چرا تعداد فارغ التحصیلان بیکار بالا است؟

- تسنیم نوشت: مطابق آخرین گزارش مرکز آمار، نتایج نیروی کار در تابستان ۹۹ حاکی از این است که در تابستان سال جاری جمعیت غیرفعال کشور افزایش و جمعیت شاغل و بیکار کشور (جمعیت فعال) نسبت به فصل مشابه سال قبل با کاهش مواجه شده که این کاهش در مقایسه با فصل بهار سال جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل، از شدت کمتری برخوردار بوده است.

بررسی نرخ بیکاری افراد ١٥ ساله و بیش‌تر نشان می‌دهد که ۹.۵ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه سال گذشته، یک درصد کاهش یافته است.

در تابستان امسال، ۴۱.۸ درصد از جمعیت ١٥ ساله و بیش‌تر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان١٣٩٨) ٣.١ درصد کاهش یافته است.

جمعیت شاغلین ١٥ ساله و بیشتر در این فصل ٢٣ میلیون و ٥٤٢ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریباً یک میلیون و ۲۱۰ هزار نفر کاهش داشته است.

بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در تابستان ١٣٩٩، بخش خدمات با ۴۸.۱ درصد بیش­‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در رتبه­‌های بعدی بخش‌های صنعت با ۳۳.۴ درصد و کشاورزی با ١٨.٥ درصد قرار دارند.

نرخ بیکاری جوانان ١٥ تا ٢٤ ساله حاکی از آن است که ۲۳.۱ درصد از فعالان این گروه سنی در تابستان ١٣٩٩ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ١٣٩٨) سه درصد کاهش یافته است.

بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ١٨ تا ٣٥ ساله نیز نشان می‌دهد که در تابستان امسال، ۱۶.۹ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد این نرخ نسبت به تابستان ١٣٩٨، به میزان یک درصد کاهش یافته است.

بررسی سهم اشتغال ناقص جمعیت ١٥ ساله و بیش‌تر نشان می‌دهد که در تابستان امسال، ۹.۳ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیش‌تر و…) کم‌تر از ٤٤ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ۳۶ درصد از شاغلین ١٥ ساله و بیش‌تر، ٤٩ ساعت و بیش‌تر در هفته کار کرده‌اند.

این آمار‌ها در حالی از سوی مرکز رسمی اعلام شد که مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی به این پرداخته است که ۲۲.۳ درصد از بیکاران و ۸.۹ درصد از جمعیت شاغل تابستان ۱۳۹۸، در تابستان ۱۳۹۹ به جمعیت غیرفعال اضافه شده اند و در صورتی که این افراد در جمعیت جویای کار لحاظ شوند، نرخ بیکاری به ۱۸.۵ درصد افزایش می‌یافت.

در تابستان ۹۹ سهم جمعیت بیکار فارغ التحصیلان آموزش عالی از کل بیکاران ۴۰.۷ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که سهم جمعیت مذکور نسبت به فصل مشابه سال قبل ۳.۱ درصد کاهش داشته است.

در تابستان ۹۹ سهم جمعیت شاغل فارغ التحصیل آموزش عالی از کل شاغلان ۲۴.۴ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که سهم این جمعیت نسبت به فصل مشابه سال قبل ۰.۳ درصد کاهش یافته است.

*عوامل دخیل در بیکاری فارغ التحصیلان

سید احمد میرزائی، نایب رییس و معاونت اقتصادی و امور بین الملل اتاق تعاون استان یزد درباره علت بیکاری می‌گوید: از جمله عوامل درونی که با مقوله اشتغال و کاریابی فارغ التحصیلان ارتباط دارند. عبارتند از:

عدم تناسب بین ظرفیت فعلی پذیرش دانشجو در دانشگاه و نیاز‌های آتی بازار کار.

عدم تناسب بین محتوای آموزش با مهارت‌های شغلی.

عدم آگاهی جامعه و خانواده از تناسب بین نیاز جامعه و خواسته خانواده

عدم توفیق دانشگاه‌ها در ایجاد و تقویت روحیه علمی وانگیزه خدمت رسانی به جامعه در دانشجویان.

مشخص نبودن حداقل قابلیت‌های علمی و عملی برای فارغ التحصیل شدن.

عدم آشنایی اعضای هیات علمی با فرایند و نحوه انجام امور در واحد‌های تولیدی و خدماتی مرتبط با رشته تحصیلی فارغ التحصیلان.

فقدان زمینه مناسب برای آموزش‌های علمی و کاربردی.

عوامل بیرون که با مقوله اشتغال و کاریابی فارغ التحصیلان ارتباط دارند. عبارتند از:

رواج نیافتن و مشخص نبودن فرهنگ کاریابی

عدم توسعه بنگاه‌های کاریابی خصوصی

عدم توسعه کانون‌های فارغ التحصیلان و ناکارآمدی آن‌ها در کاریابی و هدایت شغلی

تعدد متقاضیان و رقابت شدید برای کسب مشاغل موجود

رواج نیافتن فرهنگ کارآفرینی و کم بودن تعداد کارآفرینان

وجود مشکلات اجرایی در پیاده کردن سیاست‌ها و برنامه‌های کلان اشتغال.

راه کار‌های رفع بیکاری:

ما به مساله اشتغال باید از دومنظر توجه کنیم؛ اول اینکه اشتغال موجود حفظ گردد و دوم اشتغال جدید ایجاد شود. از جمله راه حل‌هایی که برای رفع بیکاری پیشنهاد می‌گردد عبارت است از:

۱: آموزش‌های مهارتی

ارائه آموزش‌های مهارتی به جوانان متناسب با نیاز جامعه و بازار کار زمینه ساز موفقیت زندگی فردی و اجتماعی و رافع مشکل بیکاری آنهاست و تا زمانی که به ارتباط جدی آموزش با اقتصاد و اشتغال دقت نشود، شاهد اقتصاد ناپایدار و انبوه کارشناسِ بیکار خواهیم بود.

۲: فراهم کردن حمایت‌های مشاوره‌ای و مددکاری

۳: افزایش ساخت مسکن

ساخت مسکن سبب ایجاد مشاغل متنوع می‌شود. چنانچه این امر مورد توجه قرار بگیرد نه تنها نیاز اصلی اکثر جوانان که نیاز به مسکن است را تامین می‌کند ازطرفی سبب ایجاد مشاغل متعدد گشته و همچنین کارگاه‌ها و کارخانه‌های کوچک و بزرگ هم می‌توانند ازآن بهره گیرند.

۴: توسعه جهانگردی و گردشگری

با توجه به اینکه کشور ما و از جمله استان یزد از جاذبه‌های گردشگری (تاریخی و تفریحی) فراوان برخوردار است با توجه بیشتر به این بخش می‌توان از این طریق باعث ایجاد شغل‌های جدید در جامعه شد.

۵: توسعه صادرات غیر نفتی – خدمات فنی مهندسی

۶: توسعه فعالیت‌های عمرانی

۷:توسعه فعالیت‌های تکنولوژی اطلاعات

توسعه فعالیت‌های آی تی سبب به کارگیری نیرو‌های جوان و بااستعداد کشور می‌شود وسبب اشتغال زایی و همچنین موجب ارز آوری قابل ملاحظه‌ای می‌شود.

۸: جلوگیری از قاچاق کالا‌ها

قاچاق کالا سبب می‌شود بسیاری از شرکت‌های تولیدی ورشکست شده و بسیاری از کارکنان آن‌ها بیکار شوند. قاچاق کارا کمر تولید داخل را می‌شکند. جلوگیری از قاچاق و حمایت از کالای ایرانی سبب اشتغال زایی شده و از بیکاری جلوگیری می‌کند.

۹: حمایت از کارافرینی و کار آفرینان و سرمایه گذاران

این راهکار می‌تواند در اشتغال زایی بسیار موثر باشد. درعین حال، حمایت از جوانان ایرانی و استعداد آنهادر زمینه‌های مختلف اعم از علمی و هنری باعث می‌شود آن‌ها به خود باوری رسیده و بخش عمده‌ای از نیروی جوان و فعال ازبیکاری رهایی یابند.

۱۰: آموزش جامعه (خانواده) نسبت به فرهنگ صحیح کار، کارگر، کارفرما

انجام تمامی کار‌ها بین کارگر و کارفرما طبق قانون کار مشخص می‌باشد پس نباید کارگر را آنچنان بزرگ و کارفرما را حقیر و بالعکس دانست؛ بنابراین باید برداشت‌های غلطی که در افکار بعضی از خانواده‌ها می‌باشد را با آموزش درست و صحیح بین روابط کارگر و کارفرما چه از نظر بالا بردن کارکرد مفید نیروی کار و چه از نظر شخصیتی فرهنگ سازی کنیم تا مانع از بیکاری افراد جامعه باشیم.

۱۱: متناسب کردن پذیرش دانشجو با نیاز اقتصادی اجتماعی

این تناسب در سطوح مختلف آموزشی و خصوصا تمرکز بر تحصیلات کاردانی فنی و حرفه‌ای (با هدف ورود مستقیم به بازار کار و صنعت) و تحصیلات عالیه؛ خاصه دوره دکترا (که نیروی متخصص و نخبه مورد نیاز را فراهم می‌کند)، باید اعمال شده و از حجم زیاد پذیرش دانشجوی ارشد و خصوصا کارشناسی پرهیز شود. درعین حال، کاهش پذیرش دانشجو و حتی دانش آموز در رشته‌هایی که حرفه محور نبوده و مورد نیاز جامعه نمی‌باشند، مورد نظر است.

۱۲: تنظیم نرخ بهره بانکی متناسب با شرایط اقتصادی کشور

کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی و به تبع آن کاهش نرخ تسهیلات پرداختی به کارآفرینان و سرمایه‌گذاران با هدف کاهش هزینه‌های استقراض و تامین‌مالی بخش خصوصی صورت می‌پذیرد و انتظار می‌رود این امر منجر به رشد اقتصادی شود.

۱۳: معافیت‌های مالیاتی کارفرمایی

به منظور تحریک کارفرمایان برای افزایش و ایجاد اشتغا‌ل‌زایی، معافیت‌های مالیاتی ابزاری کارآمد در دست دولت و مجلس است. دولت‌ها می‌توانند بر اساس دو شاخص مدت زمان و درصد معافیت مالیاتی، انواع مختلفی از طرح‌ها را تدوین و اجرا کنند.

راه‌اندازی کسب‌وکار‌های جدید در مناطق محروم نیز از جمله مهم‌ترین اهداف این‌گونه طرح‌هاست که در کشور خودمان نیز این راهبرد در حال اجراست.

۱۴: تهیه داده‌های اقتصاد محلی (بانک اطلاعات بومی) و به کارگیری علم بازاریابی

استان‌ها باید بتوانند با بهره‌گیری از فعالیت‌های علمی بازاریابی برای استان خود جایگاه مناسبی تعریف کرده و فعالان و سرمایه‌گذاران را به سمت خود بکشانند. بازاریابی از طریق متمرکز شدن بر مزیت‌های رقابتی هر منطقه می‌تواند نقشی کلیدی در مقابله با بیکاری داشته باشد. فعالیت‌های اصلی بازاریابی محلی می‌تواند شامل فراهم‌آوری فعالیت‌های ترفیعی-تشویقی، ایجاد و راه‌اندازی وب سایت‌های چندزبانه و تبلیغات باشد.

۱۵: توسعه و حمایت از کسب‌و‌کار‌های کوچک، استارت‌آپ‌ها، دانش بنیان‌ها

با استقرار مراکز شتابدهنده در مناطق کم‌درآمد، می‌توان پوشش و حمایتی مناسب برای آنان در نظر گرفت. دولت‌ها می‌توانند از روش‌های مختلف از جمله کاهش یا حذف مالیات، تامین مالی و پرداخت یارانه این مراکز را حمایت کنند. با تقویت فضای شتاب‌دهنده‌ها و مراکز رشد از طریق ارائه خدمات مشترک تجاری (کار‌های اداری – خدماتی، امنیت و…)، استفاده از تجهیزات (کامپیوتر، تلفن، دستگاه فکس و…) و سایر امکانات (ناهارخوری، اتاق جلسات و…) علاوه بر کاهش هزینه‌های این مراکز، شبکه‌های اطلاعاتی و تبادل ایده میان کارآفرینان تسهیل شده و همین امر منجر به افزایش اشتغا‌ل‌زایی پایدار خواهد شد.

۱۶: ایجاد مشاغل خانگی

امروزه مشاغل خانگی و خرد، نقش بسیار زیادی در رفع معضل بیکاری و ایجاد شغل‌های جدید ایفا می‌کنند و با دریافت تسهیلاتی اندک می‌توانند اشتغال گسترده‌ای را در جامعه ایجاد کنند. همچنین این مشاغل می‌توانند علاوه بر تاثیر در رشد و توسعه اقتصادی، در زمینه توسعه اجتماعی نیز تغییرات مثبت ایجاد کنند.

به طوری که بسیاری از کار‌ها در دنیای عصر دیجیتال، نیازی به حضور شما ندارد؛ از آموزش گرفته تا مشاوره. همه این‌ها، مشاغل خانگی هستند که مصداق‌های کسب‌وکار اینترنتی یا کارآفرینی دیجیتالی محسوب می‌شوند که درآمد دلاری دارند.

از جمله آن ها: طراحی نقشه، آموزش زبان، ساخت صنایع دستی، طراحی پارچه و لباس، طراحی اپ، مشاوره فنی و مهندسی، مشاوره تغذیه، حسابداری، مدیریت پرتفو در بازار بورس، نظارت و بازرسی دوره‌ای و حوزه‌های مختلف دیگر را می‌توان نام برد.

۱۷: توسعه و حمایت از مشاغل روستایی

با اجرای طرح حمایت از مشاغل روستایی علاوه بر ایجاد اشتغال جدید، باعث حفظ اشتغال موجود در سراسر کشور شده است به طوری که یکی از اهداف اجرای این قانون، مهاجرت معکوس به روستا‌ها بود که با پرداخت تسهیلات به طرح‌های اشتغال روستایی تا حدودی قابل اجراست.

برای مثال مشاغلی، چون کشاورزی، دام داری، صنایع دستی و … نمونه‌هایی از آن است.