درخواست صاحب نظران بین المللی از بایدن برای لغو خروج از برجام

_ روزنامه ایران نوشت: بیش از ۵۰ نفر از کارشناسان بین‌المللی، استادان دانشگاه، اندیشمندان، صاحب‌نظران، مدیران اندیشکده‌ها و دیپلمات‌های سابق کشور‌های جهان در نامه‌ای خطاب به «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری منتخب امریکا خواستار بازگشت فوری امریکا به توافق هسته ایران شدند و به او تأکید کردند که سیاست‌های شکست خورده ترامپ علیه ایران را پایان دهد. «بایدن» پیش و پس از انتخابات ریاست جمهوری این کشور وعده بازگشت به برجام را داده و اعلام کرده است که اگر ایران به پایبندی جدی به توافق هسته‌ای بازگردد، امریکا به‌عنوان نقطه آغاز مذاکرات بعدی به این توافق بازخواهد گشت و تحریم‌هایی را که در دولت دونالد ترامپ علیه ایران اعمال شده بود، لغو خواهد کرد.

 

در دوره ریاست جمهوری ترامپ، برجام تحت تأثیر بهانه‌جویی‌ها و کارشکنی‌های دولت او در مسیر اجرای خود با موانع جدی رو به رو شد و این در حالی بود که تحریم‌های فزاینده علیه ایران نه تنها مقام‌های کشورمان را پای میز مذاکره نکشاند که برای نخستین بار شکاف عمیق میان واشنگتن با دیگر قدرت‌های جهان را در صحنه شورای امنیت به نمایش گذاشت و سیاست کمپین فشار حداکثری واشنگتن امکان هرگونه گفت‌و‌گویی را به بن‌بست کشاند. کما اینکه ایران در واکنشی تلافی جویانه اجرای بخش مهمی از تعهدات برجامی خود را متوقف کرد که در جدیدترین آن‌ها ازسرگیری غنی‌سازی ۲۰ درصد در سایت هسته‌ای فردو بود. رهبر معظم انقلاب هم در آخرین سخنرانی خود تأکید داشتند که امریکا باید با فوریت تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند درغیر این صورت بازگشت این کشور به برجام فایده‌ای برای ایران نخواهد داشت و چه بسا به ضرر ما هم خواهد بود.

 

به دنبال شکست سیاست فشار حداکثری بود که با روی کار آمدن «بایدن» که درصدد حل مشکلات برجام در کنار آن پیگیری موضوعات دیگری همچون نقش آفرینی منطقه‌ای ایران است، بازگشت به برجام اقدامی مهم برای کاستن از اختلافات با ایران و حل مسأله هسته‌ای تلقی می‌شود؛ اقدامی که نشان می‌دهد او تا چه اندازه برای کاستن از اختلافات در رابطه بحرانی تهران و واشنگتن جدی است.

 

در چنین شرایطی است که اندیشمندان و چهره‌های صاحبنام در عرصه بین‌الملل در نامه به رئیس‌جمهوری جدید امریکا خواستار اصلاح رویه سیاست خارجی این کشور، خاصه درباره ایران شده‌اند. به گزارش ایرنا، در این نامه که یک نسخه آن در تارنمای شورای ملی ایرانیان امریکا منتشر شد، آمده است: ما کارشناسان مسائل ایران، روابط بین‌الملل و منع اشاعه سلاح‌های اتمی، بدین وسیله حمایت کامل خود را از تعهد دولت آقای بایدن به کنار گذاشتن سیاست شکست‌خورده دولت ترامپ در قبال ایران و کارزار فشار حداکثری علیه این کشور و بازگرداندن امریکا به مسیر دیپلماسی و پایبندی کامل به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یا همان توافق هسته‌ای با ایران اعلام می‌داریم.

 

نویسندگان در این نامه می‌افزایند: در سال ۲۰۱۷ آقای ترامپ در شرایطی وارد کاخ سفید شد که موضع امریکا در قبال ایران در وضعیت خوشایند بود. برنامه هسته‌ای ایران دیگر از نظر امنیتی چندان باعث نگرانی نبود و در عین حال این شانس وجود داشت که گفتگو‌های دیپلماتیک با این کشور موضوعات گسترده‌تری از جمله نگرانی‌های مهم امنیتی در سوریه و یمن را نیز در بر گیرد. اما در عوض، ترامپ به شکل یک‌جانبه و با وجود اعتراض متحدان نزدیک امریکا از برجام خارج شد، در حالی که ایران همچنان به توافق پایبند مانده بود. زخمی که امریکا با این کار به خودش زد، باعث شد این کشور در مسیر ویرانگر قرار گیرد که بازگشت از آن نیز کار ساده‌ای نیست.

 

نامه یادشده خاطرنشان می‌کند که رویکرد ترامپ شکست خورده است و اکنون شما وظیفه نه چندان خوشایند جبران سیاست‌های آسیب‌زای او را بر عهده دارید و در عین حال باید با کینه‌توزی‌های داخلی و همه‌گیری مرگبار کرونا نیز دست و پنجه نرم کنید. با وجود این، برای ما واضح و مبرهن است که سرراست‌ترین مسیر، اقدام فوری جهت بازگرداندن امریکا و ایران به برجام و پایبندی به آن است. این نامه با بیان این ادعا که برخی از روی خیرخواهی می‌گویند دولت بایدن باید بازگشت امریکا به میز مذاکره با ایران را به تأخیر بیندازد، می‌افزاید: استدلال برخی از آن‌ها این است که تحریم‌های ترامپ نه تنها موضع امریکا در قبال ایران را تضعیف نکرده، بلکه اهرم فشار واشنگتن در برابر تهران را تقویت کرده است. برخی دیگر نیز معتقدند نباید با بازگشت فوری به میز مذاکره با ایران، در داخل وارد دعوا‌های سیاسی شد. اما تأخیر ممکن است باعث شود این تصور به وجود بیاید که اقدام ترامپ قانونی بوده و مهر تأیید دولت جدید را نیز دریافت می‌کند. این مسأله می‌تواند آخرین فرصت امریکا برای توقف سیاست‌های ترامپ را از بین ببرد و پنجره مذاکره با ایران را به طور کامل ببندد. این کار می‌تواند ایران را نیز به توسعه هر چه بیشتر برنامه هسته‌ای خود با هدف تقویت اهرم فشار در برابر امریکا تشویق کند.

 

در این صورت، اوضاع در همین ابتدای کار دولت جدید، بحرانی می‌شود. این کارشناسان یادآور شدند که ایران کارت‌های هسته‌ای بسیار زیادی دارد که می‌تواند با آن بازی کند، از جمله غنی‌سازی در سطوح بالاتر، محدود کردن دسترسی بازرسان آژانس انرژی اتمی و خروج از برجام و ان‌پی‌تی. پس به جای اینکه دست روی دست بگذارید و تضعیف جایگاه خود در مذاکره را نظاره‌گر باشید، باید برای احیای کانال‌های دیپلماتیک فوراً اقدام نمایید.

 

آن‌ها در این نامه به رئیس جمهوری منتخب امریکا پیشنهاد کردند: در روز اول کاری خود فرمان دونالد ترامپ (سند سیاست امنیت ملی شماره ۱۱) مبنی بر خروج امریکا از برجام را لغو کرده و خواستار برگزاری نشست کمیسیون برجام به منظور حل مسائل مربوط به عدم پایبندی به توافق شوید. به طور همزمان، امریکا باید تحریم‌هایی را که واکنش ایران به همه‌گیری کرونا را مختل کرده و هدف از وضع آن محدود کردن گزینه‌های دولت بایدن برای مذاکره با ایران بوده است، لغو کند. در پایان نامه یادشده آمده است: بدون تردید، احیای دیپلماسی کار دشواری خواهد بود، اما پنجره نجات برجام تا ابد باز نمی‌ماند. اقدام فوری علاوه بر تضمین منافع ملی امریکا، باعث می‌شود چالش‌های پیش روی دولت شما در درازمدت کاهش یابد.

 

این نامه از سوی افرادی، چون پیتر جنکینز نماینده اسبق انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مارک فیتزپاتریک مقام پیشین وزارت خارجه امریکا، الی گرانمایه کارشناس اندیشکده «شورای روابط خارجی اروپا» و رابرت هانتر سفیر سابق امریکا در ناتو امضا شده است.