کارنامه و زندگی آیت‌الله یزدی؛ همراه ثابت قدم مبارزات انقلابی
- آیت‌الله «محمد یزدی» از شاگردان برجسته امام خمینی (ره) و آیت الله بروجردی (ره) بود که در درس‌هاى فقه و اصول امام خمینى (ره) شرکت داشتند.
آیت‌الله یزدی از همراهان استوار و ثابت قدم مبارزات انقلابی امام خمینى (ره) علیه ظلم و فساد و کفر و استکبار بودند از او تالیفات زیادی در علوم دینی و فقهی به یادگار مانده است.
زندگینامه حضرت آیت الله محمد یزدی
آیت الله محمد یزدى در سال ۱۳۱۰ هجرى شمسى در خانواده اى متدین و ارادتمند به خاندان پیامبر، چشم به جهان گشود. جدش، مرحوم شیخ محمدعلى، حدود صد سال پیش از یزد به اصفهان هجرت کرد و در مدت زمان کوتاهى، در حوزه علمیه اصفهان، به درجات علمى بالایى نائل آمد. مرحوم «آقانجفى» که در آن دوره، ریاست حوزه علمیه اصفهان را بر عهده داشت، شیخ محمد على را مأمور بحث و مناظره با کشیشهاى ارامنه جلفاى اصفهان کرد که شیخ محمدعلى توانست بر تمامى آن‌ها فائق آید و از آن پس، «شیخ یزدى» شهرت یافت.
پدر آیت الله یزدى، مرحوم «شیخ على یزدى» نام داشت که از شاگردان «شیخ عبدالکریم حائرى» و از روحانیون معروف اصفهان بود که امامت جماعت یکى از مساجد اصفهان را برعهده داشت و به حل مشکلات مردم عالم پرور اصفهان مى پرداخت.
بنا به اعلام جامعه مدرسین؛ آیت الله محمد یزدى تحصیلات خود را ابتدا در محضر پدر و با فراگیرى زبان فارسى آغاز کرد و پس از آن، عازم مکتب خانه شد؛ مکتب خانه هاى آن روزگار اغلب در مسجد بود و فاقد میز و صندلى! پس از گذراندن دوره مکتب، براى گذراندن کلاس چهارم آن نظام آموزشى، به نخستین مدرسه اى که در اصفهان به سبک جدید تأسیس شده بود و یکى از روحانیون که با پدر او نیز سابقه دوستى داشت، آن را اداره مى کرد، رفت. شش کلاس آن نظام را در آن مدرسه گذرانید.
تحصیلات حوزه را که در آغاز نزد پدر آموخته بود، در مدرسه «کاسه گران» اصفهان ادامه داد و سپس به مدرسه «ملا عبدالله» رفت و به تحصیل شرح لمعه مشغول شد. پس از آن به مدرسه صدر آمد و به خواندن «قوانین» پرداخت و در این میان، از محضر عالمان بزرگ اصفهان نیز در زمینه هاى علمى و معنوى بهره مى برد.
وى با شرکت در دروس سطح، کتابهاى رسائل، مکاسب و کفایةالاصول را به خوبى فرا گرفت و در درس خارج علماى بزرگ حوزه، از جمله آیت الله بروجردى (ره) و امام خمینى (ره) شرکت کرد. تلاش علمى ایشان در آن سال‌ها باعث شد تا بتواند از حضرت امام خمینى (ره) اجازه‌نامه‌ی اجتهاد دریافت کند. وى در طول آن سال‌ها از طریق شهریه، منبر و شرکت در جلسات وعظ و خطابه معاش خود را گذرانده است.
استادان
از استادان وى، هنگام تحصیل در اصفهان، مىتوان از آقایان شیخ حسن نجف آبادى، فقیه، سید محمدعلى ابطحى نام برد که بخشى از کتب دوره سطح را در خدمتشان فرا گرفت. با ورود به قم به دروس مرحوم آیت الله لاکانى، مرحوم حاج آقا حسین بُدلا و مرحوم زاهدى رفت و رسائل، مکاسب و کفایةالاصول را در محضر آیت الله حاج شیخ مرتضى حائرى، آیت الله مرعشى و آیت الله سلطانى فرا گرفت و در درس تفسیر علامه طباطبایى نیز حاضر شد.
وى در درس خارج علماى بزرگى همچون آیت الله بروجردى (ره)، آیت الله اراکى، آیت الله شیخ محمدتقى آملى، آیت الله شاهرودى و نیز یک دوره کامل در درس خارج امام خمینى (ره) شرکت کرد.
فعالیتهاى علمى و فرهنگى
زندگى آیت الله یزدى، همواره با تلاش‌ها و دغدغه هاى علمى و فرهنگى همراه بوده است. بخشى از این تلاش‌ها در قالب سخنرانی‌ها و تدریس‌ها تبلور یافته است که اغلب، اساسىترین مباحث اسلام و تشیع در آن مورد مداقه قرار گرفته است و تا هم اکنون نیز ادامه دارد. بخش دیگر آن نیز در قالب مقالات و کتب مفیدى است که جوانان و طالبان علم را از معارف والاى مکتب تشیع بهرهمند مى سازد. ایشان نخستین مقاله هاى خود را در نشریه «حکمت» به چاپ رساند.
از جمله کتب وی که در زمان طاغوت به چاپ رسید، کتاب «گمشده شما» بود که چاپ آن باعث شد فردى به نام «مردوخ» به بهانه آن تهمت‌هاى ناروایى را به ساحت تشیع ابراز دارد. این مسئله باعث شد که آیت الله یزدى تهمت‌هاى او را در کتابى با عنوان «پاسخ تهمت‌هاى مردوخ» پاسخ دهد که هر دو کتاب «گمشده شما و پاسخ به تهمت هاى مردوخ مورد عنایت زعیم عالیقدر شیعه، حضرت امام خمینى (ره) قرار گرفت.
آیت الله یزدى در طول دوران مبارزه بر ضد رژیم شاهنشاهى، حتى در زمان تبعید، دست از نگاشتن در جهت تبیین معارف اسلامى برنداشت و تاکنون، کتاب‌ها و مقالات بسیارى را به چاپ رسانده است از جمله کتاب‌های عربی؛ اُسَسُ الایمان فى القرآن. نبذٌ من المعارف الاسلامیه. الولادة الاصطناعیّه للانسان. سلسلة بحوث اسلامیه فی الحقوق، دارالاسلام و دار الحرب؛ المسائل الثقافیه. همچنین کتاب‌های فارسی از جمله؛ ترجمه قرآن کریم، مجموعه مقالات انسان شناسى در مجله حکمت، بشر و خداشناسى، گمشده شما، پاسخ تهمت‌هاى مردوخ، حسین بن على را بهتر بشناسیم، شرح قانون اساسى، ولایت فقیه و ...
فعالیتهاى سیاسى
زندگى سیاسى حضرت آیت الله یزدى، با توجه به مبارزه بى امان او با رژیم شاه و نیز افشاگری‌هاى فراوان که به تبعید و زندان معظم له منجر مى شد و با نگاه به سابقه مدیریت وی در دوران پیروزى انقلاب اسلامى، بخشى از تاریخ انقلاب را تشکیل مىدهد و مطالعه آن، فضاى مبارزه و مقاومت را در اذهان دوستداران انقلاب زنده مى سازد.
آیت الله یزدى با ورود به حوزه علمیه قم، مبارزه و درس را با هم شروع کرد و با شرکت در درس امام خمینى (ره) و جلساتى عمومى و خصوصى ایشان، توانایى و عزم خود را براى پىگیرى جریانهاى سیاسى و پیروى از خط مشى امام (ره) اعلام مىدارد.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از مراکز بسیار مهمى بود که در زمان رژیم طاغوت، خدمات شایانى را به مبارزات ملت ایران براى دست یابى به انقلاب اسلامى انجام داده است. آیت الله محمد یزدى، از آغازین روزهاى تأسیس این مرکز، با آن همکارى داشته است و این همکارى تاکنون نیز ادامه دارد. ایشان خود درباره جامعه مدرسین مىگوید: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در شمار مراکزى بود که توانست احترام توده مردم را نسبت به خود جلب کند. مردم اعضاى جامعه را افرادى متدین و فاضل یافته بودند و عمیقاً به این باور رسیده بودند که اینان کسانى نیستند که براى قصد و غرض دنیوى کارى انجام داده و سخنى بگویند و جز براى خیر و انجام وظیفه دینى و الهى خودکارى نمىکنند.
آیت الله محمد یزدى، پس از پیروزى انقلاب اسلامى نیز همواره در خدمت نظام و بازوى تواناى امام و رهبرى بود. وی در مسؤولیت‌هاى بسیار مهمى ایفاى نقش کرد از جمله ریاست دادگاه انقلاب اسلامى قم، ریاست دفتر امام (ره) در قم، نمایندگى مجلس خبرگان قانون اساسى، نمایندگى مجلس شوراى اسلامى در دو دوره متوالى (دوره اول از قم و دوره دوم از تهران)، نائب رئیس مجلس شوراى اسلامى، عضویت در شوراى نگهبان پس از استعفاى آیت الله العظمی صافى گلپایگانى، ریاست قوه قضائیه با حکم مقام معظم رهبرى در دو دوره پنج ساله، نمایندگى رؤساى سه قوه در هیئت سه نفره حل اختلاف بین مرحوم رجایى و بنى صدر، نمایندگى مجلس خبرگان رهبرى، نائب رئیس و قائم مقام اجرائى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضویت در دوره چهارم و پنجم شورای عالی حوزه‌های علمیه و رئیس دوره پنجم آن شورا.
آیت‌الله جنتی رئیس مجلس خبرگان رهبری و دبیر شورای نگهبان به مناسبت درگذشت آیت‌الله محمد یزدی در پیامی گفت: این عالم بزرگوار از مبارزان راه دشوار انقلاب اسلامی و از چهره‌های اثرگذار و یاران صمیمی نظام جمهوری اسلامی بود و در همه عرصه‌های مهم کشور، صادقانه ایفای نقش کرد. از عضویت در شورای نگهبان، ریاست قوه قضائیه، عضویت در مجلس خبرگان رهبری، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه از جمله مسئولیت‌های خطیر این عالم مبارز و انقلابی بود که در همه این عرصه‌ها در موضع یک عالم دینی و سیاستمدار انقلابی صریح ظاهر شد و هرگز منافع شخصی و جناحی نتوانست ایشان را از مسیر انقلاب، نظام و رهبری دور کند.
وی طلاب را به مطالعه و مباحثه توصیه کرد و گفت: «درکتاب آداب المتعلمین آمده است که طلبه باید پیش مطالعه داشته باشد و بعد از درس هم مباحثه کند و در تقریر وقت بگذارد. حتی در سوال کردن از استاد هم آداب را رعایت کند. همچنین در زمان تعطیلات طلبه باید از کتب متفرقه که مربوط به درسش است، مخصوصا از کتب اخلاقی هم استفاده کند.»
آیت الله یزدی همچنین در سفارشی به مدرسین حوزه‌های علمیه، بیان داشت: «خود مدرس پیش و بیش از دیگران باید نظم را رعایت کند، سروقت حاضرشود و قدر زمان و فرصت کلاس را بداند. برای وقت محصل ارزش قائل شود و بداند که محصل از او الگو برداری می‌کند و از او یاد می‌گیرد.»
- بیشتر بخوانید:
- توصیۀ آیت‌الله یزدی به اساتید و طلاب