در وضعیت فقدان علم به هلاکت می‌رسیم

محمدحسین بوچانی رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران درگفت و گو با میزان درخصوص اهمیت به کار گرفتن رویکرد‌های علمی در مدیریت شهری گفت: در این زمینه ما باید متناسب با ظرفیت‌هایی که تولید می‌کنیم گام برداریم. اگر در حوزه اقتصاد، حقوق یا ادبیات به افرادی جایزه نوبل داده می‌شود نباید تصور کرد این یک کار دم دستی بوده، چون نوبل معتبرترین جایزه علمی جهان است و وقتی این جایزه به کسی داده می‌شود به این خاطر است که او تحولی در بنیاد جهانی آن حوزه علمی صورت داده است. نباید تصور شود مراسم اهدای جایزه نوبل از سر تفنن شکل گرفته است. البته عده‌ای می‌توانند بگویند با این همه جایزه نوبل که به اهل علم داده می‌شود پس چرا شیوع بیماری کرونا این گونه پوست از سر همه دنیا کنده است. با گفتن چنین سخنانی می‌توان دستاورد‌های علمی و برگزاری جشنواره‌ها را به سخره گرفت. اما اگر کسی مدعی شود راهی به جز اندیشیدن و پژوهش برای حل مسائل جهانی وجود دارد و شب بخوابیم و صبح بیدار شویم معجزه رخ خواهد داد من واکنشی جز خنده ندارم.

بوچانی با بیان اینکه راه حلی جز تکیه بیشتر بر پژوهش و علم برای بهگشت و بهزیست دنیا وجود ندارد افزود: بخش عمده‌ای از کار جشنواره‌ها حتما همین کار‌های فرمی و ریخت و پاش‌هایی است که اتفاق می‌افتد. حتی در جشنواره‌های بزرگ دنیا هم این مسائل وجود دارد. مثل همین مراسم اهدای نوبل که بزرگترین جشنواره دنیاست و همین حواشی آنجا هم وجود دارد. خیلی از افراد هم هستند که اهمیت و اعتبار آن جایزه را رد می‌کنند.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با بیان اینکه راه حلی جز تکیه بر تداوم این فرایند نداریم ادامه داد: این رویه مثل مردم سالاری است. برای اداره سیستم‌ها راهی به جز مردم سالاری وجود ندارد. مگر اینکه تصور کنیم باید منتظر ماند تا همه مردم برای اداره سیستم هایشان تبدیل به فرشته شوند. من خیلی به این سیستم‌ها و دیدگاه‌ها باور ندارم. باور من این است که با وجود تمام محدودیت‌هایی که در حوزه علم در جهان وجود دارد، ولی باز هم این رویکرد‌های علمی تنها راه حل بهزیست شهر‌های ماست.

بوچانی ادامه داد: جشنواره‌هایی که در حوزه پژوهش و نوآوری برگزار می‌شوند به ما امید می‌دهند که باز هم شاهد درخشش‌هایی در حوزه علم و اندیشه باشیم و برای چاره جویی درمورد بهگشت شهر و جامعه امیدوار بمانیم. حتی با این طعنه‌هایی که زده می‌شود که این کار‌ها اسراف و بریز و بپاش است باز این راه قابل توقف نیست. این رویه ادامه پیدا می‌کند، چون تنها سناریو برای زیستن بهتر در آینده است. اگر کسی تصور کند با روش‌های علمی نمی‌توان جهان را نجات داد سخت در اشتباه است. تنها راه نجات شهر‌ها تکیه بر پژوهش و علم است. حتی وقتی دنبال مشارکت دادن به مردم باشیم باید به روش‌های علمی تکیه کنیم.

وی با بیان اینکه علم با روش گره می‌خورد یادآور شد: اینکه مدیران شهری ما بگویند بیست درصد زباله‌های تولیدی تهران از آب تشکیل شده را که شب خواب ندیده اند بعد صبح بیایند چنین چیزی بگویند. ما زباله سیزده هزار خانه را جمع آوری و در آزمایشگاه مورد آنالیز قرار داده ایم و به چنین داده‌هایی رسیده ایم. یا مثلا می‌خواهیم ببینیم سرانه تولید زباله تهران چقدر است. همه ما می‌شنویم که فرهنگ شهرنشینی در تهران ضعیف است و زباله زیادی در اینجا تولید می‌شود. اما من به شما می‌گویم که این سخن نادرست است. سرانه زباله تهران ۶۸۰ گرم است و این یعنی از میانگین جهانی به شدت پایین‌تر است. نمی‌شود به این آمار‌ها از روی تخیل دست پیدا کرد. همه این داده‌ها از طریق به کار گرفتن روش‌های علمی به دست می‌آیند. این میان اهمیتی هم که برگزاری جشنواره‌های علمی خواهند داشت همین است که ما را به چنین اطلاعاتی می‌رسانند.

 

بوچانی افزود: دستاورد‌های پژوهشی افشا کننده هستند و سیاهی‌های ما را دور می‌ریزند و روشن می‌کنند که در کجا هستیم. چنین اتفاقی به معنای پشت پا زدن به علم است و متاسفانه خیلی اوقات اگر فردی طرح یک دیدگاه نو را بریزد به سخره گرفته می‌شود. در وضعیت فقدان علم ما به هلاکت می‌رسیم. اما اگر علم و پژوهش و خردورزی باشد می‌توان به راه‌های نجات دهنده رسید.

 

رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با بیان اینکه شیوع بیماری کرونا نشان داد چشم همه ما به علم و پزشکی و پژوهش است افزود: درحالی که این واقعیت بیخ گوش ماست باز بعضی‌ها مزورانه اهمیت وجود رویکرد‌های علمی و جشنواره‌هایی که دنبال اهداف پژوهشی هستند را انکار می‌کنند. ما چاره‌ای جز پناه بردن به علم و پژوهش و خرد نداریم. یک نکته‌ای که درباره لزوم توجه به رویکرد‌های علمی باید مورد توجه ما باشد همین است که می‌بینیم مقام معظم رهبری چه ملاحظه‌ای درباره کرونا دارند. ایشان فرمودند هرچه ستاد مقابله با کرونا گفت، چون منبعث از روش‌های علمی است باید به آن عمل شود. خود این نکته بهترین عامل برای اثبات اهمیت و اعتبار روش‌های علمی است.