اختلالات روانپزشکی در بهبودیافتگان کرونا
- احمد حاجبی در نشست خبری ویدیوکنفرانسی از استودیو سلامت وزارت بهداشت، گفت: با توجه به تجربیات دنیا در مورد همه گیری‌های گسترده مانند سارس، مرس و ابولا می‌دانیم که پس از این همه گیری‌ها جوامع با مشکلات روانشناختی رو به رو می‌شوند. شایع‌ترین این مشکلات استرس و افسردگی است.
اختلالات روانپزشکی در بهبودیافتگان کرونا
وی گفت: این که اکنون بخواهیم بگوییم پس از حدود ۱۰ ماه که از بیماری می‌گذرد این نوع اختلالات چه آماری را به خود اختصاص می‌دهد، فعلا ممکن نیست. زیرا امکان مقایسه با داده‌های قبلی ما وجود ندارد؛ چون کرونا یک تجربه جدید برای ما بود. البته به طور منطقه‌ای مطالعاتی صورت گرفته است و این مطالعات نشان می‌دهد که اختلالات روان پزشکی به ویژه در بهبود یافتگان کرونا وجود دارد؛ اما فعلا نمی‌توانیم به شکل کشوری آماری را ارائه دهیم. اما می‌دانیم اضطراب و افسردگی جزو شایع‌ترین اختلالان روانپزشکی هستند و استرس پس از سانحه نیز بیماری بود که پس از شیوع کرونا بیشتر مشاهده شد.
"سوگ پیچیده" در بازماندگانِ فوتی‌های کرونا
وی در ادامه افزود: در بحث کرونا گروه‌های هدف مختلفی را مدنظر قرار دادیم تا با شرایط ویژه آن‌ها خدمات نیز ارائه دهیم. مهمترین این گروه‌ها گروه هدف عمومی بودند که تقریبا اکثر افراد جامعه را شامل می‌شدند. اما در کنار آن‌ها گروه دیگری که اهمیت زیادی برای ما داشت بازماندگان افراد فوت شده به دلیل کرونا بودند. این افراد به دلیل آن که نتوانسته بودند مراسم سوگواری درستی برگزار کنند، دچار سوگ پیچیده شده بودند و باید مورد توجه بیشتری قرار می‌گرفتند. در واقع تمام تلاش ما این است که پس از پایان کرونا تبعات کمتر اختلالات روانی را داشته باشیم.
حاجبی با اشاره به گروه‌های هدف دیگر دریافت خدمات تصریح کرد: در رده‌های بعدی گروه بهبود یافتگان، گروه بهداشت و درمان و گروه آخر کسانی بودند که از پیش به اختلالات روانپزشکی دچار بودند و پس از کرونا نیاز به دریافت خدمات ویژه تری داشتند. البته به صورت کلی بیشترین هدفی که دنبال کردیم گروه عمومی و اکثریت مردم کشور بودند تا بتوانیم به همه کمک کنیم. بهترین کار در زمان بحران‌ها افزایش دانش و آگاهی جامعه عمومی است تا بدانند با بحران پیش آمده چگونه مقابله کند. متاسفانه در این زمان‌ها ممکن است اطلاعات نادرست نیز در اختیار افراد قرار گیرد که ما باید سعی کنیم اطلاع رسانی درست را به آن‌ها انجام دهیم.
سامانه ۴۰۳۰ پاسخگوی سوالات روانشناسی مردم
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با اشاره به اقداماتی که در حوزه سلامت روان در سامانه ۴۰۳۰ صورت گرفته است، اظهار کرد: حدودا از ۲۰ اسفند ماه سال گذشته روانشناسان ما از اطریق این سامانه پاسخگوی سوالات مردم بودند. البته در حال حاضر این سوالات تا حد زیادی کاهش یافته، اما تا امروز بیش از ۷۰۰ هزار تماس در حوزه سلامت روان با سامانه ۴۰۳۰ گرفته شده است که به طور متوسط هر تماس ۳ دقیقه طول کشیده و تاکنون بیش از دو میلیون دقیقه تماس در حوزه سلامت روان در این سامانه ثبت شده است. ما نیز تاکنون بیش از ۳۰ عنوان مطلب در حوزه سلامت روان تدوین کرده و در اختیار مردم قرار داده ایم و همچنان نیز با حدود ۲هزار روانشناس در نظام سلامت در حال ارائه خدمت هستیم.
تاثیر استرس و اضطراب بر تضعیف سیستم ایمنی بدن
وی در پاسخ به سوالی درباره این که آیا اضطراب و استرس می‌تواند سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن شود یا خیر اظهار کرد: پاسخ به این سوال مثبت است و این موضوع به شکل علمی اثبات شده است که استرس می‌تواند بر کارکرد سیستم ایمنی و تضعیف آن موثر باشد. اما فعلا نمی‌توانیم بگویم سهم استرس در ابتلا به کرونا چنددرصد بوده است. پاسخ به این سوال نیازمند اقدامات پژوهشی است که باید صورت گیرد.
حاجبی در پاسخ به سوالی دیگر درباره این که آمار خودکشی پس از شیوع کرونا افزایش یافته است یا خیر تاکید کرد: در بحث ثبت آمار خودکشی دو سیستم وجود دارد؛ سیستم اول وزارت بهداشت است که هم موارد اقدام به خودکشی و هم موارد مرگ و میر آن را ثبت می‌کند. سیستم دوم سازمان پزشکی قانونی است که تنها آمار فوت ناشی از خودکشی را ثبت می‌کند که در این مورد آمار آن‌ها قابل استنادتر از آمار ما است؛ زیرا در مواردی ممکن است فردی که خودکشی کرده دیگر کارش به مراکز درمانی نکشد و در سیستم‌های ما ثبت نشود. به طور کلی از فروردین ماه امسال و طی هشت ماه گذشته آمار خودکشی در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل افزایش بسیار ناچیزی داشته است و می‌توانیم بگویم علیرغم بحران کرونا، مدیریت خوبی بر این موضوع داشته ایم. اما نکته قابل تامل این است که رسانه‌ها نیز باید در مخابره اخبار خودکشی دقت ویژه داشته باشند؛ به ویژه برای گروه‌های سنی نوجوانان این که بخواهیم با تیتر‌های رنگین و توضیحات کامل محل، نحوه خودکشی و ... به این موضوع بپردازیم چندان درست نیست و باید به این موضوع تاکید ویژه شود.