مکمل سوخت چیست و چه کاربردی دارد؟

- خودرو45 نوشت: بنزین سوپر یا معمولی؟ این سوال ممکن شاید بار‌ها و بار‌ها ذهن بسیاری از رانندگان را در پمپ بنزین درگیر خود کند. تفاوت قیمت بنزین سوپر و معمولی ممکن است باعث انتخاب بنزین معمولی شود چراکه این بنزین قیمت کمتری نسبت به بنزین سوپر دارد همچنین بسیاری از متصدیان پمپ بنزین، مکمل بنزین را پیشنهاد می‌دهند، اما باید دید که تفاوت بنزین سوپر و معمولی چیست و مکمل‌ها چه نقشی را می‌توانند ایفا کنند بنزین چییست؟

بنزین بین ۷۰ تا ۱۷۵ درجه تقطیر می‌شود و برشی از نفت است. هیدروکربن‌های C۱۱، C۱۲ و C۵ محتوای بنزین را تشکیل می‌دهند. بنزین طبیعی که شامل ۱۵ درصد از نفت خام است در موتور‌های احتراقی به کار می‌رود. بنزین معمولی هیدروکربن‌های پارافین، نفتن، و اولفین‌ها را در محتویات خود دارد، اما اکتان‌ها (C۸H۱۸) یکی از ترکیب‌های مشخص در بنزین شناخته می‌شوند.

این سوخت برای اولین بار در کشور آلمان «بنزین» نامیده شد که از نام ماده شیمیایی آن گرفته شده است و در بسیاری از کشور‌ها نیز همان نام بنزین برای این سوخت به کار می‌رود. نیمه‌های قرن نوزدهم و پیش از اختراع موتور‌های درون سوز، بنزین را برای از بین بردن شپش در بطری‌های کوچک می‌فروختند. سال‌های ۱۸۷۰ تا ۱۸۷۱ و در طول جنگ فرانسه-پروس، علیه حمله احتمالی پادشاهی پروس در پاریس بنزین ذخیره کردند و بعد‌ها در طول کمون پاریس مخالفان انقلاب شایعه کردند که در شهر زنانی هستند که با استفاده از بنزین ساختمان‌ها را عمدا با بنزین آتش می‌زدند و نام آن‌ها را نفتی گذاشته بودند.

بنزین سوپر چیست؟

بنزین سوپر در واقع همان بنزین معمولی است که برای بالا بردن عدد اکتان در آن از افزودنی استفاده می‌شود. شخصی به نام میجلی در خلال جنگ جهانی اول پی برد که افزودن سرب به بنزین سبب بالا بردن عدد اکتان در آن می‌شود. پیش‌تر افزودن سرب به بنزین سمی بوده و صدمات بسیاری به محیط زیست وارد می‌کرد؛ به همین دلیل از متیل ترت-بوتیل اتر برای بالا بردن عدد اکتان در بنزین استفاده شد که این ماده نیز به محیط زیست آسیب می‌زد و پس از آن ماده‌هایی مانند اتانول، متانول، تولوئن، پروپانل و … جایگزین آن‌ها شدند. امروز استفاده از بنزین سوپر در شهر‌های بزرگ و خودرو‌های مدرن رایج شده است.

عدد اکتان بنزین چیست؟

عدد اکتان نشان دهنده نحوه عملکرد و کیفیت بنزین است. اگر موتور خودرو تراکم بالایی داشته باشد، بنزین استفاده شده برای آن نیز باید اکتان بالایی داشته باشد. هرچه عدد اکتان بنزین بالاتر باشد، بنزین در برابر احتراق مخرب مقاوم خواهد بود. در خودرو‌های قدیمی که اکتان کمتر از نیاز موجود، لازم است هنگام شتاب گیری یک صدای تقه شنیده می‌شود که می‌تواند به موتور خودرو آسیب وارد کند. در مناطقی مانند ساحل و دریا که ارتفاع در آن کم است این صدا به دلیل تاثیر ارتفاع بر کاهش اکتان بنزین، بیشتر می‌شود. امروزه در خودرو‌های جدید حسگر‌های نصب شده است مشکل کوبش موتور را با کامپیوتر خودرو حل می‌کند. موتور خودرو‌های جدید طوری است که تراکم بالایی دارد و به همین دلیل باید اکتان سوخت آن‌ها نیز بالاتر باشد. اکتان پایین در سوخت سبب ناک در موتور خودرو می‌شود.

صدای سوپاپ در موتور به چه معناست؟

همانطور که گفته شد عدد اکتان روی عملکرد خودرو تاثیر گذار است. اکتان پایین بنزین سبب می‌شود که هنگام پایین بودن دور موتور یا حرکت در سربالایی‌ها صدایی از موتور شنیده شود که به آن صدای سوپاپ گفته می‌شود بنابراین افزایش عدد اکتان در بنزین می‌تواند برای خودرو مفید باشد.

عدد اکتان در ایران و جهان

استاندارد اتحادیه اروپا از سال ۲۰۰۴ اعلام کرد که عدد اکتان بنزین نباید کمتر از ۹۵ باشد. این عدد در ایران برای بنزین معمولی ۸۷ و بنزین سوپر ۹۵ است و همین سبب تمایز بنزین سوپر و معمولی در ایران می‌شود. به دلیل تغییر عدد اکتان در بنزین از مکمل‌های سوخت استفاده می‌شود تا کیفیت بنزین مصرفی خودرو را تغییر دهد.

بنزین مکمل از چه مکمل‌هایی برای افزایش عدد اکتان بنزین استفاده می‌شود؟

برای اینکه بدانید چه مکملی برای خودرو مفید است باید مشخصات موتور خودرو را بدانید همچنین تمام اطلاعات مربوط به موتور خودرو و عدد اکتان مورد نیاز آن در دفترچه راهنمای خودرو توضیح داده شده است و با مطالعه آن می‌توان فهیمد که بنزین خودرو چه عددی از اکتان را باید داشته باشد و براساس آن می‌توان مکمل مورد نیاز برای سوخت را تهیه کرد. همچنین میزان استفاده استاندارد از مکمل‌های سوخت روی بسته‌های آن نوشته شده است. مکمل‌ها سبب افزایش احتراق موتور می‌شود و کیلومتر پیموده شده به ازای هر لیتر بنزین را نیز بیشتر می‌کنند. مکمل‌ها نمی‌توانند از انتشار آلاینده‌های خودرو جلوگیری کنند و تبلیغ آن‌ها به عنوان کاهنده آلودگی خودرو اغراق است. مکمل‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام از آن‌ها فواید و معایب خاص خودش را دارد. مکمل‌هایی که اکتان بنزین را افزایش می‌دهند می‌توانند برای خودرو مفید باشند و عملکرد موتور خودرو را بهتر کند، اما باید در انتخاب آن دقت کرد چراکه به کار بردن انواع و اقسام مکمل می‌تواند به خودرو آسیب وارد کند.

چند نکته درباره استفاده از مکمل اکتان

قبل از ریختن اکتان بوستر به توضیحاتی که روی آن نوشته شده توجه کنید.

بهتر است اکتان بوستر را قبل از بنزین زدن در باک بریزد این کار سبب می‌شود که به راحتی با بنزین ترکیب شود.
اگر می‌خواهید مدت طولانی رانندگی کنید استفاده از مکمل بنزین می‌تواند مفید باشد.

بنزینی که با اکتان بوستر ترکیب شده نباید مدت طولانی در باک باقی بماند، زیرا به دلیل وجود اتانول سبب ایجاد رسوب می‌شود.
اگر خودرو به بنزین سوپر نیاز دارد و از بنزین معمولی استفاده می‌شود بهتر است به ازای هر ۳ هزار کیلومتر از محول انژکتور برای تمیز کردن سوزن‌های انژکتور استفاده کرد.

بنزین معمولی بهتر است یا سوپر؟

همانطور که گفته شد عدد اکتان بنزین سوپر ۹۵ است از سویی هرچه اکتان بنزین بالاتر باشد بهتر است و می‌تواند به سلامت خودرو کمک کند. استفاده از بنزین معمولی در دراز مدت می‌تواند به موتور خودرو آسیب وارد کند.

اگر خودرو به بنزین سوپر احتیاج داشته باشد و به آن بنزین معمولی زده شود، پیستون قبل از رسیدن به در سلیندر به دلیل اشتعال بنزین پایین می‌آید و در واقع پیستونی که هنوز حرکت بالایی خود را طی نکرده به پایین رانده می‌شود و در نتیجه فشار زیادی به شاتون، میل لنگ، پیستون و سوپاپ‌ها وارد می‌شود که با صدای گوش خراشی نیز همراه است و می‌تواند در بلند مدت سبب آسیب به موتور خودرو شود و از عمر آن بکاهد.

روش تشخیص بنزین سوپر و معمولی

بنزین سوپر معمولا به رنگ سفید و سبز است درحالی که بنزین معمولی رنگ صورتی مایل به قرمز دارد. میزان پریدگی رنگ بنزین یکی دیگر از مشخصه‌های بنزین سوپر است. همچنین برای اینکه بدانید بنزین به آب آغشته است یا خیر؛ یک قطره از بنزین سوپر را روی کاغذ بریزد اگر بنزین خالص باشد اثری از آن روی کاغذ باقی نمی‌ماند و درصورتی که کاغذ صافی خود را از دست داد به این معناست که بنزین به آب آغشته است.

یکی دیگر از راه‌های تشخیص بنزین معمولی از سوپر بوی آن است. اگر گاز خارج شده از باک خشک باشد بنزین سوپر است و اگر چرب باشد، بنزین معمولی است. لازم به ذکر است که تاثیر رطوبت هوا روی اکتان بنزین رطوبت سبب افزایش اکتان در بنزین می‌شود همچین کاهش دمای هوا نیز اکتان بنزین را افزایش خواهد داد.

به یاد داشته باشید که استفاده از بنزین با اکتان بالاتر می‌تواند به موتور خودرو کمک کند همچنین اکتان بوستر‌ها سبب تغییر عدد اکتان در بنزین می‌شود و استفاده از آن مفید به نظر می‌رسد.