پرواز دوباره مرغ و لبنیات از سفره مردم
_ روزنامه کیهان نوشت: طی روز‌های اخیر موج جدیدی از گرانیها در اقلام پرمصرف و اساسی کشور آغاز شده است؛ شیر، روغن، مرغ و میوه جزو اقلامی هستند که یکباره با جهش قیمتی روبه‌رو شدند. آمار‌های مرکز آمار نیز نشان می‌دهد تورم ماهانه آبان (یعنی تغییر قیمت‌ها نسبت به مهر ماه) حدود ۸.۱ درصد و تورم نقطه به نقطه آبان (یعنی تغییر قیمت‌ها نسبت به آبان ۹۸) نیز بیش از ۴۶ درصد بوده است! به‌عبارتی، خانوار‌های کشور به طور میانگین ۴۶ درصد بیشتر از آبان ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالا‌ها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.
این در حالی است که مشکل کمبود برخی کالا‌ها طبق اعلام مسوولین دولتی، باید طی هفته‌های پیش حل و فصل می‌شد. مثلا دبیر ستاد تنظیم بازار وعده داده بود تا ۲۰ آبان‌ماه دیگر در حوزه روغن خوراکی مشکلی نخواهیم داشت، اما حالا- سوم آذرماه- می‌بینیم در جلسه اخیر ستاد تنظیم بازار هر کیلوگرم روغن خام سویا و پالم در مبادی ورودی ۵۵ هزار ریال و قیمت هر کیلوگرم روغن خام آفتاب و کلزا در مبادی ورودی نیز ۶۰ هزار ریال تعیین شده که بهمعنای اجازه افزایش قیمت انواع روغن از ۱۰ تا ۱۳ درصد است!
مرغ ۴۲ درصد گران شد!
البته در بین اقلام گران شده، مرغ جایگاه ویژه‌ای دارد، زیرا طی حدود هفت ماهه امسال هر کیلو مرغ از ۱۰ هزار تومان به ۲۵ هزار تومان رسید، اما در چند روز اخیر، قیمت مرغ مجددا از ۲۵ هزار تومان به ۳۵ هزار و ۵۰۰ تومان ترقی کرد تا حدود ۴۲ درصد طی تنها یک هفته گران شده باشد! این در حالی است که قیمت گوشت نیز به‌دلیل افزایش محسوسی که پیدا کرده بود، مقداری از تقاضای کالا‌های پروتیینی را به سمت بازار مرغ روانه کرده بود، اما حالا به نظر می‌رسد مصرف مرغ هم تحت‌الشعاع این گرانیها قرار بگیرد.
مشاهدات خبرگزاری فارس از فروشگاه‌های منطقه ۱۹ تهران حاکی است مرغ‌ها در ویترین مغازه‌ها جا خوش کرده‌اند، اما خریداری برای آن‌ها نیست. یک زن میانسال در فروشگاهی بزرگ با اشاره به قیمت ۳۵ هزار تومانی هر کیلو مرغ گفت: «واقعا این قیمت برای مرغ بسیار گران است. تفاوت آن با گوشت کمتر شده و اگر مردم توان خرید داشته باشند، گوشت خریداری کنند، به‌صرفه‌تر از مرغ است.»
مهدی دستوری مدیر فروشگاه هم گفت: «قیمت مرغ دو روز پیش ۳۳ هزار تومان بود و دیروز به بیش از ۳۵ هزار تومان رسید. طی چند روز گذشته قیمت‌ها آرام‌آرام افزایش یافته است، به طوری که از کیلویی ۲۸ هزار تومان امروز به ۳۵ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است. تولیدکنندگان مرغ از قیمت‌های بسیار گران خوراک دام گلایه دارند و می‌گویند جو را کیلویی هفت هزار تومان خریداری می‌کنند و به همین دلیل قیمت تمام شده آن‌ها بالاست و برایشان نمی‌صرفد مرغ را با قیمت پایین بفروشند.»
همچنین، سعید مشایخی مرغدار اصفهانی بیان کرد: «هر مرغ در طول دوره رشد ۳.۵ کیلوگرم دان مصرف می‌کند که در یک مرغداری ۲۰ هزار تایی حجم بسیار زیادی است، اما دولت حدود ۳۰ درصد نهاده مورد نیاز را به نرخ دولتی به مرغداران می‌دهد و بقیه را به پنج برابر قیمت از بازار آزاد تهیه می‌کنیم.»
به گزارش خبرگزاری ایسنا، با این حال، مجتبی شیرقاضی، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت (صمت) استان تهران از طرح حمایتی دولت در این زمینه خبر داد و گفت: «توزیع مرغ‌های تنظیم بازاری از دو هفته قبل در شبکه‌های توزیع آغاز شده و این مقدار سهمیه نیز مازاد بر آن سهمیه‌ها بوده که در میادین میوه و تره‌بار، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، تعاونی‌های مصرف کارکنان دولت و فروشگاه‌های صنفی منتخب سطح شهر با قیمت ۱۵ هزار تومان توزیع می‌شود.»
۲۵ درصد روی قیمت شیر رفت!
همان‌طور که اشاره شد، کالا‌های اثرگذار پروتئینی نظیر مرغ با افزایش قیمت قابل توجهی روبه‌رو شدند. در این میان، لبنیات نیز از قافله گرانیها جدا نماند و بر اساس جلسه دیروز ستاد تنظیم بازار قیمت مصوب پایه شیر خام از ۲۹۰۰ تومان به ۴۵۰۰ تومان رسید!
در این جهت، مرتضی رضایی، معاون وزیر جهاد کشاورزی در گفت‌وگو با بخش خبری ۲۱ شبکه یک سیما، کمبود نهاده‌های دامی از جمله کنجاله سویا، جو و ذرت را علت افزایش قیمت شیر خام دانست و گفت: قیمت چهار هزار و ۱۵۰ تومان اعلام شده قبلی، بر اساس تامین ۱۰۰ درصدی نهاده‌ها برای دامداران اعلام شده بود و افزایش قیمت فعلی به این علت است که این نهاده‌ها به اندازه کافی در اختیار دامداران قرار نگرفته است.
وی افزود: کنجاله سویا حدود ۳۵ تا ۳۶ درصد، جو حدود ۶۰ درصد و ذرت حدود ۵۰ درصد مورد نیاز دامداران، تامین شده است، دامداران مجبورند بقیه نیاز غذایی دام‌هایشان را از نهاده‌های جایگزین در بازار و با قیمت‌های بالاتر تامین کنند و بر این اساس، قیمت شیرخام در درب دامداری، ۴۵۰۰ تومان تعیین شده است.
همچنین، علی احسان ظفری، مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های لبنی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران با اشاره به دلایل گرانی قیمت لبنیات در بازار بیان کرد: «با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های دامی، شیرخام، حمل و نقل و سایر مواد اولیه قیمت محصولات لبنی به ناچار ۲۵ درصد افزایش یافته است. با افزایش قیمت لبنیات این پیشنهاد را به دولت داده‌ایم که اگر بستر را به‌گونه‌ای فراهم کنند که افراد ۳۰ درصد قیمت تمام شده را بابت سه قلم اصلی شیر، پنیر و ماست پرداخت کنند، تغییری در میزان مصرف نخواهیم داشت که علت مقابله با این موضوع را دولتی‌ها باید پاسخ دهند.»
گرانی ۱۳ درصدی روغن، ۲۵ درصدی شیر، ۳۲ درصدی مرغ و... در روز‌های اخیر نشان می‌دهد یکجای فرآیند تولید در کشور لنگ می‌زند. از طرفی گفته می‌شود کالا‌های اساسی به وفور در کشور وجود دارد و هیچ مشکلی در این خصوص کشور را تهدید نمی‌کند، از طرف دیگر، وقتی پای گرانیها وسط می‌آید همه از کمبود‌ها گلایه می‌کنند! جالبتر از همه رفتار ستاد تنظیم بازار است که از طرفی با افزایش قیمت روغن و از طرف دیگر با افزایش قیمت شیر موافقت می‌کند! البته در یک مورد دیگر، کارگروه تنظیم بازار قیمت‌گذاری کره را لغو کرد و قیمت آن آزاد شد.
همچنین، معضل کمبود تولید گریبان مصرف میوه را هم گرفته و قیمت خیار هم به سرنوشت گوجه فرنگی دچار شده است! بر اساس مشاهدات میدانی هر کیلو خیار به ۹ هزار و ۷۰۰ تومان تا ۱۷ هزار تومان در شهر تهران رسیده است؛ ضمن اینکه قیمت خیار سالادی هم به کیلویی تا ۵۵۰۰ تومان رسیده است. همچنین، هر کیلوگرم گوجه فرنگی نیز ۱۴ تا ۲۸ هزار تومان به فروش می‌رسد. در همین زمینه، نایب رئیس اتحادیه باغداران تهران دلیل گرانی میوه را کاهش تولید، افزایش هزینه‌ها و شرایط جوی دانست!
علت‌ها و راهکار‌ها
اتفاقات اخیر در ماه‌ها و حتی سال‌های گذشته بی‌سابقه نبوده است، بنابراین نگاهی به اتفاقات گذشته نیز می‌تواند سرنخ‌های خوبی برای حل مشکلات کنونی بدهد. نمونه بارز این تجربه هم طی همین چند روز گذشته رخ داد که قیمت گوجه‌فرنگی، برنج، پوشک و... دفعتا بالا رفت و دولت طی تصمیم درستی اقدام به تسهیل خروج کالا‌ها از گمرک نمود. بر این اساس، حدود ۱.۳ میلیون تن کالا از هفت میلیون کالا طی چند روز ترخیص شد و با افزایش عرضه کالا‌ها قیمت‌ها نیز متعادل‌تر شد، از طرف دیگر، حضور میدانی وزیر صنعت، معدن و تجارت در گمرکات نیز در تسریع این فرآیند اثرگذار بود.
بنابراین، همین حالا هم اگر روحیه کار جهادی و عزم مناسبی در میان مسئولان وجود داشته باشد، می‌توان گفت هیچ بن‌بستی وجود ندارد. از خاطر نبریم که حل ریشه‌ای مشکلات اقتصادی نیازمند جلوگیری از انبساط‌های پولی و اعتباری است و این مهم نیز، در گرو اصلاح ساختاری بودجه است که متاسفانه دولت با تمام وعده‌هایی که داده، به آن تن نمی‌دهد!
البته برخی عوامل برون‌زا مانند تعطیلی‌های کرونایی نیز به هیجان کاذب خرید دامن زده است، اما شاید مهم‌ترین دلیل این گرانیها همان بی‌انضباطی مالی دولت و وابستگی بیش از حد اقتصاد به خارج است.
در همین زمینه، فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد در یک برنامه تلویزیونی اظهار داشت: در دوره‌های مختلف افزایش تورم علل متفاوتی داشته است. علت عمده را باید ناشی از افزایش هزینه دانست. ۷۰ تا ۸۵ درصد واردات مربوط به کالا‌های واسطه‌ای، مواد اولیه بوده است که وقتی قیمت این قبیل کالا‌ها متاثر از افزایش قیمت ارز افزایش می‌یابد این افزایش در پروسه تولید می‌نشیند و قیمت کالا‌های تولید شده را زیاد می‌کندکه به‌دلیل دلاریزه بودن اقتصاد ایران متاثر از آن قیمت کالا‌ها نیز افزایش می‌یابد.
وی ادامه داد: فاصله گرفتن از دلاریزه بودن اقتصاد ایران منوط به توسعه شرکت‌های دانش بنیان و ایفای نقش محوری آن‌ها در اقتصاد است. یکی از برنامه‌های ما برای جهش تولید بهبود فضای کسب‌وکار است با اقداماتی که در زمینه کاهش زمان ثبت شرکت‌ها انجام داده‌ایم اکنون فردی را داشتیم که در عرض ۲۰ دقیقه شرکت خود را ثبت کرده است.
وزیر اقتصاد با اعلام اینکه برداشت از صندوق توسعه ملی تاکنون چهار درصد بوده است، گفت: در شرایط کرونا بنگاه‌ها با کمبود تقاضا مواجه هستند که کمک بانک‌ها به آن‌ها برای تامین مالی، اثر انبساطی دارد و اگر بانک‌ها کمک نکنند، تولید افت می‌کند که این امر تاثیرات خود را بر میزان نقدینگی خواهد گذاشت. در سال گذشته ۲۶۰ هزار میلیارد تومان از بورس تامین مالی کردیم که در شش ماهه اول امسال ۳۲۰ هزار تامین مالی صورت گرفت. سال گذشته ۶ هزار میلیارد تومان خصوصی انجام دادیم که در شش ماهه اول سالجاری معادل ۳۲ هزار میلیارد تومان درآمدزایی از طریق واگذاری دارایی‌ها داشته‌ایم.