرزمین شهر تهران و شهر‌های اقماری و حتی استان البرز و شهر‌ها و روستا‌های اطرافش را هم شامل می‌شود. بحثی که ما همواره در شورای شهر داریم این است که نظام تصمیم گیری ما باید یک نظام یکپارچه و سیاستگزاری واحد برای کل منطقه کلانشهری تهران باشد. اتفاقاتی که امروز در اسلامشهر، هشتگرد، چهاردانگه، پرند، پردیس، رودهن، بومهن و لواسانات می‌افتد و در کوه‌ها و جنگل‌ها و رودخانه‌ها تغییر کاربری‌هایی شکل می‌گیرد و جمعیت افزایی رخ می‌دهد و ظرفیت‌های اکولوژیک از بین می‌رود تاثیر سوء این اقدامات برای تهران هم هست. چون اغلب جمعیت ساکن در محدوده شهر‌های اقماری خدماتشان را از شهر تهران می‌گیرند. درواقع خدمات آموزشی، درمانی، تفرج گاهی و فرهنگی و مواردی از این قبیل را از شهر تهران دریافت می‌کنند. پس ما نمی‌توانیم بگوییم امروز شورای شهر تهران فقط در محدوده طرح تفصیلی شهر تهران می‌تواند تصمیم بگیرد.

 

وی با بیان اینکه ما باید مبتنی براینکه این محدوده کلانشهر چه جمعیتی را درون خود گنجانده مبادرت به تصمیم گیری کنیم افزود: به همان میزان هم باید مثلا برای حمل و نقل شهری برنامه ریزی کنیم. تهران و محدوده‌های اطرافش روی هم تاثیر متقابل دارند. برای همین این نگرانی شکل می‌گیرد که همه نقاط کانونی اطراف کلانشهر‌ها به تاسی از شهر مادر و در رقابت با شهر مادر مشغول ایجاد بارگذاری‌های جدید هستند. چون در این نقاط هنوز میزان ارائه خدمات محدودتر است قطعا زندگی در این نقاط کم هزینه‌تر خواهد بود و مثلا اجاره خانه ارزانتر است؛ بنابراین بخشی از جمعیت شهر‌های بزرگ به نقاط اطراف کلانشهر‌ها برمی گردند.

 

عضو شورای شهر تهران اظهار داشت: اما چیزی که مسلم است براساس مطالعات و آمار‌ها طی دهه‌های آینده باز شاهد افزایش جمعیت شهری خواهیم بود. به نظر می‌رسد که در مساله کلانشهر‌هایی مثل تهران جمعیت پذیری تبدیل به خط قرمز شده است. چون جمعیت ساکن در تهران خیلی فراتر از ظرفیت اکولوژیکی و طبیعی این شهر است. اگر هم جمعیتی بیش از این وارد این شهر شود تهران تبدیل به قتلگاهی برای مردم خواهد شد. ظاهر قضیه این است که ساکنان تهران یک زندگی مدرن و مرفه دارند و شاغل هستند و شانی برای خودشان قائل هستند که پایتخت نشین شده اند. اما واقعیت این است که این امراضی که نتیجه آلودگی هوا و کاهش سرانه‌های خدماتی است در شهری مثل تهران در حال رکورد زدن است.