«دنج‌نشینی در خانه» مسکنی برای روز‌های سخت کرونایی

_ فارس نوشت: ما ربات نیستیم، انسانیم. یک روز تمام کار می‌کنیم. خانه را برق می‌اندازیم و خسته می‌شویم. بیرون از خانه با هر نوع مشقت سر و کله می‌زنیم تا معیشت خانواده تأمین شود. اخبار بد می‌شنویم و روحمان پژمرده می‌شود. هربار که تغییر قیمت‌ها را می‌شنویم، ناراحت به خانه بر می‌گردیم. به هر تدبیری شده، خودمان را سرپا نگه می‌داریم تا بتوانیم به خانواده خدمت کنیم. شب، اما در حالی خوابمان می‌برد که هنوز خستگی روز از تنمان بیرون نرفته و فردا باید یک روز دیگر را شروع کنیم. پیش از کرونا رفتن به مهمانی، میزبان بودن، مسافرت یا یک پیک نیک خانوادگی خستگی یک ماه را از وجودمان می‌برد و انرژی می‌گرفتیم. حالا کرونا ما را محدود کرده است، چاره چیست؟ ادامه دادن به خاطر خانواده ارزشمند، اما اشتباه بزرگی است که اگر خودمان را فقط «سرپا» نگه داریم. ما باید «سرحال» بمانیم؛ این نکته و فرق مهمی است. با این توصیف‌ها حالا چه کاری از دست ما بر می‌آید تا بتوانیم در همان خانه و زندگی خودمان، حالی خوب داشته باشیم؟ راه‌ها بسیار است، اما یک راه ساده، کم خرج و پر بازده می‌تواند «دنج نشینی در خانه» باشد.

کنج «دنج» بیرون از خانه نیست

کلمه «دنج» در فرهنگ لغات دهخدا به معنی امن و آرام و کم برو و بیاست؛ محل آسایش و آرامش. آذری زبان‌ها وقتی انسانی آرام باشد به او می‌گویند: «دینج آدام» یعنی فردی آرام و بی آزار. حالا قرار است یک گوشه خانه را تبدیل کنیم به گوشه دنج که در آن نه تنها آزار نبینیم بلکه مرارت‌های یک روز را از تن بیرون کنیم. در بسیاری از خانه‌ها این گوشه‌های دنج هستند و اتفاقاً چیدمانی هم برایشان در نظر گرفته شده بوده، اما چندان یا مدام استفاده نمی‌شده. اگر گوشه دنجی در خانه شما نبوده در این گزارش آن هم در این شرایط اقتصادی و کرونایی قرار نیست، خرج روی دست شما بگذاریم. پیشنهاد‌های ما ایده‌های ساده طراحی و چیدمان گوشه دنج را به شما نشان می‌دهد. همت، اجرا و خلاقیت بیشتر با شماست.

فوت کوزه گری کاملاً مجانی

برای شروع نگاهی به خانه تان بیندازید. اگر گوشه دنج داشته با این فکر کنید چه عواملی داشته که کمتر استفاده کرده اید؟ اگر آن فضا درست و دلپذیر طراحی حتماً به پاتوق خانوادگی تبدیل می‌شد. اینکه: «قبلاً مسافرت، رستوران و مهمانی می‌رفتیم و فرصت نمی‌شد از این فضا استفاده کنیم.» دلیل خوبی نیست. مطمئن باشید یک جای کار می‌لنگد. چیزی در این گوشه دنج سر جایش نیست که شما کمتر از آن استفاده می‌کردید. اگر در خانه گوشه دنج نداشتید جا‌های مختلف خانه که مسیر تردد نیست. نورگیر و آرام‌تر است را انتخاب کنید. حالا فوت کوزه گری کار؛ درست در ساعتی که خسته هستید یک فنجان نوشیدنی مورد علاقه تان را بردارید و آن گوشه بنشینید. اگر وقتی نشستید بعد از چند دقیقه ذهنتان از روزمرگی و خستگی روزانه دور شد به فکر رفتید و احساس کردید سبک‌تر شده اید، این گوشه می‌تواند گوشه دنج باشد. اگر هی برای آرام شدن جابه جا می‌شوید یا یاد نکات منفی یا کار‌های نیمه تمام می‌افتید، هشدار بدن شماست که اینجا دنج نیست.

دنج نشینی خوردن کباب نیست

قدم بعدی، مهیا کردن نقطه دنج است از آنجا که این روز‌ها کروناست و بیشتر اعضای خانواده نیاز به این نقطه دنج دارند، بهتر این است که آن را طوری طراحی کنیم که میانگین سلیقه افراد خانواده رعایت شده باشد، چطور؟ اقلامی که برای مهیا کردن گوشه دنج از میان همان وسایل موجود در خانه جمع آوری کرده اید را بیاورید وسط و از بقیه بخواهید ایده بدهند. شدنی‌ترین و کاربردی‌ترین ایده را اجرا کنید. این کار برکت دیگری هم دارد؛ در چشم بهم زدنی لوازم کار بیشتر می‌شود، چون اهل منزل سر ذوق می‌آیند و وسایلی که به درد این پاتوق خانوادگی می‌خورد به آن اضافه می‌کنند. پیش از کرونا شاید تصور بعضی خانواده‌ها از گوشه دنج فقط بالکن خانه بود یا حیاط. جایی که می‌شد در آن بساط سیب زمینی آتشی، چای ذغالی یا جوجه کباب راه انداخت. این، اما کم لطفی در حق گوشه دنج است.  

قسم به سرخی چای و انار

اگر در آپارتمانی کوچک زندگی می‌کنید که آشپزخانه در حلق اتاق نشیمن و پذیرایی در چنگ دیوار‌های اتاق خواب است و فضای خانه چنان فشرده است که جایی برای دنج بودن نمی‌ماند، تصورتان اشتباه است. خانم خانه می‌تواند گوشه کابینت همان آشپزخانه را به گوشه دنج چهارفصل تبدیل کند. یک سبد حصیری، یک کدوتنبل، یکی، دو میوه کاج و پیچش  برگ‌های سبز پتوس کافی است تا بعد از پخت و پز همان گوشه صندلی بگذارد و آرام بگیرد. کافی است پرده اتاق را کنار زد انار‌ها را روی میز نقلی چید. متکا و پشتی متقالی دست دوز خانگی را به دیوار تکیه داد و رفت توی خلصه. یک استکان چای دبش تازه دم را زیر نور کم جان تابیده از گوشه پنجره روی همان قالی رنگ و رو رفته قدیمی خانه، سرخ و زیباتر کرد و نوشید. خرمالو را روی قالی چید، یکی دوعکس هنری گرفت و زیر لب مدام خواند: «قسم به نارنجی خرمالو، سرخی چای و انار؛ زندگی شستن یک بشقاب است...»

دنج؛ صندلی آهنی و چای

در معماری قدیمی ایرانی، حیاط یا معادل امروزی آن بالکن کاربرد زیادی دارد و چه بسا نقطه دنج خانه هم باشد، اما می‌توان نقاط دیگری را هم پیدا کرد. شاید نقطه دنج خانه حتی گوشه نورگیر انباری باشد. یک خانواده بنابه سلیقه و آرام گرفتن ذهنی اعضای خانه می‌تواند نقاط دنج مختلفی داشته باشد که این نهایت خوش شانسی صاحبخانه است. اما یک نکته مهم؛ نقاط دنج لزوماً جایی ثابت نیست. اگر وسایل دنج نشینی را طوری تهیه و طراحی کرده باشید که قابلیت جابه جایی داشته باشد، عالی است. می‌توانید حتی یک صندلی فلزی رنگ و رو رفته تاشوی قدیمی را انتخاب کنید. وقتی درخت توی حیاط شکوفه می‌دهد یا در پاییز برگ ریز، زیر آن بنشینید و چای بنوشید. میز و صندلی‌های تاشو و مسافرتی هم انتخاب خوبی برای دورهمی و گفتگوی خانوادگی در کنج دنج است.

پنجره، نور، انرژی مثبت

نقطه دنج خانه جای خاص، پیچیده و لزوماً بزرگ نیست. جایی است که وقتی از کارِ خانه یا بیرون خسته می‌شوید یا از درس خواندن به آن پناه ببرید و آرام شوید. علاوه بر ظرفیت‌های معماری و ذاتی نقطه دنج این امن و آرام بودن به چیدمان و میانگین انرژی مثبت افراد هم ارتباط دارد. چیدمان ساده و خلوت با رنگ‌های گرم و نه شلوغ، بهترین است. پنجره‌های بزرگ و نورگیر قدی و پنجره‌هایی که در کنج هستند، دنج خوبی هستند. اگر خانه پرده ضخیم دارد در ساعات نورگیر روز، پرده را کنار بزنید تا نور در خانه بتابد. استفاده از گلدان‌هایی با شیشه رنگی، شال بافت مبل، قالیچه‌های زیبای دستبافت یا طرح دستبافت، گلدان‌های آپارتمانی یا تک مبلی راحت و خوشرنگ می‌تواند غوغا و انرژی مثبت فضا را دوچندان کند. حالا شرایط برای لَختی آسایش و بازیابی آرامش ذهنی مهیاست.

قلب خانه آشپزخانه نیست!

اینکه یک گوشه دنج مدت زیادی دنج باقی بماند مرتبط به استفاده‌ای است که از آن داریم، اما چگونه می‌توان آن را پرانرژی‌تر کرد؟ سرگرمی با هنر‌های دستی به خصوص برای خانم‌ها با این شرایط کرونایی از نان شب هم واجب‌تر است. یک مَثَل اشتباه بین ما جاافتاده که «قلب خانه آشپرخانه است.» قلب خانه خانم، همسر و مادر آن خانواده است. بانوان ایرانی به خصوص قشر خانه دار معمولاً چنان که باید حواسشان به خودشان نیست آنقدر غرق در کار‌های خانه می‌شوند که وقت زیادی برای خودشان نمی‌گذارند. همین موضوع سبب می‌شود روزمرگی و سختی کار‌های خانه آن‌ها را شکننده کند. گاهی کار به جای باریک می‌کشد. خانم خانه دلگیر و ناراحت می‌شود و شروع می‌کند به گلایه. حتی بعضی وقت‌ها کار به دلگیری، قهر، بی رغبتی یا با اوقات تلخی انجام دادن کار‌های خانه می‌رسد. هر خانم در طول روز باید میانگین ۲ ساعت وقت خود را صرف کاری کند که لذت می‌برد و جنبه کارِ خانه یا وظیفه ندارد. گوشه حیاط، پشت منظره پنجره‌ای نورگیر، روی یک صندلی تابی یا گوشه اتاق، کنار کمدی که پر از ابزار کار‌های هنری مورد علاقه اوست بنشیند. بافتنی ببافد، گلدوزی کند یا کتاب بخواند. همین اصل ساده کمک می‌کند بعد از مدتی کار منزل برایش طاقت فرسا نشود.

خواب آرام و سوگواری دنج

خانواده‌هایی که این ایام عضوی عزیز را از دست داده اند، می‌توانند مدتی یک گوشه دنج خانه رحل قرآن، شمع، گلاب پاش یا چراغ قرار دهند. حلوای خیراتی به اندازه اعضای خانواده بپزند. هنگامی که منقلب می‌شوند آن گوشه بنشینند، دعا و قرآن بخوانند، گریه کنند و آرام بگیرند. در حیاط خانه در فضای آزاد بنشینند و خاطرات خوش آن عزیز را مرور کنند. این روز‌ها داغ اجتماعی کرونا و مشکلات، حال خوشی باقی نمی‌گذارد. دیدن فیلم، شنیدن موسیقی، آشپزی یا کار هنری می‌تواند حالتان را خوب کند گاهی، اما کافی نیست. هیچ حسی به اندازه نیایش، دعا برای اموات و بیماران کرونایی نمی‌تواند دل را قرص کند. دوست دارید در این شرایط کمک حال گرفتاران، بیماران کرونایی و کادر درمان باشید، اما ممکن است شرایط مالی تان اجازه ندهد. سجاده را گوشه‌ای دنج پهن کنید انرژی مثبتِ دعای خیر هم می‌تواند «کمک معنوی مومنانه» خوبی باشد. برای داشتن حال خوب می‌توان کار دیگری هم انجام داد. گوشه دنج حتی می‌تواند ساعت استراحت شما باشد. روشنایی اتاق همیشه با برق تأمین می‌شود. کافی است برق را خاموش، آخر شب چراغ قدیمی یا شمع در اتاق روشن و موسیقی ملایم گوش کنید. شعر بخوانید یا عطر ملایمی که دوست دارید دورتر از فضای خواب و استراحت در مسیر جریان هوا افشره کنید. نور ملایم، بوی مطبوع و استراحت در این شرایط سطح تنش روحی را پایین می‌آورد. خواب آرام از بهترین مقاومت‌ها در برابر کروناست.

بالکن انباری خانه نیست

اگر در خانه‌ای زندگی می‌کنید که پنجره‌ای رو به فضای باز دارد کمی خوش شانس‌تر از بقیه آپارتمان نشین‌ها هستید. یک راه برای زیبا شدن گوشه دنج خانه استفاده از فضای سبز است. گاهی این فضا چند گلدان است و گاه بیشتر. می‌توان روی فضای سبز پشت پنجره اتاق، مشرف به بالکن خانه یا راهروی آپارتمان شخصی حساب باز کرد. با کمک کمی کاغذ رنگی، گلیم و تشک ابری ساده می‌توان پنجره مشرف به بوستان را تبدیل به گوشه دنج کرد. اگر آپارتمان شخصی دارید و غریبه‌ای در ساختمان تردد ندارد، گلدان‌ها را روی یک میز و پله‌ها بچینید. پنجره راهرو معمولاً پرده ندارد و سبزی منظره پشت شیشه، باغی کوچک و سبز رقم می‌زند. یک صندلی کنار گلدان‌ها بگذارید در ساعات خلوت توی راهرو بنشینید و از سکوت فضا استفاده کنید به خصوص ساعاتی که خانه شلوغ است. اگر هم در طبقات بالای یک ساختمان زندگی می‌کنید، ممکن است شاخه درختانی که مقابل ساختمانتان وجود دارد، از پشت پنجره پیدا باشد. پرنده‌ها معمولاً بالای شاخه می‌نشینند و آواز می‌خوانند. پنجره، نور خورشید، شاخه درخت و صدای پرندگان؛ گوشه دنج بهتر از این؟ اگر بالکن دارید، می‌توانید از کمد قدیمی، نرده یا جعبه چوبی به عنوان استند گل و پوشش نما استفاده کنید. بالکن انباری نیست گوشه دنج خانه هاست.

دمنوش، عصرانه و سوغاتی

خانه کوچکی دارید؟ چرا بهترین دیوار و کنج خانه باید در تصرف تلویزیون، بوفه یا مبلمان باشد؟ دیوار اصلی را با رنگی مناسب و گرم متفاوت از بقیه دیوار‌ها رنگ آمیزی کنید. گلدان‌های گل را روی استند‌های چوبی بچینید و هربار که در اتاق می‌نشینید از منظره سبزی که می‌بینید، لذت ببرید. ممکن است بنا به دلایلی مثل کوچک بودن خانه، حساسیت به گیاهان یا نداشتن شرایط لازم برای رسیدگی نتوانیم از گلدان استفاده کنیم. گوشه دنج خانه را می‌توان با چند ریسه برگ مصنوعی هم تزیین کرد. شیشه‌های گیاهان دارویی، ادویه‌های رنگارنگ و ظروف پذیرایی عصرانه در طبقات مختلف می‌تواند اقلام لازم برای آراستن گوشه دنج باشد. محتویات شیشه‌ها هربار دمنوشی آرامشبخش در اختیارمان قرار می‌دهد. دنج نشینی حتی می‌تواند ساعت عصرانه خانواده باشد. به جای اینکه هر کس یک میوه بردارد، گاز بزند و در لاک خودش فرو برود با تلفیق میوه، چند برگ، کاموا و شمع می‌توان حال خوش پاییزی به خانه داد. اگر قبلاً سوغات‌هایی مثل چند تکه چوب نازک، پر، نی نیزار، سنگ یا صدف از مسافرت آورده اید، می‌توان خلاق بود وسیله‌ای مثا این نردبان و کیسه صدف ساخت و در کنج دنج خانه قرار داد. با این کار انرژی مثبت خلاقیت و خاطره آن سفر‌ها زنده می‌شود.

دعوت به کافه و رستوران خانگی

برای ساکنان شهر‌های بزرگ و شهری مانند تهران، کافه، رستوران و سرا‌های سنتی حکم کنجی دنج برای دیدار، همصحبتی و معاشرت دارد. حالا بین ما و این خوشی ها، فاصله اجتماعی افتاده است. چاره چیست؟ شاید بتوان با رعایت احتیاط به رستوران رفت یا غذا سفارش داد، اما ضرورت درک شرایط هشدار قرمز و کمک به کادر درمان ما را خلاق می‌کند. می‌توان کافه‌های خانگی راه انداخت. ماهی یک وعده از اعضای خانواده سفارش و البته کمک گرفت تا غذای مورد علاقه خود را سفارش دهند و میل کنند. اگر این برای مادر خانواده سخت است می‌توان به مناسبت تولد هریک از اعضای خانواده غذای دلخواه او را کمی خوش رنگ و لعاب با حوصله بیشتر طبخ و تزئین کرد، درست مثل کافه و رستوران ها. کافه خانوادگی هم گزینه جالبی است. چای گلاب، چای دارچین، چای هل را با افزودن هرکدام به استکان چای می‌توان در یک وعده و یک سینی چای برای اهل خانه فراهم کرد. با چند شاخه گل ساده، قرار دادن میز، صندلی، کتاب و فنجان نوشیدنی مورد علاقه در گوشه‌های دنج خانه می‌توان یاد ایام کافه و رستوران رفتن را زنده کرد.  

طاقچه دوباره مد شد

اگر در خانه پنجره‌ای دارید که طاقچه‌ای برای نشستن، خانه‌ای متفاوت دارید که یک کنج دنج مسلم دارد. پنجره‌هایی به این سبک معمولاً در خانه‌های دهه‌های ۴۰ تا ۶۰ بود، اما از دهه ۷۰ به بعد و رونق آپارتمان نشینی تقریباً در معماری جدید حذف شد. حالا در سبک جدید طراحی داخلی، این پنجره‌ها دوباره مد شده اند. نورگیری، اشراف دید، کنج و دنج بودن این فضا، آرامش خوبی برای فکر کردن و آرامش دارد. توجه داشته باشید این دنج نشینی برای خانواده‌های دارای فرزند کوچک مناسب نیست، چون باید خطرات احتمالی مثل بازیگوشی و باز کردن پنجره را در نظر گرفت. فضای خالی بین دو پنجره نورگیر خانه مثل حیاط خلوت خانه‌ها هم فضای خوبی است. هر روز به خصوص عصر‌ها گذراندن چند دقیقه در آرامش این فضا، دور از شلوغی خانه می‌تواند آراممان کند. گوشه دنج برای کاهش تنش خانوادگی هم مناسب است. موقع عصبانیت یک لیوان آب بردارید، بروید آنجا. آرام که شدید به خانه برگردید با آرامش صحبت و مشکل را حل کنید. گوشه‌های دنج برای غافلگیری اعضای خانه هم کاربرد دارد. فضا را تزیین کنید. کیک خانگی بپزید، دمنوش یا نوشیدنی گرم آماده کنید. فردی که سالگرد ازدواج یا تولد اوست را به بهانه‌ای به کنج دنج بفرستید. میز چیده شده، بادکنک‌ها و کیک تولد را که ببیند خاطره خوشی از روز‌های کرونایی برایش رقم می‌خورد.