ایران در مقایسه با کشورهای دنیا چقدر انرژی مصرف می‌کند؟
- روزنامه همشهری نوشت: جهان امروز بیش از هر دوران دیگری در حال بلعیدن انرژی است. تمامی چالش‌های مربوط به آلودگی هوا، تغییرات اقلیمی، جنگ بر سر منابع، جا‌به‌جایی‌های گسترده انسان‌ها و بحران‌های اقتصادی کوچک و بزرگ به‌نحوی با مصرف انرژی در جهان در ارتباطند.
بشر برای انجام هر کار ساده‌ای به منبعی از انرژی نیاز دارد و این نیاز روزبه‌روز با افزایش جمعیت سیاره زمین، با رشد قارچ گونه فناوری‌های جدید، توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل دریایی، زمینی و هوایی، توسعه فعالیت‌های نظامی و فضایی، بزرگ‌تر شدن شهر‌ها و توسعه شهرنشینی، مکانیزه شدن بیشتر فعالیت‌های انسانی و تقریبا هر فعالیت دیگری که در حوزه زیست انسان بگنجد، بیشتر و بیشتر می‌شود. تا پایان سال ۲۰۱۹ بیش از ۸۴ درصد از انرژی زمین با استفاده از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شد.
تصور اینکه سوزاندن این حجم از نفت، گاز، زغال‌سنگ و دیگر انواع سوخت‌های فسیلی چه بر سر کیفیت هوا خواهد آورد، دشوار نیست. نمونه عینی و ملموس آن را هر روز در تهران تجربه می‌کنیم و نتیجه سالانه آن، آماری چند ده‌هزار نفری از مرگ‌ومیر به‌خاطر آلودگی هوا در کشور است.
واقعیت این است که بشر در راه تولید انرژی برای ادامه حیات، درحال مرگ است. این چرخه معیوبی است که انسان مدرن در آن به دام افتاده است و تا جایگزینی کامل منابع فسیلی سوخت با منابع تجدید‌پذیر و پاک، راه نجاتی از آن نخواهد داشت.
باتوجه به اینکه درحال حاضر تنها کمی بیشتر از ۲۶ درصد از انرژی جهان از محل منابع تجدید‌پذیر تامین می‌شود و این بخش ناچیز هم بیشتر در کشورهای توسعه‌یافته‌ای مانند کشورهای اسکاندیناوی و اروپای غربی متمرکز شده است، نباید امید چندانی به اصلاح روند تولید و مصرف انرژی داشت، آن‌هم در ایران که براساس آمار جهانی، نهمین کشور پرمصرف جهان است و الگوی مصرف در آن افسارگسیخته و رها شده است، به‌ویژه در بخش گاز که براساس آمار‌های مختلف در میان ۵ کشور پرمصرف جهان واقع شده است.
اگرچه کشورهای دیگری در جهان هستند که از نظر سرانه مصرف انرژی، رتبه بالاتری از ایران دارند، و به‌طور کلی رتبه‌بندی سرانه مصرف انرژی وضعیتی متفاوت از رتبه‌بندی کشور‌ها براساس بیشترین میزان مصرف انرژی دارد. در حال حاضر چین، آمریکا و هندوستان با داشتن بالاترین حجم مصرف انرژی، رتبه‌های برتر پرمصرف‌ترین کشورهای جهان را به‌دست آورده‌اند. اما از نظر سرانه مصرف انرژی، قطر و ایسلند در رتبه‌های اول جهانی ایستاده‌اند.
بسیاری از کشورهای پرمصرف جهان خود تولید‌کنندگان اصلی نفت و گاز طبیعی به شمار می‌روند. در واقعا اصلی‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی در جهان را کشور‌هایی که از اقلیمی سرد برخوردارند و کشور‌هایی که خود تولیدکننده انرژی هستند تشکیل داده‌اند، گروه اول به‌دلیل نیاز به انرژی بیشتر برای ایجاد گرما و گروه دوم به‌دلیل پایین بودن قیمت انرژی به مصرف‌کنندگانی بزرگ تبدیل شده‌اند.
میزان مصرف انرژی در جهان همچنین به وضعیت اقتصادی کشور‌ها و وقوع بحران‌هایی نظیر همه‌گیری و بحران اقتصادی ناشی از آن هم ارتباطی مستقیم دارد. همانطور که براساس گزارش آژانس جهانی انرژی، میران مصرف انرژی در اوایل همه‌گیری در جهان با کاهش مواجه شد، اما با از سرگیری روال عادی زندگی، روند مصرف انرژی و تولید آلودگی کربنی در بیشتر نقاط جهان به وضعیت سابق خود بازگشت.
براساس گزارش این آژانس، اجرای مقررات قرنطینه و خانه‌نشینی در بیشتر کشورهای جهان میزان کلی تقاضای برق را در جهان کاهش داد، اگرچه میزان مصرف برق در خانه‌ها به نسبت میزان مصرف برق در بخش‌های صنعتی و کارخانه‌ها، افزایش داشته است. بررسی‌های سازمان جهانی انرژی از مصرف برق در ۳۰ کشور جهان که یک‌سوم تقاضای برق جهان را تشکیل می‌دهند نشان داد هر‌ماه قرنطینه کامل منجر به کاهش ۲۰ درصدی مصرف برق به‌صورت متوسط یا ۱۵ درصد به‌صورت سالانه شده است.
در ادامه میزان تولید و مصرف انرژی (برق و گاز) در ایران و چند کشور از مناطق مختلف جهان را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم. اطلاعات برگرفته از پایگاه آژانس جهانی انرژی و گزارش شاخص توسعه انسانی دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد هستند. همچنین تا حد امکان سعی شده است کشور‌هایی برای مقایسه انتخاب شوند که از نظر تعداد جمعیت شباهت بیشتری به ایران داشته باشند.
ایران
۸۳ میلیون نفر
سرانه تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید): ۱۲ هزار و ۴۴۷ دلار
مجموع تولید انرژی: ۴۰۶.۲۵ میلیون تن معادل نفت خام
میزان تولید برق (۲۰۱۹): ۳۲۵ هزار و ۱۷ گیگاوات ساعت
میزان مصرف برق (۲۰۱۸): ۲۷۳.۳ تراوات ساعت
سرانه مصرف برق (۲۰۱۸): ۳.۳ مگاوات ساعت
صادرات برق (۲۰۱۸): ۶۲۹۱ مگاوات
میزان تولید گاز (۲۰۱۹):۲۴۴ میلیارد مترمکعب
مجموع میزان مصرف گاز در بخش‌های مختلف (۲۰۱۸):۷۸.۷ میلیارد مترمکعب
میزان مصرف خانگی (۲۰۱۸): ۵۰.۲۸۰ میلیارد مترمکعب
مجموع مصرف گاز: ۱۲۸.۹۸۴ میلیارد مترمکعب
میزان صادرات گاز (۲۰۱۹): ۱۷ میلیارد مترمکعب
ترکیه
۸۲.۲۸ میلیون نفر
سرانه تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید): ۲۸ هزار و ۲۹۴ دلار
مجموع تولید انرژی: ۴۰.۳۷ میلیون تن معادل نفت خام
میزان تولید برق (۲۰۱۹): ۳۰۴ هزار و ۲۵۳ گیگاوات ساعت
میزان مصرف برق (۲۰۱۹): ۲۷۲ تراوات ساعت
سرانه مصرف برق (۲۰۱۹): ۳.۳ مگاوات ساعت
صادرات برق (۲۰۱۸): ۲.۳۷۲ گیگاوات ساعت
میزان تولید گاز (۲۰۱۹): ۴۷۲.۴۵ میلیون مترمکعب
مجموع میزان مصرف گاز در بخش‌های مختلف (۲۰۱۸): ۱۷.۷۳۰ میلیارد مترمکعب
میزان مصرف خانگی (۲۰۱۸): ۱۲.۷۹۳ میلیارد مترمکعب
مجموع مصرف گاز: ۳۰.۵۲۵ میلیارد مترمکعب
میزان صادرات گاز (۲۰۱۷): ۷۶۸.۳۸۰ میلیون مترمکعب
تایلند
۶۹.۴۳ میلیون نفر
سرانه تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید): ۱۸ هزار و ۷۲ دلار
مجموع تولید انرژی: ۷۳.۲۹ میلیون تن معادل نفت خام
میزان تولید برق (۲۰۱۹): ۱۹۷ هزار و ۲۷۶ گیگاوات ساعت
میزان مصرف برق (۲۰۱۹): ۱۹۵.۱ تراوات ساعت
سرانه مصرف برق (۲۰۱۹): ۲.۸ مگاوات ساعت
صادرات برق (۲۰۱۸): ۱۰۰۰ مگاوات ساعت
میزان تولید گاز (۲۰۱۹): ۲۸.۷۲۹ میلیارد مترمکعب
مجموع میزان مصرف گاز در بخش‌های مختلف (۲۰۱۸): ۸.۸۱۵ میلیارد مترمکعب
مجموع مصرف گاز: ۸.۸۱۵ میلیارد مترمکعب
میزان صادرات گاز (۲۰۱۷): ندارد
آفریقای جنوبی
۵۷.۷۸ میلیون نفر
سرانه تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید): ۱۱ هزار و ۹۱۱ دلار
مجموع تولید انرژی: ۱۵۸.۱ میلیون تن معادل نفت خام
میزان تولید برق (۲۰۱۹): ۲۵۲ هزار و ۵۶۸ گیگاوات ساعت
میزان مصرف برق (۲۰۱۹): ۲۲۸.۶ تراوات ساعت
سرانه مصرف برق (۲۰۱۹): ۴ مگاوات ساعت
صادرات برق (۲۰۱۸): ۱۴.۳۸۶ گیگاوات
میزان تولید گاز (۲۰۱۹): ۱.۱۷۹ میلیارد مترمکعب
مجموع میزان مصرف گاز در بخش‌های مختلف (۲۰۱۸): ۲.۳۴۰ میلیارد مترمکعب
میزان مصرف خانگی (۲۰۱۸): ۶ میلیون مترمکعب
مجموع مصرف گاز: ۲.۳۴۶ میلیارد مترمکعب
میزان صادرات گاز (۲۰۱۷): ندارد
آلمان
۸۳.۰۸ میلیون نفر
سرانه تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید): ۵۳ هزار و ۵۷۱ دلار
مجموع تولید انرژی: ۱۱۱.۶۸ میلیون تن معادل نفت خام
میزان تولید برق (۲۰۱۹): ۶۱۸ هزار و ۲۳۹ گیگاوات ساعت
میزان مصرف برق (۲۰۱۹): ۵۵۸.۹ تراوات ساعت
سرانه مصرف برق (۲۰۱۹): ۶.۷ مگاوات ساعت
صادرات برق (۲۰۱۸): ۸۲.۷ میلیارد کیلووات ساعت
میزان تولید گاز (۲۰۱۹):۵.۸۵۹ میلیارد مترمکعب
مجموع میزان مصرف گاز در بخش‌های مختلف (۲۰۱۸):۴۲.۵۱۹ میلیارد مترمکعب
میزان مصرف خانگی (۲۰۱۸): ۲۷.۲۴۰ میلیارد مترمکعب
مجموع مصرف گاز: ۶۹.۷۶۰ میلیارد مترمکعب
میزان صادرات گاز (۲۰۱۷): ۳۲.۹۱۱ میلیارد مترمکعب
کلمبیا
۴۹.۶۵ میلیون نفر
سرانه تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید): ۱۴ هزار و ۱۲۰ دلار
مجموع تولید انرژی: ۱۲۰.۴۶ میلیون تن معادل نفت خام
میزان تولید برق (۲۰۱۹): ۷۶۸۳۳ گیگاوات ساعت
میزان مصرف برق (۲۰۱۹): ۷۱.۹ تراوات ساعت
سرانه مصرف برق (۲۰۱۹): ۱.۵ مگاوات ساعت
صادرات برق (۲۰۱۸): ۱۱.۶۳ مگاوات ساعت
میزان تولید گاز (۲۰۱۹): ۱۲.۵۲۲ میلیارد مترمکعب
مجموع میزان مصرف گاز در بخش‌های مختلف (۲۰۱۸):۳.۷۶۱ میلیارد مترمکعب
میزان مصرف خانگی (۲۰۱۸): ۱.۳۱۶ میلیارد مترمکعب
مجموع مصرف گاز: ۴.۹۸۸ میلیارد مترمکعب
میزان صادرات گاز (۲۰۱۷): ۳۴۸ میلیون مترمکعب
کانادا
۳۷.۵۹ میلیون نفر
سرانه تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید): ۴۷ هزار و ۵۶۹ دلار
مجموع تولید انرژی: ۵۲۹.۲۸ میلیون تن معادل نفت خام
میزان تولید برق (۲۰۱۹): ۶۵۳ هزار و ۵۱۵ گیگاوات ساعت
میزان مصرف برق (۲۰۱۹): ۵۷۲.۴ تراوات ساعت
سرانه مصرف برق (۲۰۱۹): ۱۵.۲ مگاوات ساعت
صادرات برق (۲۰۱۸): ۶۰ هزار و ۳۷۱ مگاوات
میزان تولید گاز (۲۰۱۹):۱۸۳ میلیارد مترمکعب
مجموع میزان مصرف گاز در بخش‌های مختلف (۲۰۱۸): ۴۳.۴۱ میلیارد مترمکعب
میزان مصرف خانگی (۲۰۱۸): ۱۹.۷۲۷ میلیارد مترمکعب
مجموع مصرف گاز: ۶۳.۱۴۳ میلیارد مترمکعب
میزان صادرات گاز (۲۰۱۷): ۷۷.۳۰۴ میلیارد مترمکعب
عراق
۳۸.۴۳ میلیون نفر
سرانه تولید ناخالص ملی (برابری قدرت خرید): ۹ هزار و ۹۵۲ دلار
مجموع تولید انرژی: ۲۴۱.۴۴ میلیون تن معادل نفت خام
میزان تولید برق (۲۰۱۹): ۸۲۵۰۶ گیگاوات
میزان مصرف برق (۲۰۱۹): ۴۸.۸ تراوات ساعت
سرانه مصرف برق (۲۰۱۹): ۱.۳ مگاوات ساعت
صادرات برق (۲۰۱۸): ندارد
میزان تولید گاز (۲۰۱۹): ۱۲.۰۳۲ میلیارد مترمکعب
مجموع مصرف گاز: ۱.۶۴۵ میلیارد مترمکعب
میزان صادرات گاز (۲۰۱۷): ندارد