آیا افزایش رقم تسهیلات، جوانان را به سوی ازدواج می‌کشد؟
- روزنامه جام جم نوشت: طبق اخبار منتشر شده حداقل وام ازدواج ۱۴۰ میلیون و حداکثر ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود. هر بار که صحبت از افزایش وام ازدواج می‌شود نظام بانکی با این موضوع مخالفت می‌کند و در مقابل مجلس و نهاد‌های نظارتی دیگر خواستار اجرای این مصوبه قانونی هستند.
هر بار هم که بانک مرکزی از کمبود منابع سخن گفته در نهایت این مصوبه قانونی اجرا شده و متقاضیان توانستند تسهیلات را دریافت کنند، اما با افزایش تسهیلات ازدواج سختگیری بانک‌ها برای پرداخت بیشتر شد. افزایش هزینه‌های جاری به همراه رشد سرسام آور ملزومات زندگی دلیلی شده تا جوانان رغبتی به ازدواج نداشته باشند، اما مجلس تصمیم گرفته جوانان کم سن و سال را برای تشکیل یک زندگی مستقل هدایت کند، از این رو مبلغ وام ازدواج را برای جوانان ۲۰۰ میلیون در نظر گرفته است. آنچه در ادامه می‌خوانید بررسی جزئیات تشکیل یک زندگی با حداقل‌های آن است.
این روز‌ها گرانی نقل محافل شده و همه جا صحبت از گرانی‌هایی است که یک کالا این قیمت بوده و اکنون به قیمت بالاتر رسیده است. از خودرو، مسکن، لوازم خانگی، طلا، سکه و ارز گرفته تا کالا‌های اساسی که مایحتاج جاری خانوار‌ها را تشکیل می‌دهد.
ایران سال۹۷ دوباره در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت و به گفته رئیس کل بانک مرکزی بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها علیه ایران اعمال شد و کرونا هم در این شرایط به کمک آن آمد، اما به دلیل تاب‌آوری بالای اقتصاد توانستیم از این مرحله بحرانی عبور کنیم. برخلاف افزایش اندک حقوق و دستمزد باید هزینه‌های زیادی را بپردازند که عامل اصلی آن کاهش ارزش پول ملی است.
نوسانات نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی باعث شده تا بسیاری از جوانان به آینده خوشبین نباشند و به فکر تشکیل زندگی نیفتند، اما کرونا در کنار همه مضراتی که دارد و جان میلیون‌ها نفر را در جهان گرفته تجملات و برگزاری مراسم را کنار گذاشت و در ایران بسیاری از افراد بدون مراسم و مهمانی‌های لاکچری راهی خانه خودشان می‌شوند. با این‌که در شرایط فعلی هزینه مهمانی و برگزاری مراسم از دوش عروس و داماد برداشته شده، اما همچنان برخی جوانان تمایل کمی به ازدواج دارند و مهم‌ترین دلیلشان در این زمینه مشکلات مالی است. از این رو باید توجه داشت که جمعیت جوان کشور رو به کاهش است و اگر متوسط سن کشور بالا برود مشکلات زیادی به وجود می‌آید.
مزایای وام ازدواج
هر سال شاهدیم که رقم وام ازدواج توسط نمایندگان مجلس افزایش می‌یابد. نمایندگان مجلس با این رویکرد که بتوانند هر سال به تعداد ازدواج بیفزایند از مشوقی به نام تسهیلات ازدواج استفاده می‌کنند. اگر افراد برای خرید خانه، خودرو یا اقلام دیگر بخواهند پول جمع کنند، با توجه به تورمی که در کشور وجود دارد امکان‌پذیر نیست و در زمان تجمیع پول دوباره افزایش قیمت رخ می‌دهد.
بانک‌ها در قالب تسهیلات، پول خود را عرضه می‌کنند و افراد می‌توانند از این امکان بهره ببرند. به بیان بهتر، وام‌ها برای افراد کم درآمد و قشر متوسط فرصتی فراهم می‌آورد تا به صورت قسطی مواردی را که در زندگی به آن نیازمند هستند، بخرند.
حرکت آهسته و پیوسته بسیار از یک جا نشستن بهتر است، به‌خصوص برای زوج‌های جوان که اول راه هستند خرید از طریق اقساط و با گرفتن وام از بانک بسیار مناسب خواهد بود. یکی از این وام‌ها، وام ازدواج است که با شرایط مناسبی که دارد می‌تواند راهگشای بخشی از مشکلات در اول زندگی برای زوج‌های جوان باشد.
رقم وام ازدواج برای پسران زیر۲۵سال و دختران زیر ۲۳سال، ۲۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده تا بخشی از مشکلات مالی جوانان برای تشکیل زندگی حل شود. حدود ۶۶هزار میلیارد تومان منابع برای تخصیص وام ازدواج در سال ۱۳۹۹ دیده شده بود، اما برای سال۱۴۰۰ حدود ۱۰۷هزار میلیارد تومان منابع برای وام ازدواج در نظر گرفته شده است. وام ازدواج جزو وام‌هایی است که هر فردی می‌تواند یک‌بار آن را بعد از عقد دریافت کند تا بخشی از هزینه‌های زندگی خود را بپوشاند، اما این سکه روی دیگری هم دارد.
مضرات تسهیلات بدون بهره ازدواج
طبق برآورد‌های صورت گرفته، رقم وام ازدواج از سال۹۵ جهش بیش از ۲۰۰درصدی را تجربه کرد، اما این موضوع باعث نشد میزان ازدواج افزایش یابد. طبق آمار موجود در سال۹۴ حدود ۶۸۵هزار ازدواج به ثبت رسیده و این آمار با توجه به افزایش بیش از ۲۰۰درصدی تسهیلات وام ازدواج به ۶۶۵هزار ازدواج رسید. رقم وام ازدواج در سال ۹۴، سه میلیون تومان بود که در سال۹۵ به ده میلیون تومان افزایش یافت.
همچنین در سال۹۶ رقم وام ازدواج به ۱۵میلیون تومان افزایش یافت که در آن سال آمار ازدواج به ۶۰۹ هزار سند رسمی رسید. در سال۹۷ وام ازدواج به ۳۰میلیون تومان رسید که در سال مذکور ۵۵۸هزار سند ازدواج ثبت شد. در سال گذشته هم ۵۳۰هزار ازدواج به ثبت رسیده؛ در حالی که رقم وام ازدواج به ۵۰میلیون تومان افزایش یافته بود. اعداد و ارقام آمار و میزان وام ازدواج حکایت از آن دارد هر چه رقم وام افزایش یافته میزان ازدواج رشد نکرده، در نتیجه افزایش تسهیلات ازدواج به ۷۰میلیون تومان نیز دردی از مردم دوا نمی‌کند. یکی از مواردی که باعث شده نظام بانکی هر بار با افزایش وام ازدواج مخالفت کند ناتوانی در پرداخت اقساط است. اکنون پرونده‌های زیادی در بانک‌های کشور وجود دارد که افراد به دلیل ناتوانی در پرداخت اقساط تشکیل شده و حساب آن‌ها در لیست حساب‌های مشکوک الوصول قرار گرفته است.
به این صورت که مشخص نیست فرد اقدام به پرداخت و تسویه اقساط خود می‌کند یا خیر. با توجه به این‌که میزان حقوق کارگر در کشور اکنون با احتساب بن کارگری و موارد دیگر دو میلیون و ۸۰۰هزار تومان است اقساط وام ازدواج دردی از مشکل جوانان حل نمی‌کند. اکنون به ازای هر ۱۰۰میلیون تومان تسهیلات ازدواجی که برای زوجین داده می‌شود باید ماهانه بیش از یک میلیون و ۶۰۰هزار تومان پرداخت شود.
این در حالی است که اغلب افرادی که زندگی تشکیل می‌دهند فاقد خانه مسکونی هستند و باید در خانه استیجاری زندگی مشترک خود را آغاز کنند. طبق گزارش مرکز آمار ایران مسکن بیش از ۳۵درصد هزینه خانوار را شامل می‌شود و زوجین ابتدای زندگی متحمل هزینه‌های زیادی خواهند شد. کارشناسان معتقدند به جای این‌که هر سال رقم وام ازدواج را افزایش دهیم مدت بازپرداخت آن را اضافه کنیم تا افراد بتوانند آن را بازپرداخت کنند. با توجه به این‌که حقوق یک کارگر کمتر یک میلیون تومان است اگر برای اقساط وام ازدواج یک میلیون و ۶۰۰هزار تومان و یک میلیون تومان هم اجاره خانه بپردازد کمتر از ۴۰۰هزار تومان برای دیگر مایحتاج خود در اختیار خواهد داشت.
دردی از جوانان دوا می‌شود؟
حداقل ۱۴۰ میلیون و حداکثر ۲۰۰ میلیون تومان ارقام وام ازدواج را تشکیل می‌دهد که از سال آینده قابل پرداخت است. روال پرداخت به این صورت است افرادی که از ابتدای سال‌جاری ازدواج کرده، اما هنوز تشکیل پرونده دریافت وام را انجام نداده‌اند، می‌توانند از شرایط جدید بهره‌مند شوند، اما نکته قابل توجه آن است که این مبلغ چه دردی از جوانان دوا می‌کند. تشکیل یک زندگی با دارابودن حداقل‌ها چقدر هزینه روی دست جوانان می‌گذارد و آیا توان بازپرداخت تسهیلات وجود دارد یا خیر. یکی از مواردی که نمایندگان مجلس روی آن تاکید دارند افزایش مدت بازپرداخت تسهیلات وام ازدواج است که پیشنهاد کمیسیون تلفیق بودجه هفت سال است، اما ظاهرا در صحن علنی مجلس باید به تایید همه نمایندگان برسد و احتمال دارد این زمان افزایش یابد.
گرانی خارجی‌ها و داخلی‌ها
خروج شرکت‌های خارجی لوازم خانگی در ایران این فرصت را به تولیدکنندگان داخلی داد تا بتوانند خودی نشان دهند، اما افزایش بی‌رویه قیمت لوازم خانگی داخلی باعث شد تا هزینه تشکیل زندگی به میزان قابل توجهی افزایش یابد. یک سال پیش حداقل هزینه برای خرید ملزومات زندگی بین ۵۰ تا ۷۰ میلیون تومان بود، اما این رقم رشد بین دو تا چهار برابری دارد.
افزایش قیمت لوازم خانگی باعث شد تا بسیاری از افراد نتوانند لوازمی که مد نظرشان بود را تهیه کنند، اما انتظار می‌رود این روز‌ها که نرخ ارز روند نزولی را طی می‌کند قیمت اقلام مهم لوازم خانگی نیز در مدار کاهش قیمت قرار بگیرند تا افراد با هزینه کمتری زندگی‌شان را شروع کنند.
پیشنهاد وام ۱۰۰ میلیون تومانی داده بودیم
حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو کمیسیون تلفیق مجلس در این باره گفت: آنچه کمیسیون اجتماعی مجلس تصویب کرده بود وام ازدواج ۱۰۰ میلیون تومانی بود، اما این رقم در کمیسیون تلفیق کارشناسی شد و نمایندگان دولت نیز با این موضوع مخالفت کردند و در رقم ۷۰میلیون‌تومان به توافق رسیدیم.
وی افزود: به منظور تشویق جوانان برای سنت حسنه ازدواج وام پسران زیر ۲۵ سال و دختران زیر ۲۳ سال را ۱۰۰ میلیون تومان در نظر گرفتیم، اما برای سایر افراد خارج از این محدوده سنی حداکثر همان ۱۴۰ میلیون تومان در نظر گرفته شد.
حاجی دلیگانی با اشاره به این‌که هزینه‌های تشکیل زندگی افزایش یافته تصریح کرد: هزینه‌های جاری زندگی و تامین کالا‌های اساسی برای خانوار‌ها آنقدر زیاد شده که افراد برای تشکیل زندگی نقدینگی لازم در اختیار ندارند و بهانه‌هایی که اعلام می‌شود این وام از مسیر اصلی منحرف می‌شود درست نیست و هر کسی یک بار می‌تواند از این نوع تسهیلات قرض‌الحسنه بهره ببرد.
رقم وام ازدواج با توجه به شرایط اقتصاد مناسب است
بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس بانکی در این‌باره گفت: درست است که بانک یک بنگاه اقتصادی است، اما خیلی اجازه مانور و انجام کار اقتصادی ندارد که تسهیلات ازدواج یکی از این موارد است.
وی تاکید کرد: وام ازدواج می‌تواند نفری ۲۰۰میلیون تومان باشد، اما باید دید آیا نظام بانکی توان پرداخت آن را دارد یا خیر که با توجه به شرایط اقتصادی ۷۰میلیون تومان برای هر نفر رقم مناسبی است.
این کارشناس بانکی افزود: شیوع ویروس کرونا درآمد‌های دولت را در بخش صادرات نفتی و غیرنفتی به میزان قابل‌توجهی کاهش داد و همین موضوع دلیلی بود تا اقتصاد ایران بخشی از توان خود را از دست بدهد، اما در مقابل ستاد ملی مبارزه با کرونا مصوباتی داشت که باید هزینه مبارزه با این بیماری را تامین می‌کرد و از نظام بانکی خواست تا نقدینگی لازم را بپردازد. بانک مرکزی هم با اجازه رهبر معظم انقلاب و رئیس‌جمهوری این کار را انجام داد.
حسینی‌هاشمی تصریح کرد: با توجه به این‌که از ابتدای سال تاکنون تکالیف زیادی متوجه نظام بانکی بوده رقم در نظر گرفته شده برای ازدواج مناسب است. تسهیلات برای کسب‌وکار به منظور صیانت از اشتغال و همچنین مبارزه با ویروس کرونا بخشی از اقدامات نظام بانکی در سال‌جاری است و نباید توان این بخش را کاهش داد.