ویروس انگلیسی؛ از نحوه ورود به ایران تا قرنطینه شدن تهران
- روزنامه جام جم نوشت: دیروز وزیر بهداشت آب پاکی را روی دست همه ریخت و اعلام کرد اولین فرد مبتلا به ویروس کرونای انگلیسی در کشور شناسایی شده است، خبری که مثل بمب ترکید و همه امید‌های ناشی از کاهش آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در کشور را به حاشیه برد. هرچند وزیر بهداشت سعی کرد در مقابل دوربین به مردم امیدواری بدهد و بگوید همه چیز در کنترل است، اما کارشناسان معتقدند نباید فرصت را از دست داد و هرچه زوتر باید با برنامه‌ریزی و اجرای جدی‌تر محدودیت‌ها، مانع گسترش این ویروس در کشور شد، زیرا ویروسی که قدرت سرایتش تا ۷۰ درصد افزایش پیدا کرده، با کوچک‌ترین سهل‌انگاری همه شهر‌های کشور را فتح خواهد کرد و نقشه ایران را دوباره رنگ قرمز می‌زند. در ادامه، رئیس کمیته اپیدمیولوژی کووید-۱۹، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی آزمایشگاه مسیح دانشوری و دیگر کارشناسان این حوزه از چند و، چون نحوه برخورد با این ویروس می‌گویند.
ویروس چطور وارد ایران شد؟
سوم دی بود که سعید نمکی، وزیر بهداشت و درمان از وزیر راه و شهرسازی خواست تمام پرواز‌های میان ایران و انگلیس را لغو کند. در همین مدت زمان هم او بار‌ها عنوان کرد ویروس جهش‌یافته انگلیسی کرونا وارد ایران نشده است. اما دهم دی بود که او از سه مسافر هموطنی گفت که وارد کشور شده‌اند. وزیر بهداشت و درمان آن زمان اعلام کرد تست PCR آن‌ها منفی اعلام شده است.
او گفت مسافران در یکی از استان‌های شمال‌شرقی کشور حضور دارند و به مردم امیدواری داد آن‌ها ردیابی و از مرکز استان هم به شهرستان برده شده‌اند و همه در ایزوله کامل قرار دارند. به گفته حمید سوری، رئیس کمیته اپیدمیولوژی کووید-۱۹، اما تست یکی از مسافران که اتفاقا پی‌سی‌آر او ابتدا منفی بوده، حالا مثبت شده و نشان از جهش ویروس کرونا دارد. به گفته او، این مسافر حالا در یکی از بیمارستان‌های خصوصی پایتخت است و طی آزمایشات پیشرفته‌ای که از او گرفته‌شده، مشخص شده ژنوم ویروس کرونایی که در بدنش وجود دارد، جهش دارد.
۲۰۰ نفر در قرنطینه
حال عمومی مسافر انگلیسی خوب است و حالا او تحت مراقبت‌های شدید و زیرنظر وزارت بهداشت و درمان قرار دارد. به‌جز مراقبت‌های خاص از او، اما همه افرادی که با این مسافر در مدت‌زمان ورود به کشور در ارتباط بودند هم زیر نظر وزارت بهداشت و درمان قرار دارند.
او هفتم دی، یعنی حدود ۱۰روز پیش وارد کشور شده است. حالا گفته می‌شود حدود ۲۰۰ نفر که به طور مستقیم و غیرمستقیم با او در ارتباط بوده‌اند در قرنطینه به‌سر می‌برند. به گفته سوری دایره افرادی که در ۱۰ روز گذشته با این مسافر در ارتباط بوده‌اند، مهم‌ترین بخش تشخیص بیماری است؛ بنابراین او حدس می‌زند تعداد افرادی که با این مسافر در ارتباط بوده‌اند، بیشتر از این عدد باشد. چراکه ممکن است این مسافر در اتوبوس، مترو یا تاکسی رفت و آمد داشته یا این‌که به طور غیرمستقیم افرادی با نزدیکان او در ارتباط بوده باشند.
به همین خاطر رئیس کمیته اپیدمیولوژی کووید-۱۹ می‌گوید بهترین کار این است افرادی که تست پی‌سی‌آر آن‌ها مثبت است و البته حدس می‌زنند ممکن است با مسافرینی که از انگلیس به ایران آمده‌اند، در ارتباط بوده باشند، به پزشک یا مسؤولان بهداشتی محل اقامت‌شان اعلام کنند. با این کار می‌توان امیدوار بود طغیان بیماری کنترل شود.
ویروس جهش‌یافته ناشناخته
از همان زمانی که خبر جهش ویروس کرونا در کشور انگلستان منتشر شد، از این ویروس جهش‌یافته انگلیسی، یک غول بی‌شاخ و دم ساختند. حقیقت، اما این است که به گفته علیرضا ناجی، رئیس و مسؤول فنی مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی آزمایشگاه مسیح‌دانشوری، هنوز اطلاعات دقیقی درباره این ویروس وجود ندارد. او به ما می‌گوید: جهش ویروسی که در انگلستان، آفریقای‌جنوبی، استرالیا و چند کشور دیگر دیده شده، فقط قدرت انتشار بالای ۷۰ درصدی نسبت به قبل دارد. او البته حدس می‌زند که ممکن است، ژنوم ویروس تغییرات دیگری هم کرده باشد؛ مثلا ممکن است باوجود سرعت گسترش و انتقال، بیماری‌زایی شدیدتری هم داشته باشد. این‌ها حدس‌هایی است که البته درباره ویروس جهش‌یافته بریتانیایی زده می‌شود.
ناجی معتقد است هنوز هیچ مقاله علمی یا تحقیق قابل‌قبولی که نشان بدهد جهش جدید، تغییرات عمده‌ای در ماهیت و رفتار ویروس کرونا ایجاد کرده، وجود ندارد و رفتاری که از نظر علمی هم در کشور انگلستان، آفریقای جنوبی و نیز در دیگر کشور‌ها رویت شده، فقط سرعت انتقال تا ۷۰ درصد است. به نظر او با شدت شیوع و گسترش ویروس جهش‌یافته در کشور‌های دیگر باید منتظر بررسی‌ها و تحقیقات جدیدی بمانیم. تحقیقاتی که می‌تواند رفتار ویروس جهش‌یافته را بیشتر از قبل به جهانیان نشان بدهد.
افزایش محدودیت‌ها راه‌حل است؟
حدود یک سال پیش که ویروس کرونا در جهان شایع شد، همه متخصصان گفتند ویروس جدید کرونا، ویروس ارتباطات است. ویروسی که از راه تنفسی و با تماس شایع می‌شود. به خاطر همین است که فاصله اجتماعی بیش از ۵/۱ متر رواج پیدا کرد، محدودیت‌های رفت و آمد و حتی تعطیلی کسب و کار‌ها کلید خورد.
حالا سوال اصلی این است که با تشخیص اولین نفر در کشورمان که ویروس جهش‌یافته انگلیسی کرونا مبتلا است، محدودیت‌ها باید تا چه میزانی افزایش پیدا کند؟ حالا که طبق آمار، ابتلا و مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا در چند روز گذشته کاهش پیدا کرده است، با ویروس جهش‌یافته‌ای که به کشور تحمیل شده، باید چه کار کرد؟ به گفته سوری، رئیس کمیته اپیدمیولوژی کووید-۱۹ وضعیت اپیدمی در کشور باید کنترل شود. او کنترل ویروس را یکی از راه‌های موثر می‌داند.
کارشناسان معتقدند با وجود کاهش آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا، وضعیت ابتلا و مرگ و میر شکننده است، بنابراین اعمال محدودیت‌ها می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد.
به نظر ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی آزمایشگاه مسیح دانشوری، برای کنترل ویروس جهش‌یافته باید بیماریابی دقیق انجام شود. بیماریابی و افزایش تست کرونا می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد تا افراد مبتلا به ویروس زودتر شناسایی شوند. ناجی می‌گوید: با این کار می‌توان ویروس جهش‌یافته را کنترل کرد. به شرط این‌که سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، سریع و بدون تعلل اجرا شود.
راهکار چیست؟
وقتی از کارشناسان می‌پرسیم، راهکار پیشنهادی‌شان برای مقابله با ویروس انگلیسی چیست؟ آن‌ها از واکنش سریع می‌گویند. سوری، رئیس کمیته اپیدمیولوژی کووید-۱۹ می‌گوید: باید هرچه سریعتر، جلوی طغیان ویروس را گرفت. آن‌طور که سوری می‌گوید رصد لحظه‌به‌لحظه داده‌های اپیدمیولوژی و شناسایی افزایش‌های ناگهانی ابتلا در یک منطقه جغرافیایی می‌تواند جلوی گسترش بیماری را بگیرد. لزوم همکاری دستگاه‌های دولتی و مردم، اما از همه مهم‌تر است. به نظر او دستگاه‌های دولتی باید چند راهکار را اجرا کنند؛ اولین راهکار عملی رئیس کمیته اپیدمیولوژی کووید-۱۹ این است که مرز‌های زمینی و هوایی کشور بسته شود. لزوم سختگیری در ورودی و خروجی مرز‌های کشور می‌تواند تا میزان قابل‌توجهی، مدیریت شیوع ویروس جهش‌یافته را در ابتدای مسیر کنترل کند. سختگیری در رفت‌وآمد‌های درون و بین‌شهری باید بیشتر شود.
آن‌طور که سوری می‌گوید این روز‌ها فرمانداری به برخی از مسافران مجوز عبورومرور می‌دهد؛ اتفاقی که می‌تواند شدت ابتلای بیماری را افزایش بدهد. به نظر ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی آزمایشگاه مسیح دانشوری شناسایی اپیدمی و افراد مبتلا به ویروس، اما از همه چیز مهم‌تر است؛ اتفاقی که البته با طرح غربالگری شهید سلیمانی اتفاق می‌افتد، اما حالا که ویروس انگلیسی در کشور شناسایی شده این مهم باید با جدیت و وسعت بیشتری اجرا شود.
با شناسایی بیمار می‌توان فرد را تحت‌مراقبت قرار داد و همین می‌تواند تا حدودی برای کنترل ویروس حتی ویروس جهش‌یافته کمک‌کننده باشد. استفاده از تجربیات موفق کشور‌های دیگر در برابر این ویروس نیز می‌تواند مفید باشد. برای نمونه راهکارهای انگلستان، آفریقای جنوبی و استرالیا برای ما نیز می‌تواند راهگشا باشد. هرچند مدیران و شهروندان حدود ۱۱ماه گذشته بار‌ها پیک شیوع ویروس کرونا و نیز موج‌های جدید را تجربه کرده‌اند، اما دربرابر ویروس انگلیسی مهم‌تر این است که دولتمردان درست و به‌موقع تصمیم بگیرند.
به نظر این دو کارشناس، اما همراهی مردم نیز مهم است. در خانه ماندن، استفاده از ماسک، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و پرهیز از برگزاری دورهمی‌ها می‌تواند احتمال شیوع ویروس را به حداقل برساند.
تهران قرنطینه شود؟
حدود ۱۱ماه پیش ویروس کرونا در قم شناسایی شد و به‌تدریج تهران، گیلان و دیگر شهر‌های کشور را فتح کرد. همان زمان بسیاری از مدیران از دولت خواستند قرنطینه شهر قم را در دستور کار خود قرار دهند، اتفاقی که البته نیفتاد. حالا ویروس جهش‌یافته در تهران، شناسایی شده است. آیا قرنطینه تهران، راه‌حل مناسبی است؟ سوری در پاسخ به این پرسش به ما می‌گوید: بهترین راه این است که در صورت رویت طغیان ویروسی در منطقه‌ای، آن منطقه قرنطینه شود.
آن‌طور که ناجی می‌گوید این تصمیم بهترین راهکار است و ادامه می‌دهد: رصد منطقه‌ای تهران می‌تواند چاره‌ساز باشد به این شکل که اگر منطقه‌ای با شیوع این ویروس روبه‌رو شد بلافاصله قرنطینه شود. سوری می‌افزاید: قرنطینه سراسری به نفع هیچ‌کس نیست و ضربه اقتصادی و اجتماعی ناشی از قرنطینه سراسری زیاد است.
این که همه کسب‌وکار‌ها تعطیل شوند یا همه مردم حتی افرادی که به ویروس مبتلا نیستند در قرنطینه خانگی به‌سر ببرند به نظر این کارشناس راه‌حل مناسبی نیست. تشخیص زودهنگام افراد مبتلا و افراد در ارتباط با بیماران و قرنطینه همین افراد بهترین راه برخورد با این ویروس است.
به نظر ناجی وزارت بهداشت و درمان در چند ماه اخیر، خوب عمل‌کرده و توانسته شرایط را بهبود بخشد؛ اتفاقی که می‌تواند در نحوه مواجه آن‌ها با ویروس جهش‌یافته جدید امیدوارکننده باشد. هرچند سوری می‌گوید : وزارت بهداشت با وجود شناسایی ویروس جهش‌یافته انگلیسی در کشور، هنوز تصمیم قاطعی نگرفته است.
محدودیت، چاره کرونای انگلیسی
پیام طبرسی / متخصص عفونی
همان‌طور که وزیر بهداشت گفته است، اولین مورد از ویروس کرونای جهش‌یافته انگلیسی در کشور ما تایید شده است؛ ویروسی که اطلاعاتی که از نظر علمی درباره آن داریم بسیار کم است.
واقعیت این است که مجهولات این ویروس خیلی بیشتر از شناخته‌های آن است، اما تنها چیزی که تا به امروز از این نوع ویروس انگلیسی مشخص شده این است که میزان انتقال و سرایت‌پذیری‌اش تا ۷۰درصد نسبت به حالت عادی افزایش پیدا کرده است.
اما این موضوع نباید باعث ایجاد ترس و نگرانی در ما بشود و در برابر این ویروس هم باید همچون گذشته عمل کنیم و اولویت‌بندی ما همان است که تا امروز روی آن تاکید داشتیم؛ رعایت فاصله فیزیکی و زدن ماسک، تنها راه چاره در برابر ویروس انگلیسی و غیرانگلیسی است و هیچ‌چیز تغییر نکرده است. این‌ها راهکاری است که همه مردم باید به آن پایبند باشند، اما پیشنهاد من برای کمیته علمی ستاد کرونا اجرا و تداوم محدودیت‌های هدفمند مانند محدودیت‌های تردد در ساعت‌های پایانی شب و محدودیت تردد‌های بین شهری است که آمار و نتایج نشان داده است که طرح‌هایی کاربردی و مفید بوده‌اند.
پس بهتر است برای جلوگیری از پیشروی این ویروس تازه، همچنان به دنبال محدودیت‌هایی این‌چنینی و قابل اجرا باشیم تا مواجهه مردم با همدیگر به حداقل برسد و اجازه سرایت، آن هم سرایتی با قدرت ۷۰درصدی به این ویروس ندهیم. درضمن همان‌طور که از روز‌های اول شیوع ویروس انگلیسی مشخص بود، مرز‌های کشور باید خیلی سریع بسته می‌شد متاسفانه این اتفاق نیفتاد، اما هنوز هم دیر نشده است و هرچه سریعتر در جهت بستن مرز‌های کشور باید اقداماتی اساسی انجام شود.