چگونه بازیگر شویم (۲۳۸) /بازیگری فیگوراتیو

- بازیگری یکی از مشاغل محبوب در سطح جهان محسوب می‌شود، بازیگری فارغ از شهرت و ثروتی که ممکن است برای فرد بازیگر به همراه داشته باشد، جهانی است که می‌توان در آن ایفای نقش در قالب شخصیت‌های مختلف را تجربه کرد.

در این بین اکثریت مواقع بازیگری به عنوان یکی از مشاغل سخت جهان محسوب می‌شود، شاید از دور برای بسیاری اینکه بازیگری اتفاقی سخت باشد، قابل لمس نباشد اما اگر به صورت اصولی و به مفهوم واقعی به بازیگری نگاه کنیم، این هنر به واقع به تمرین، مطالعه، شهود و مطالعات فراوانی نیازمند است.

ژست و انواع آن در زندگی و بازی

با مشاهده‌ زندگی است که با زبان ژست‌ها آشنا می‌شویم و به میزان تغییر و جا به جایی آن‌ها نسبت به «ژست جهانی» پی می‌بریم.

بازیگر مقلد (lacteur-mimeur) به هر سبکی که بازی کند، با استفاده از عناصر بنیادی بازیگری و بر مبنای مشاهده واقعی و مستقیم زندگی به سرشاری و غنای نحوه‌ی بیان نمایشی خود می‌افزاید. خیابان بهترین مکان برای مشاهده است، زیرا در آن ژست‌ها، رفتارها، حرکت‌ها، چون کتاب گشوده‌ای، در دسترس او (بازیگر – مقلد) قرار می‌گیرد.

در آنجاست که مردمانی که نمی‌شناسدشان در حرکت و جنب و جوش‌اند و در برابرش به عرضه‌ی «کمدی انسانی» و پانتومیم زندگی که می‌بایست (او) روی صحنه آورد، مشغولند.

به تماشای دو راننده‌ی اتومبیل که از پس شیشه‌های بسته‌ی ماشین‌هاشان مشغول پرخاش و ناسزا گفتن به یکدیگرند بپردازیم؛ هر یک از آن‌ها در حالی که خود را محافظت شده در درون بدنه و شیشه‌های بسته ماشینش می‌انگارد، شروع به همذات گرایی با قدرت و مارک ماشین خود می‌کند. بدین ترتیب «ژست‌ها» ظاهر می‌شوند. ژست‌هایی که اغلب غیر مودبانه و توأم با حرکات تحقیر آمیز نسبت به راننده‌ی دیگر است.

آنها به خود اجازه می‌دهند که به «بیان و عرضه‌ی یک بازی هیجانی» همراه با میمک و شبیه به پانتومیم، بپردازند. بنابر این دست به اعمالی می‌زنند یا کار‌هایی می‌کنند که در جریان معمول زندگی هرگز نخواهند کرد. پس، مجموعه‌ای از ژست‌ها، ژست‌هایی که کاملا تصویری هستند بین دو راننده رد و بدل می‌شود. اگر مشاجره‌ی آن‌ها از این حد فراتر رود، شیشه‌ها پایین کشیده می‌شود و کلام وارد میدان می‌شود. اما در بیشتر مواقع، به محض آنکه یکی از دو طرف آماده می‌شود تا از ماشین خود پیاده و عملا وارد میدان شود، دیگری ترسش می‌گیرد، کوتاه می‌آید و دست از کشمکش بر می‌دارد.

در این مورد، البته تفاوت‌های چشمگیری از یک کشور تا کشور دیگر وجود دارد. در ایتالیا امکان بسیار زیادی وجود دارد که دو راننده هر چه سریع‌تر از ماشین‌هایشان پیاده شوند و با داد و فریاد و ناسزاگویی یقه یکدیگر را بگیرند، مشت و لگدی به هم بزنند و بلافاصله به داخل ماشین‌ها برگردند و با انجام ژست‌هایی رکیک محل را ترک کنند. در فرانسه، ژست‌های پرخاشگرانه آغازگر دعوا و در ایتالیا پایان دهنده‌ی کشمکش و ماجراست.

در چنین برخوردی ما شاهد ژست‌های گوناگونی خواهیم بود:

• ژست‌های تقلیدی = پانتومیم رفتار‌های غیر مودبانه
• ژست‌های ایمائی = میمیک
• ژست‌های هیجانی = عصبانیت
• ژست‌های اقدام = پیاده شدن از ماشین و دعوا
• ژست‌های اقدام گریز = ترس و فرار

همه این ژست‌ها با کنترل و یا بدون آن نمود می‌یابند. می‌توان آن‌ها را به سه دسته بزرگ طبقه بندی کرد:

• ژست‌های اقدام، کنشی
• ژست‌های بیان حالت
• ژست‌های اشاره و تذکر

که در هر سه همه تغییرات و جا به جایی‌ها، وارونه سازی‌ها و مشتقات «ژست اولیه» ثبت و ضبط شده است.

همه‌ طبقه بندی‌ها با هدف ساده کردن و فهم بهتر پدیده‌ها صورت می‌گیرد. اما ژست، مانند زندگی پیچیده است و هر گونه سیستم یا روشی را نمی‌پذیرد. با این حال با مشاهده و دقت در جریان زندگی در می‌یابیم که:

• ژست‌های اقدام: ترجیحاً کل بدن را درگیر و وادار به عمل می‌کند.
• ژست‌های بیان حالت: احساسات و وضعیت روحی شخص را نشان می‌دهند.
• ژست‌های اشاره و تذکر: تأکید بر کلام دارند؛ یا پیش از کلام قرار می‌گیرند، یا همراه با آنند و یا جایگزین آن می‌شوند.