تاثیر تورم بر سفره خانوار‌های شهرنشین
- روزنامه همشهری نوشت: حداقل ارزش سبد ۶۰ قلم از خوراکی‌های موردنیاز خانوار‌ها از آبان پارسال تا آبان امسال از یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار تومان افزایش یافته است. رشد ۵۲ درصدی سبد خوراکی خانوار‌های شهرنشین ایران، گویاست که شتاب نرخ تورم در حال کوچک کردن سفره‌هاست.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد یک خانوار شهری در ایران برای خرید همه کالا‌های خوراکی مورد محاسبه مرکز آمار، البته با وزن مورد مبادله در نرخ تورم، دست‌کم باید یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار تومان درآمد داشته باشد؛ البته به شرطی که از هر کالای موردنظر این نهاد آماری فقط یک‌کیلو خریداری کرده باشد؛ نه بیشتر.
نکته مهم اینکه برخی از این کالا‌ها گرمی یا لیتری باید خریداری شود؛ نه کیلویی. جزئیات گزارش مرکز آمار از تورم خوراکی‌ها در آبان امسال نشان می‌دهد رشد قیمت گوجه فرنگی، فلفل‌دلمه‌ای، عدس، لپه، برنج خارجی، روغن و گوشت مرغ با شتاب بیشتری مواجه شده است.
چرا گوجه‌فرنگی رکورد زد؟
روند تغییرات قیمتی کالا‌های خوراکی در مناطق شهری ایران طی آبان‌ماه هم نشان می‌دهد که گوجه‌فرنگی با ۲۰۸ درصد رکورددار رشد قیمت‌ها بوده که دلیل آن افزایش یکباره قیمت این محصول در ماه گذشته و ناشی از تغییرات فصلی در برداشت این محصول و تأخیر در ارسال آن به خط مصرف بوده است. آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که در گروه نان و غلات در آبان‌ماه، برنج ایرانی درجه یک با ۹.۲ درصد، برنج خارجی با ۷.۹ درصد و شیرینی خشک با ۵.۹ درصد افزایش قیمت، بالاترین رشد قیمت را نسبت به دیگر کالا‌های این گروه تجربه کرده‌اند.
در گروه سبزیجات، اما گوجه‌فرنگی حدود ۲۰۹ درصد، فلفل‌دلمه‌ای ۶۲ درصد و پیاز ۶۲ درصد رشد قیمت را در ماه گذشته نسبت به مهرماه داشته‌اند و در گروه میوه و خشکبار بیشترین افزایش قیمت مربوط به لیموترش با ۱۵ درصد و موز با ۱۱ درصد بوده درحالی‌که پرتقال ۹ درصد ارزان شده است.
مرغ، بازار پروتئین را تکان داد
گوشت مرغ با افزایش ۲۶ درصدی بالاترین قیمت را در گروه گوشت قرمز و سفید به‌خود اختصاص داده و پس از آن گوشت گوساله با ۱۸ درصد، ماهی قزل‌آلا با ۱۴ درصد و گوشت گوسفند با ۱۳.۷ درصد قرار دارند. در گروه لبنیات و تخم‌مرغ و انواع روغن هم کالا‌ها با رشد قیمت مواجه شدند؛ به‌نحوی که مرکز آمار ایران از افزایش ۳۳ درصدی قیمت روغن نباتی جامد، ۱۲.۶ درصدی روغن مایع و ۱۱ درصدی خامه پاستوریزه خبر داده و تأیید کرده که در آبان امسال نسبت به مهر امسال قیمت تخم‌مرغ ۶.۴ درصد ارزان‌تر شده است.
اثر نظام توزیع
شکاف نرخ تورم در بین استان‌های ایران و به‌ویژه مناطق شهری و روستایی نمایانگر واقعیت تلخی است که نشان می‌دهد حتی کالا‌های وارداتی با ارز دولتی هم به‌گونه‌ای توزیع نمی‌شوند که شهروندان مناطق کم‌برخوردار روستایی و شهری یا شهر‌های کوچک و متوسط از آن بهره‌مند شوند و رانتی که دولت در قالب کالا‌های خوراکی از طریق ارز ارزان یا تعیین قیمت دولتی برای این کالا‌ها تولید می‌کند، بیشتر نصیب کانال‌های توزیع و در بهترین حالت نصیب شهروندان شهر‌های بزرگ و کلانشهر‌ها می‌شود.
تب‌سنجی تورم در استان‌ها
تصویری که مرکز آمار ایران از نرخ تورم آبان‌ماه در ۳۱ استان کشور منتشر کرده بیانگر این واقعیت است که ۱۲ استان هرمزگان، تهران، گلستان، ایلام، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، کرمانشاه، البرز، لرستان، چهارمحال بختیاری و آذربایجان‌شرقی نرخ تورمی بالاتر از نرخ تورم میانگین کشور به میزان ۲۹ درصد را در آبان امسال تجربه کرده‌اند. اختلاف نرخ تورم در بین استان‌های ایران در آبان‌ماه امسال ۸.۸ درصد برآورد می‌شود که استان هرمزگان با نرخ تورم ۳۴.۲ درصدی بالاترین و استان آذربایجان‌غربی با نرخ تورم ۲۵.۴ درصدی کمترین نرخ تورم را در ماه گذشته داشته‌اند.
برآورد‌های مرکز آمار نشان می‌دهد پس از استان هرمزگان به‌عنوان رکورددار تورم سالانه در آبان گذشته، استان‌های تهران با ۳۱.۳ درصد، ایلام با ۲۹.۸ درصد، کرمانشاه با ۲۹.۸ درصد و گلستان با ۲۹.۷ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند و در انتهای جدول پس از استان آذربایجان‌غربی، استان‌های مرکزی با ۲۶ درصد، خراسان رضوی با ۲۶.۵ درصد و اردبیل و مازندران با ۲۶.۶ درصد جای گرفته‌اند.
این گزارش می‌افزاید: بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوار‌های ایران در آبان امسال مربوط به استان ایلام با ۸.۸ درصد و کمترین مربوط به استان تهران با ۳.۲ درصد بوده، اما از حیث تورم نقطه به نقطه شهروندان استان کرمانشاه شاهد رشد ۵۴.۵ درصدی سبد هزینه‌های خود در آبان امسال نسبت به آبان پارسال بوده و رکورددار شناخته شده‌اند؛ درحالی‌که شهروندان استان قم با تورم نقطه به نقطه ۴۲.۹ درصدی کمترین فشار افزایش قیمت‌ها را تجربه کرده‌اند.
مرکز آمار می‌گوید: بیشترین سرعت رشد تورم در بین خانوار‌های شهری در ماه گذشته در استان ایلام با نرخ تورم ماهانه ۷.۸ درصد به ثبت رسیده؛ درحالی‌که شهروندان تهرانی کمترین نرخ تورم ماهانه به میزان ۳.۱ درصد را شاهد بوده‌اند. این گزارش تأکید می‌کند که شهرنشینان استان کرمانشاه بیشترین رشد قیمت‌ها به میزان ۵۳.۹ درصد را در آبان امسال نسبت به آبان سال گذشته تجربه کرده‌اند درحالی‌که پایین‌ترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به مناطق شهری استان مازندران به میزان ۴۲.۱ درصد بوده است. همچنین بالاترین نرخ تورم سالانه در استان هرمزگان به میزان ۳۳.۹ درصد و کمترین هم در استان‌های آذربایجان‌غربی و خراسان‌رضوی به میزان ۲۵.۴ درصد به ثبت رسیده است.
نبض تند تورم در روستا‌ها
نهاد رسمی آماری ایران همچنین اعلام کرد، بالاترین نرخ تورم ماهانه در نقاط روستایی ایران را روستانشینان استان ایلام به میزان ۱۳.۷ درصد و کمترین را روستانشینان استان سیستان و بلوچستان با سرعت ۴.۲ درصدی شاهد بوده‌اند. شکاف ۹.۵ درصدی آهنگ رشد تورم در ماه آبان بین نقاط روستایی استان‌های یادشده نشان می‌دهد که نبض تورم در روستا‌های ایران متفاوت و حتی تندتر از نقاط شهری ایران می‌زند؛ به‌گونه‌ای که هزینه سبد کالا‌ها و خدمات مصرفی در روستا‌های استان بوشهر در آبان امسال نسبت به آبان پارسال ۶۰.۴ درصد بیشتر شده درحالی‌که روستاییان استان تهران برای خرید همان سبد کالا‌ها و خدمات تنها ۴۱.۸ درصد بیشتر از آبان پارسال هزینه کرده‌اند. سؤال اصلی اینجاست که چرا در کشور یک خانوار روستایی در استان بوشهر باید برای خرید یک سبد کالا و خدمات یکسان ۱۸.۶ درصد بیشتر از روستانشینان استان تهران هزینه کند؟ مرکز آمار ایران در عین حال می‌گوید: بیشترین نرخ تورم سالانه در آبان امسال مربوط به روستانشینان هرمزگان به میزان ۳۴.۸ درصد و کمترین آن مربوط به روستانشینان استان خوزستان به میزان ۲۳.۹ درصد بوده است.