روایتی از زندگی محمد خادم

- روزنامه خراسان نوشت: سرعت بالایی در زیرگیری‌ها داشت. ریز‌و چابک بود؛ کشتی‌گیر ریز‌نقشی که در آزاد و فرنگی در دایره طلایی با حریفان سرشاخ می‌شد. ویژگی های خاصی داشت، بخصوص در مقابل حریفان یورش های ویرانگری داشت و خیلی زود به ستاره‌ای تبدیل شد که با تربیت فرزندانی قهرمان، شاید دیگر در کشتی ایران تکرار نشود.

روایت پدر موسپیدی است که در طول ۸ دهه زندگی، ثمرات پربار و ارزشمندی همچون یک معلم برای کشتی کشورمان به ارمغان آورد تا همیشه در قلب‌ها ماندگار شود. حاج محمد خادم، پیشکسوت کشتی شهرمان هر‌چند دیگر در میان ما نیست، اما افتخاراتی را در ورزش کشورمان رقم زده که شاید دیگر به راحتی تکرار نشود. در ادامه سکانس‌هایی تقدیم می‌شود از زندگی پیشکسوت کشتی و پدری مهربان که در سن ۸۵ سالگی به‌دلیل نارسایی قلبی درگذشت. پیکر این مرحوم امروز در حرم مطهر امام رضا (ع) آرام می‌گیرد.

تبحر در آزاد و فرنگی

محمد خادم ۱۲ شهریورماه ۱۳۱۴ در روستای ازغد یکی از روستا‌های اطراف شهر مشهد به‌دنیا آمد. اما خیلی زود در همان دوران کودکی به همراه خانواده‌اش به مشهد کوچ کردند و در محله سرشور ساکن شدند. محمد خادم از همان دوران کودکی بیشتر بدنبال زورآزمایی بود و به مرور به ورزش کشتی علاقه‌مند شد. در دهه‌۳۰ میلادی یکی از باشگاه های فعال کشتی در ایستگاه سراب قرار داشت که به نام باشگاه خیام معروف بود. هرچند الان دیگر اثری از این باشگاه نیست، اما در آن زمان به نوعی بهترین پهلوانان خراسان بزرگ و کشتی‌گیران مطرح در این باشگاه زیر‌نظر مرحوم کریم محمدیان پدر کشتی خراسان تمرین می‌کردند.

محمد خادم هم در‌کنار دیگران تمرین کشتی خود را آغاز کرد. خصوصیات های اخلاقی خاصی داشت. اما این‌طور که پیشکسوتان عنوان می‌کنند، خادم خیلی حالت یورشی داشت و همیشه به سمت حریف حمله می‌کرد و در زیر‌گیری‌ها تبحر خاصی داشت که با این ویژگی خیلی زود هنر کشتی خود را به رخ رفقایش کشید. در آن زمان هم در فرنگی و هم در آزاد کشتی می‌گرفت که خودش توانمندی خاصی بود، چراکه کمتر کشتی‌گیری چنین توانایی داشت. محمد خادم در آن زمان در‌کنار پهلوانان به نامی همچون وفادار، سخدری، کلمگانی، شورورزی و‌... تمرین می‌کرد و توانست مدال‌های رنگارنگی در هر ۲ رشته آزاد و فرنگی آن‌هم در سطح قهرمانی کشور به‌دست آورد.

نقره جهانی

در آن زمان باشگاه جدیدی مختص کشتی به نام ۲۵ شهریور در مجموعه ورزشی تختی ساخته شد و کشتی‌گیران به نام استان تمرینات خود را در این مکان دنبال کردند که الان نام این باشگاه به نام پهلوان کلمگانی است. محمد خادم بیشتر در وزن ۶۳ کیلوگرم کشتی می‌گرفت. او در آن زمان به سختکوشی معروف بود. بیشتر تمرینات خود را با طناب‌زنی، کوه رفتن و تمرین روی پله به پایان می‌رساند که تمرینات طاقت‌فرسایی بود و هر‌کسی توان انجام آن را نداشت.

همین سختکوشی باعث شد تا محمد خادم در سطح جهان معروف شود. خادم افتخارات زیادی در طول دوران ورزش حرفه‌ای خود در رقابت‌های بین‌المللی کسب کرد. او در برهه هایی در تیم ملی کشتی ایران هم‌دوره جهان پهلوان تختی هم بود و در مسابقات مختلف کنار هم تمرین می‌کردند.

از مهم‌ترین مسابقات خادم بزرگ می‌توان به سال‌۱۹۶۰ اشاره کرد که به همراه تیم ملی در مسابقات المپیک با بدشانسی رو‌به‌رو شد و با ۲ برد و ۲ باخت مقابل روباشویلی از شو‌روی و ساتو ژاپنی در رده هشتم قرار گرفت. اما ۲ سال بعد یعنی در سال ۱۹۶۲ در رقابت‌های جهانی آمریکا که پهلوان تختی هم حضور داشت، توانست توانمندی خود را به رخ حریفان بکشاند و تا پای فینال رفت و توانست مدال نقره جهانی خود را قطعی کند.

تربیت دو قهرمان

محمد خادم پس از خداحافظی با دوبنده، وارد عرصه مربیگری شد و چند سالی هم سکانداری تیم ملی کشتی کشورمان را بر‌عهده داشت و شاگردان زیادی را تربیت کرد. اما یکی از کار‌های ارزشمند و قابل توجه این پیشکسوت، تربیت ۲ قهرمان بود که تاکنون در هیچ شهر و استانی تکرار نشده؛ قهرمانانی که هنوز آوازه آن‌ها در سطح آسیا و جهان شنیده می‌شود.

این هنر خادم کشتی ایران بود که توانست امیر و رسول را تبدیل به قهرمانانی کند که در رقابت های جهانی و المپیک ستاره شوند. برخی از پیشکسوتان این طور عنوان می‌کنند که در آن زمان همیشه امیر و رسول به همراه پدرشان به سالن کشتی می‌آمدند و از دور نظاره‌گر تمرینات پدر بودند. در آن زمان امیر و رسول خادم خیلی لاغراندام بودند و هیچ‌کس تصور نمی‌کرد این ۲ برادر روزی قهرمان جهان شوند. در این‌بین هنر پدری که نقش مربی داشت خیلی تاثیر‌گذار بود، چراکه او از همان ابتدا طوری با فرزندانش تمرین می‌کرد که انگار قرار است قهرمان المپیک و جهان شوند. تلاش و سختکوشی های پدر نتیجه داد و حالا هر‌کدام جزو پرافتخارترین‌های کشتی در سطح جهان هستند. اما نکته مهم‌تر این‌که محمد خادم اسوه اخلاق و مردانگی بود و در بین جامعه کشتی هم به چنین روحیاتی معروف است.

همین سبک زندگی و رفتار خادم بزرگ باعث شد تا پسرانش هم مسیر پدر را دنبال کنند. آن‌ها در مدال‌آوری، سودای اخلاق را داشتند و الان از آن‌ها به نیکی یاد می‌شود. در‌مجموع محمد خادم جزو مربیان و پیشکسوتان اثر‌بخش در کشتی کشورمان بود، چراکه کمتر فردی داریم که فراتر از مدال‌آوری، فرزندانی را هم تربیت کند که در تاریخ کشتی ایران ماندگار باشند. این بزرگ مرد با تربیت و پرورش قهرمانان المپیکی، نامش را برای همیشه در تاریخ ورزش ایران جاودانه کرد. روحش شاد و یادش گرامی.