فصلنامه تخصصی تئاتر نمایش‌شناخت منتشر شد/معرفی هیات انتخاب جشنواره نمایشنامهنویسی «نخل سرخ»
- پس از شیوع موج سوم بیماری کرونا و تعطیلی دوباره تمامی تماشاخانه‌های تئاتر، این هنر با سکون غیر قابل منتظره‌ای روبرو شد، هر چند بسیاری از هنردوستان تئاتر با ایجاد رویدادهای مجازی سعی در زنده نگه داشتن این هنر طی هشت ماه اخیر داشتند اما ضرر وارد شده بر تئاتر بسیار بالا بود.
بازگشایی تئاتر در تابستان هم نتوانست بار سنگین شکست تولیدات تئاتری را جبران کند و این هنر همزمان با امیدواری تازه اهالی تئاتر بار دیگر به دلیل شیوع بیماری کرونا در موج سوم تعطیل شد، اتفاقی که بار دیگر مخاطبان را به تماشای آنلاین تئاتر سوق داد.
شماره نهم فصلنامه تخصصی تئاتر نمایش‌شناخت منتشر شد
مجله نمایش‌شناخت یکی از معدود نشریات در حال انتشار تئاتر کشور محسوب می‌شود که به سردبیری نظر احمدی و با مشاوره علمی فرهاد ناظرزاده کرمانی، سعید فرهودی، حسین اسماعیلی، مسعود دلخواه و همراهی تعداد زیادی از اساتید تئاتر کشور هر سه ماه یکبار منتشر می‌شود.
سرمقاله این شماره نمایش شناخت با عنوان «چراغ‌های شهر خاموش‌اند» به قلم مسعود دلخواه به رشته تحریر درآمده، دلخواه در این نوشته به وضعیت هنر تئاتر در دوران همه‌گیری بیماری کرونا پرداخته و با مروری بر تعدادی از مقالات مندرج در نشریات بین‌المللی تئاتر، نشان می‌دهد که چگونه این بیماری مهلک در چهارگوشه جهان راه را بر فعالیت‌های مختلف تئاتری بسته و هنرمندان این رشته را خاصه در کشور ما عملا خانه‌نشین نموده است.
ردپای پاندمی کرونا را نیز در بخش بعدی این مجله که مربوط به پرونده‌ای با عنوان برساخته «پاندرامی» است می‌توان مشاهده نمود، در پرونده مذکور یادداشت‌هایی از استاد صدرالدین زاهد، رحمت امینی و محمودرضا رحیمی منتشر شده است.
در بخش دیالوگ این شماره نیز گفتگویی اختصاصی و مفصل با استاد ابراهیم مکی نمایشنامه‌نویس مقیم فرانسه انجام شده که در جای خود بسیار خواندنی است، همچنین باید این نکته را خاطر نشان نمود که دکتر مکی به ندرت با نشریات به گفتگو می‌پردازد و از آخرین مصاحبه ایشان مدت زمان زیادی می‌گذرد.
از دیگر بخش‌های پر تعداد این شماره می‌توان به پرونده «کتاب شناخت» اشاره کرد، در این بخش میزگردی به بهانه انتشار ترجمه کتاب «درام اسلامی» به زبان فارسی با حضور جمشید ملکپور نویسنده این کتاب، فرزام حقیقی مترجم کتاب، اردشیر صالح‌پور محقق و منتقد ادبی و نظر احمدی سردبیر مجله نمایش‌شناخت انجام گرفته است که در این میزگرد ضمن پرداختن به این اثر که نخستین بار به زبان انگلیسی و در انتشارات معتبر روتلج به زیور طبع آراسته شده به جمع‌خوانی هنر شبیه‌خوانی نیز پرداخته شده است.
از دیگر مطالب این پرونده می‌توان به نقد کتاب «آخرین محاکمه سقراط» به قلم فیلسوف و نمایشنامه‌نویس معاصر فرانسوی آلن بدیو و با ترجمه محمدرضا خاکی اشاره نمود، همچنین در بخش پایانی این پرونده، مقدمه و فرازهایی از دیگر نمایشنامه آلن بدیو با عنوان «حادثه در انطاکیه» منتشر شده که این اثر هنوز به زبان فارسی ترجمه نشده است.
و اما در پرونده «مطالعات تئاتری» سعید فرهودی پدر تئاتر سیاسی ایران نیز همچون نوبت‌های گذشته که در سلسله مطالبی با عنوان «درام و درام‌نویسان سیاسی» آثار برجسته نویسندگان این حوزه را مورد مداقه و نقد و نظر قرار می‌داد این بار نیز آثار سیاسی نمایشنامه‌نویسان آلمانی را بررسی نموده و در بخش دیگر این پرونده، محمدعلی بهبودی، بازیگر نامدار ایرانی- آلمانی در درس‌گفتاری به موضوع «کار هنرپیشه بر روی نقش» پرداخته است.
در پرونده «ترجمان تئاتری» نیز چندین مقاله پیرامون جریان‌های گوناگون تئاتری و از زبان‌های مختلف ترجمه شده است که از مهمترین آنها می‌توان به مقاله‌ای با عنوان «نگاهی دیگر به تئاتر پوچی» اشاره کرد که زنده‌یاد مجید فلاح‌زاده به تصنیف و ترجمه آن پرداخته است، فلاح‌زاده که تا به حال بسیاری از مطالب منتشر نشده ایشان در نشریه نمایش‌شناخت به انتشار رسیده در این مطلب پژوهشی نیز با نگاهی ژرف و انتقادی به دو جریان تئاتر «شقاوت» و تئاتر «ابسورد» پرداخته است.
پرونده «تئاتر آمریکا» نیز چون برخی شماره‌های گذشته از دیگر بخش‌های این شماره است که در آن ترجمه دو نمایشنامه آمریکایی برای نخستین‌بار منتشر شده است، نمایشنامههای بنگ نوشته «ماریات لی» و تریاژ به قلم «شارین روتشتاین»، همچنین در این پرونده بخشی دیگر از سلسله مطالب «تاریخ تئاتر آمریکا» توسط استاد ایرانی دانشگاه ویرجینیا مازیار اولیایی‌نیا منتشر شده است.
و اما در بخش پایانی فصلنامه نمایش‌شناخت، یادنامه پرویز پورحسینی منتشر شده است، در این بخش پس از انتشار پیام‌هایی به قلم خواهر و برادر پورحسینی که هر دو از بازیگران قدیمی تئاتر محسوب می‌شود و اکنون در خارج از کشور اقامت دارند، مطالبی توسط بسیاری از دوستان و همکاران ایشان همچون رضا بابک، محمدرضا خاکی، جمشید ملکپور، حسین اسماعیلی، داریوش مودبیان، مسعود دلخواه، فرهاد ناظرزاده کرمانی و...به انتشار رسیده است.
در پایان باید این نکته را یادآور شد که نشریه نمایش‌شناخت با وجود آنکه نشریه‌ای نوپا محسوب می‌شود و اوج فعالیتش همزمان با بیماری کرونا بوده اما تا به حال تنها نشریه تئاتر خصوصی کشور محسوب می‌شود که با وجود عدم حمایت بخش دولتی خاصه مرکز هنرهای نمایشی، کاملا نظم در انتشار داشته و توانسته بسیاری از اساتید تراز اول هنر تئاتر را با خود همراه سازد و مورد توجه خانواده تئاتر قرار گیرد که امیدواریم همچنان این امر بپاید.
معرفی هیات انتخاب و آثار رویداد نمایشنامهنویسی «نخل سرخ»
براساس نظر هیات انتخاب نخستین رویداد نمایشنامهنویسی «نخل سرخ» ۱۴ طرح منتخب، قابلیت تبدیل شدن به نمایشنامه کامل را دارا هستند و پس از طی روند تولید نمایشنامه، علاقه‌مندان شاهد رونمایی و چاپ این آثار خواهند بود.
سید حسین فدایی حسین، سعید اسدی و نصرالله قادری انتخاب آثار این رویداد را برعهده داشتند.
«کشتارگاه» نوشته سعید بادینی، «یونس جنگل حرا» نوشته سعید محبی، «موکت بر» نوشته مجید کاظم‌زاده‌مژدهی، «مصریه» نوشته لادن قناد، «سریر» نوشته مهدی صالحیار، «بازگشت» نوشته محمدحسین نظری، «مغنی» نوشته سیاوش توده فلاح، «دیدبانی زیر بهمن» نوشته لیلا بیگوند، «حلیمه» نوشته پژمان شاهوردی، «نی خزر ومیمک» نوشته حسین ملکی، «کاش بهار» نوشته نوید ترابی، «زخم گشوده جهان» نوشته مجید دیندار، «پهلوان» نوشته مرضیه شریفی و«قتل فجیع شاعر جوان» نوشته غلامحسین دولت‌آبادی اسامی ۱۴ طرح پذیرفته شده برای چاپ در رویداد نمایشنامه نویسی به شمار می‌روند.
با توجه شیوع ویروس کرونا و فراهم نبودن امکان برگزاری بیست‌وسومین جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر، اداره کل هنرهای نمایشی و انجمن هنرهای نمایشی ایران با همراهی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی منطقه آزاد اروند، در راستای تقویت بسترهای نمایشنامهنویسی کشور و ترغیب نمایشنامه‌نویسان به خلق آثار ماندگار، رویداد نمایشنامهنویسی «نخل سرخ» را با رویکرد توجه به مضامین و مفاهیم مقاومت و دفاع مقدس در گرامیداشت حماسه آزادسازی خرمشهر و چهلمین سالگرد دفاع مقدس برگزار می‌کند.
معرفی هیات انتخاب بخش غیررقابتی نمایش‌های صحنه‌ای «تئاتر فجر»
افشین خورشید باختری، عباس اقسامی و رضا آشفته مسئولیت انتخاب نمایش‌های صحنه‌ای سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر در بخش غیررقابتی را برعهده گرفتند.
افشین خورشید باختری
افشین خورشید باختری متولد ۱۳۴۵ در کرمانشاه، پژوهشگر، نویسنده، بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر، سینما و تلویزیون است. وی دارای مدرک کارشناسی کارگردانی و کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی است. بازی در نمایش‌های «دام»، «روزی از روزها»، «در انتظار کسی که مثل هیچ‌کس نیست»، «شبانه»، «برخورد نزدیک از نوع دیگر»، بازی در فیلم سینمایی «طعم گیلاس»، «وقتی همه خوابیم» و سریال‌های «گاهی به پشت سر نگاه کن»، «گاو صندوق»، «چرخ و فلک» و ... از جمله سوابق حرفه‌ای این هنرمند است.
عباس اقسامی
عباس اقسامی متولد ۱۳۵۵ در خمین بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر و سینما است. وی دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد کارگردانی است. این هنرمند تاکنون کارگردانی نمایش‌های «شکسپیر خون ۲۰۰۳»، «شکسپیر عشق ۲۰۰۱»، «خرس»، «سفرنامه مرجان»، «سبز در ساحت سپید و ستاره» و بازی در نمایش‌های متعددی را برعهده داشته است.
رضا آشفته
رضا آشفته متولد سال ۱۳۵۰ در تهران، نویسنده، منتقد و روزنامه نگار است. وی فارغ‌التحصیل ادبیات نمایشی است و نوشتن را از سال ۱۳۶۹ آغاز کرده است. نگارش نمایشنامههای «ماهی»، «پرتقال آبی»، «ته مانده لبخندی برای پاییز»، «یلداترین شب زرین تاج»، «پنجره‌ای به رنگ آبی»، «مارمولک»، «عصر آدمکش‌ها»، نگارش ده‌ها عنوان نمایشنامه رادیویی و متون طنز از دیگر فعالیت‌های این نویسنده بوده است.
سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری حسین مسافرآستانه ۱۱ تا ۲۱ بهمن ۹۹ برگزار می‌شود. آدرس سایت جشنواره www.fitf.ir است.
معرفی مقالات پذیرفته شده بخش «مسابقه پژوهش» جشنواره نمایش عروسکی
۱۴ چکیده مقاله تالیفی برای بررسی نهایی به بخش پژوهش هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران - مبارک معرفی شدند.
هیات داوران بخش«پژوهش» هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک متشکل از فریندخت زاهدی، حمیدرضا اردلان و بهرام جلالی‌پور پس از بررسی چکیده مقالات رسیده به این دوره جشنواره، ۱۴ پژوهش را برای بررسی نهایی انتخاب کردند که پس از دریافت و داوری اصل مقالات، برگزیدگان نهایی پژوهش جشنواره معرفی خواهند شد.
پژوهشگران تا ۱۰ بهمن فرصت دارند اصل مقالات را بر اساس فراخوان این بخش برای داوری نهایی در تارنمای جشنواره بارگذاری کنند.
عناوین چکیده پژوهش‌های برگزیده بدون اولویت به این شرح است:
۱- «تحلیل جنبه‌های کارکردی پانگوگ در وایانگ کولیت با خیمه» نوشته محمود دهقان‌هراتی
۲- «راه روح رقصنده: بازنگری پدیدارشناسانه بر بی‌قراری عروسک در انسان» نوشته محمد اوحدی‌حائری
۳- «نمایش‌های فشن به مثابه اجرای عروسکی، با نگاهی به نمایش عروسکی فشن» نوشته نگین کشفی
۴- «روایت‌شناسی سه نمایشنامه خیمه شب‌بازی «عروسک‌ها»، «غروب در دیار غریب» و «قصه ماه پنهان» نوشته بهرام بیضایی براساس الگوی گرماس» نوشته شهرام زرگر و لیلی عاج
۵- «بازیابی عروسک‌شدگی در نظریه تحلیل رفتار متقابل با بررسی موردی نمایشنامه هملت اثر شکسپیر» نوشته سحرناز متعبد
۶- «جستجوی کارکردهای هتروتوپیا (دگرجا) برای استفاده در تئاتر عروسکی» نوشته زهرا عظیمی‌نیا
۷- «آواتارهای پلاسیسسته تخیل» نوشته فائزه‌سادات شاه‌حسینی
۸- «گذری به سیر تاریخی بازی اسب چوبی در ایران و ریشه‌های اسطوره‌ای آن» نوشته میرمحمدرضا حیدری و سلما محسنی‌اردهالی
۹- «اقتباس از متون ادبی در نگارش متن اپرای عروسکی (لیبرتو)» نوشته سینا ییلاق‌بیگی
۱۰- «طراحی و بازتولید بازی‌های کمک آموزشی» نوشته آرش شریف‌زاده
۱۱- «بررسی تطبیقی پیشینه و ساختار شخصیت‌های نمایشی سال نو» نوشته راضیه پاشایی
۱۲- «بررسی مردم‌شناسانه نقش زن در نمایش‌های دوره شانزدهم و هفدهم جشنواره عروسکی» نوشته بیتا پهلوانی
۱۳- «ماسک در آیین سنتی تولکی و ...» مهدی صالحیار
۱۴- «چگونگی نمایش خلاق با استفاده از عروسک» لیلا بیگوند
همچنین متقاضیان ارائه مقالات بخش ترجمه هم تا ۱۰ بهمن ماه فرصت دارند اصل مقالات ترجمه شده خود را طبق روال فراخوان بارگذاری کنند.
هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک اسفندماه سال جاری به دبیری زنده‌یاد گلزار محمدی و مدیریت اجرایی مهدی حاجیان برگزار خواهد شد. مدیریت بخش پژوهش این دوره از جشنواره بر عهده فهیمه میرزاحسینی است.
معرفی هیات انتخاب برگزیدگان جشنواره‌های تئاتر استان‌ها
دبیرخانه سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر محمدرضا الوند، کوروش سلیمانی و سینا ییلاق بیگی را به عنوان اعضای هیات انتخاب آثار منتخب جشنواره‌های تئاتر استان‌ها معرفی کرد.
محمدرضا الوند
محمدرضا الوند متولد ۱۳۴۳ در نهاوند و کارشناس ارشد تئاتر، نویسنده و پژوهشگر تئاتر است و در طول سال‌ها فعالیت اجرایی، مسئولیت‌های مختلفی در هنرهای نمایشی برعهده داشته است. مشاور هنری تماشاخانه سنگلج، رییس شورای نظارت و ارزشیابی و مدیریت اجرایی کانون تئاتر دانشجویی از مسئولیت‌های وی بوده است. وی علاوه بر نمایشنامهنویسی در زمینه نقد و تحلیل نیز با نشریات مختلفی همکاری و فعالیت داشته است.
کوروش سلیمانی
کوروش سلیمانی متولد ۱۳۵۲ در کرمانشاه بازیگر و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون است. وی کارشناس ارشد تئاتر است و فعالیت بازیگری خود را از سال ۱۳۷۰ آغاز کرده است. ایفای نقش در نمایش‌های «خط عشق»، «مکبث»، «سردار مهر و ماه»، «قرارداد با مرگ»، «هفت پرده»، «روال عادی»، «هملت و دون کیشوت» و بازی در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی متعدد از جمله سوابق حرفه‌ای این هنرمند است.
سینا ییلاق بیگی
سینا ییلاق بیگی متولد ۱۳۵۷ در رشت کارگردان، مدرس و طراح صحنه، لباس و نور است و کارشناس تئاتر با گرایش طراحی صحنه و کارشناس ارشد ادبیات نمایشی است. عضویت در انجمن طراحان فنی خانه سینما، عضو انجمن طراحان صحنه و لباس خانه تئاتر، مدرس دوره‌های تخصصی طراحی صحنه و لباس در دانشگاه‌ها و کسب جوایز متعدد داخلی و بین‌المللی از جمله سوابق این هنرمند است.
سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری حسین مسافرآستانه ۱۱ تا ۲۱بهمن ۹۹ برگزار می‌شود. آدرس سایت جشنواره www.fitf.ir است.