گاز‌های گلخانه‌ای در اثر فعالیت‌های انسانی عامل تغییر اقلیم شده است

سیده الهام عزیزی، رییس گروه تغییر اقلیم مرکز ملی هوای سازمان محیط زیست در گفت‌وگو با میزان گفت: واقعیت این است که انتشار گاز‌های گلخانه ای، ما را گرفتار برخی تغییرات آب وهوایی کرده است. آب وهوا با انتشار گاز‌ها به سرعت تغییر کرده و این تغییر برای صد‌ها سال ادامه خواهد داشت و در نتیجه حتی اگر انتشار گاز‌ها و افزایش غلظت آن‌ها در سطح اتمسفر متوقف شود، می‌توان گفت که برای تشخیص بعضی از اثرات مهم تغییر آب و هوا مانند بالا آمدن سطح دریا، مدت زمان طولانی مورد نیاز است.

عزیزی بیان کرد: گاز‌های گلخانه‌ای در اثر فعالیت‌های انسانی به اتمسفر رها می‌شوند. زمانی که سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی استفاده شده و جنگل‌ها قطع و سوزانده می‌شوند. دی اکسید کربن (CO۲) تولید می‌شود. متان (CH۴) و اکسید نیتروژن (N۲O) نیز در اثر فعالیت‌های کشاورزی، تغییر کاربری زمین و دیگر منابع منتشر می‌شوند. مواد شیمیایی صنعتی به نام هالوکربن‌ها (CFCS۹, HCFS و PFCS۹) و دیگر گاز‌های با طول عمر بالا مانند سولفورهگزافلوراید (SF۶) در اثر فعالیت‌های صنعتی رها می‌شوند و انتشار می‌یابند.

وی افزود: افزایش مقدار گاز‌های گلخانه‌ای سبب تغییر آب و هوا می‌شود. این گاز‌ها با جذب اشعه فروسرخ، مسیر جریان طبیعی انرژی را با تغییر آب و هوا کنترل می‌کنند. سیستم آب و هوا در واکنش به انتشار گاز‌های گلخانه‌ای با پوششی ضخیم از این گاز‌ها برای حفظ تعادل بین انرژی دریافتی از خورشید و انرژی برگشت داده شده به فضا تعدیل می‌شود.

رییس گروه تغییر اقلیم مرکز ملی هوای سازمان محیط زیست ادامه داد: گاز‌های گلخانه‌ای اصلی شامل بخار آب، دی اکسید کربن (CO۲)، ازن تروپوسفری (O۳)، متان (CH۴)، اکسید نیتروس (N۲O)، گاز‌های صنعتی (هالوکربن‌ها) و ... می‌باشند که بجز گاز‌های صنعتی بقیه آن‌ها به طور طبیعی ایجاد می‌شوند و در مجموع کمتر از یک درصد گاز‌های اتمسفر را تشکیل می‌دهند این مقدار از گاز‌ها برای ایجاد اثر گلخانه‌ای و حفظ طبیعی دمای کره زمین در حدود ۳۰ درجه سانتیگراد بیشتر از دمای ضروری جهت حیات بر روی کره زمین کافی است.

عزیزی تصریح کرد: سطح گاز‌های گلخانه‌ای اصلی با احتساب بخار آب به طور مستقیم در اثر فعالیت‌های انسانی در حال افزایش است. انتشار دی اکسید کربن (ناشی از سوختن زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی)، متان و اکسید نیتروس (ناشی از فعالیت‌های کشاورزی و تغییر کاربری زمین)، ازن تروپوسفری (حاصل از دود اگزوز خودرو‌ها و سایر منابع) و گاز‌های صنعتی با طول عمر زیاد از جمله کلروفلورکربن‌ها (CFCS)، هیدروفلوکربن‌ها (HCFS)، پرفلوروکربن‌ها (PFCS)، موجب تغییر در چگونگی جذب انرژی توسط اتمسفر می‌شود. مقدار بخار آب نیز به دلیل بازخور مثبت ممکن است افزایش یابد. این تغییرات در حال وقوع هستند و در نتیجه به عنوان تشدید کنندگان اثر گلخانه‌ای شناخته می‌شوند.

وی عنوان کرد: میزان زیاد انتشار دی اکسید کربن و رشد انتشار آن حاکی از آن است که افزایش دی اکسید کربن اتمسفر نتیجه مستقیم ورودی‌های دی اکسید کربن از منابع انسانی و از جمله سوزاندن سوخت‌های فسیلی و جنگل زدایی بوده است.

رییس گروه تغییر اقلیم مرکز ملی هوای سازمان محیط زیست در پایان توضیح داد: روش‌های احتراق سوخت باعث تولید مواد گاز‌های گلخانه‌ای و همچنین آئروسل می‌شود، اما در حالی که گاز‌های گلخانه‌ای و به خصوص دی اکسید کربن دارای مدت و طول عمر و حضوری در حدود یک قرن در جو کره زمین است، ماهیت منابع انتشار در بخش انرژی یا به صورت احتراق و انتشارات فرار بوده و یا انتشار بدون احتراق. بر این اساس نیاز به تعریف دقیقی از احتراق است. صنایع کلیدی موثر در انتشار گاز‌های گلخانه‌ای بر اساس دستورالعمل محاسبه موجودی انتشار IPCC عبارتند از:

• صنایع معدنی، تولید سیمان و کلینکر، تولید آهک و گچ، تولید شیشه
• تولید فلزات، تولید آهن و فولاد و آلیاژ‌های فولادی، آلومینیوم
• صنایع شیمیایی، تولید آمونیاک، اسید نیتریک و اسید آدی پیک و ..