رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در بحران کرونا چه تاثیری بر صنعت گردشگری دارند؟
- پیمان ماهور گیلانی، مشاور فرهنگی و امور ارتباطات معاون گردشگری کشور در میراث آریا نوشت: متأسفانه شاهد آن هستیم که بسیاری از کسب‌وکار‌های گردشگری پس از شیوع ویروس کرونا در فضای مجازی و همچنین در فضای تبلیغاتی منفعل عمل می‌کنند درحالی‌که در عرصه بین‌الملل برخی از مجموعه‌های گردشگری از فضای مجازی و رسانه به‌عنوان اهرمی برای هدایت افکار عمومی و کسب اعتماد مخاطبان خود استفاده کرده‌اند.
لازم به ذکر است که رسانه‌ها و فضای مجازی پیش از همه‌گیری کرونا نیز نقشی بی‌بدیل در گردشگری ایفا می‌کردند هرچند فعالان این حوزه به آن بی‌توجه بودند. تأثیر رسانه و فضای مجازی بر گردشگری آنجایی مشخص می‌شود که افراد پیش از انتخاب مقصد گردشگری درباره آن مطالعه و جست‌وجو می‌کنند، در دنیای امروز مسافران تجربیات خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند، بنابراین رسانه بر تصمیم‌گیری‌ها تأثیرگذار است. اعتماد مردم به آژانس‌های مسافرتی، خطوط هواپیمایی، هتل‌ها و رستوران‌ها و مراکز تفریحی و ... بر اساس نظرات و تجربیات دیگران و اخبار و ارزیابی‌های منتشر شده در رسانه‌ها شکل می‌گیرد، ازاین‌رو رسانه همواره عاملی اثرگذار بر گردشگری بوده است.
همان‌طور که گفته شد در دوران بحران و همه‌گیری کرونا کسب‌وکار‌ها به‌ویژه گردشگری بیش از هرزمان دیگری نیاز به ارتباط نزدیک و مستقیم با مشتریان و مخاطبان خود دارند بنابراین باید دقت کنند که ارتباط مستقیم با مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی در شرایط فعلی بسیار اثرگذارتر از روش‌های مرسوم و متداول تبلیغات است.
نحوه‌ای که کسب‌وکار‌ها با بحران فعلی روبه‌رو می‌شوند تأثیر مستقیم بر آینده آن‌ها خواهد داشت به‌طوری‌که به‌زودی شاهد تغییر ساختار‌ها و جابه‌جایی‌هایی در این صنعت خواهیم بود، مخاطبان به دنبال برند‌هایی قابل اعتماد هستند که برای آن‌ها امنیت و سلامتی را با قیمتی مناسب تضمین کنند، پاسخگو و مسئولیت‌پذیر باشند، بنابراین آن دسته از کسب‌وکار‌هایی که منفعل عمل کرده و تنها با بیان مشکلات و بی‌عملی، منتظر کمک‌های دولتی بوده‌اند جای خود را به مجموعه‌هایی خواهند داد که با حضوری پویا در رسانه و شبکه‌های اجتماعی علاوه بر کسب اعتماد مردم و رونق به کسب‌وکار خود در یاد‌ها می‌مانند و تا مدت‌ها به‌عنوان مجموعه‌ای ایمن و قابل اعتماد شناخته می‌شوند.
تمام فعالین حوزه گردشگری باید با حضوری پویا در فضای رسانه، اعتمادآفرینی کرده و مجموعه اقدامات انجام‌شده را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند تا در کنار سفر ناایمن که عامل انتقال ویروس کرونا است، سفر هوشمند و ایمن با رعایت پروتکل‌ها نیز به نمایش گذاشته شود، این موضوع امری فرا دولتی بوده و نیازمند اقدام بخش‌های مختلف زنجیره گردشگری و فعالین این حوزه است. هر بخش باید خود بر اساس اقدامات صورت گرفته برای جذب اعتماد مخاطبان تلاش کند تا حتی در سیاه‌ترین شرایط نیز مجموعه‌های ایمن همانند نقطه‌ای نورانی خودنمایی کرده و مراکز گردشگری ایمن که تمامی پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند از سایرین متمایز شوند.
هتل‌ها و ایرلاین‌ها در بخش گردشگری بیشتری تأثیر را از همه‌گیری کرونا داشته و در سراسر دنیا با بحران جدی مواجه شدند و بسیاری از مجموعه‌های بزرگ تا مرز ورشکستگی پیش رفتند، اما در شرایط یکسان مجموعه‌هایی با درک فرصتی که رسانه‌ها در اختیارشان قرار داده‌اند توانستند شرایط بهتری را فراهم کنند.
در سطح بین‌الملل تقاضا برای پرواز با کاهش چشمگیری مواجه شد، اما ایرلاین‌هایی مانند امارات و KLM با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در قدم اول و ارائه گزارش‌های کامل تصویری و خبری به مخاطبان خود، تهیه چندین ویدیو و نمایش کامل اجرای موارد بهداشتی، توانستند مسافران را مجاب کنند که در طول پرواز هیچ‌گونه خطر بیماری آن‌ها را تهدید نمی‌کند و همچنین این خطوط هواپیمایی به‌عنوان مجموعه‌هایی که به سلامت جامعه و مشتریان خود اهمیت می‌دهد شناخته شدند.
در بخش هتلداری نیز شاهد کاهش شدید درآمد‌ها بوده‌ایم و برخی گزارش‌ها از کاهش بیش از ۵۰ درصدی درآمد‌ها تنها در ۶ ماهه نخست سال ۲۰۲۰ حکایت دارد. اما همان‌طور که گفته شد بسیاری از برند‌ها با اتخاذ تصمیمات خلاقانه و بهره‌گیری از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی توانستند اعتماد مخاطبان را جلب کرده و بازار هرچند محدود موجود را تصاحب کنند و حداقل از ضرر بیشتر جلوگیری کرده و حفظ منابع انسانی و بقا خود را تضمین کنند.
تمام کسب‌وکار‌ها به‌ویژه کسب‌وکار‌های حوزه گردشگری اگر در دوران بحران با بهره‌گیری از رسانه فعالیت خود را در ذهن مخاطب زنده نگه دارند، در دوران پساکرونا در بازگشت به شرایط قبل بسیار سریع‌تر و قابل اطمینان‌تر عمل خواهند کرد. به یاد داشته باشید نباید در دوران کرونا گردشگری به فراموشی سپرده شود بلکه با اتخاذ تصمیمات و اقدامات اساسی و انتشار هرچه بیشتر آن در فضای مجازی و رسانه‌های رسمی طرفداران مجموعه‌های گردشگری از هتل‌ها تا ایرلاین‌ها و رستوران‌ها احساس کنند در تمام شرایط مقصد گردشگری محبوب آن‌ها با تمام توان آماده ایجاد فضایی امن و ایمن برای آن‌ها بوده است.