تخلفات خونین در بازار پرنده فریدونکنار/ موضع عجیب سازمان حفاظت محیط زیست

- سال‌هاست با فرا رسیدن پاییز و باز شدن پای پرندگان مهاجر به تالاب‌های شمالی و جنوبی کشورمان، نسل‌کشی این میهمانان خسته‌بال آغاز می‌شود. اخبار و تصاویر این نسل‌کشی‌ها بارها توسط رسانه‌ها و فعالان محیط زیست منتشر شده و اعتراضات نسبت به موضع انفعالی سازمان حفاظت محیط زیست در برابر این تخلفات آشکار از سر گرفته می‌شود. تخلفاتی خونین که با نام شهرستان فریدونکنار عجین شده‌اند.

ماجرای این تخلفات از آنجا آغاز می‌شود که برخی از بومیان مناطق فریدونکنار، سرخرود و ازباران، طی سال‌های اخیر، سنت‌های اجدادی‌شان در صید پرندگان مهاجر را کنار گذاشته و با استفاده از ابزار و روش‌های جدید، صید سنتی را به قتل عام تبدیل کرده‌اند: صید دوما، یا دوماچال، یک روش سنتی صید پرندگان است که طی دهه‌های گذشته در تالاب‌های استان مازندران رواج داشته. در این روش تعداد محدودی از پرندگان مهاجر و فقط از گونه اردک سرسبز به دام می‌فتند. اما طی سال‌های گذشته دامگاهداران به این نوع صید قانع نشده و با روش‌هایی از جمله کرس، گذر و شب‌دام، یک کشتار دسته‌جمعی بدون محدودیت تعداد و گونه راه می‌اندازند. روش‌هایی که در آن حتی پرندگان حرام‌گوشتی چون باکلان هم به دام میفتند. این زیاده‌خواهی که به درآمدهای میلیاردی سرکردگان صیادان منجر می‌شود بارها توسط مسئولان محیط زیست مورد انتقاد واقع شده اما حمایت برخی از مسئولان محلی سبب شده تلاش‌ها برای جلوگیری از این نسل‌کشی، بی‌نتیجه بماند. تلاش‌هایی که هر سال امید کمتری برای به ثمر نشستنشان دیده می‌شود. گویی مسئولان محیط زیست از مهار این تخلفات ناامید شده باشند.

در ادامه نامه‌ای را مشاهده می‌کنید که کارشناسان و مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و ادارات اقماری آن آبان ماه سال ۹۰ خطاب به محمدجواد محمدی‌زاده، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست نوشته، قاطعانه نسبت به پیامدهای سوء این نسل‌کشی هشدار داده و خواهان تشکیل کمیته‌ای برای ساماندهی این تخلفات شدند. کارشناسانی که حالا با افزایش هرساله کشتار پرندگان مهاجر در مازندران، موضعی انفعالی در پیش گرفته‌اند.

پس از آنکه هشدارهای کارشناسان به نتیجه نرسید در زمستان ۹۳، مدیرکل وقت حفاظت محیط زیست مازندران از تدوین طرحی 5 ساله خبر داد که بنا بود طی تعامل با صیادان و دامگاهداران این استان، تدریجا به ممنوعیت صید و عرضه غیرقانونی پرندگان مهاجر در این استان منجر شود؛ ناصر مهردادی درباره طرح پنج ساله ساماندهی صید و شکار گفته بود: در راستای این طرح، در یک برنامه زمانی پنج ساله با شیب ملایم، دامهای هوایی و کرس که از روش‌های صید پرندگان است، جمع‌آوری و نسبت به ساماندهی تالاب و ممنوعیت صید و شکار اقدام می‌شود.

البته همان زمان این طرح مورد انتقادات فعالان محیط زیستی قرار گرفت که متوجه شده بودند طرح مذکور حاصلی به جز خریدن زمان به سود متخلفان در برندارد؛ حالا ۷ سال از تدوین این طرح گذشته و نه تنها روش‌های غیرقانونی صید پرندگان برچیده نشده بلکه به جرات می‌توان گفت طی این سال‌ها با هیچ‌ یک از عاملان صید و عرضه غیرقانونی پرندگان مهاجر در فریدونکنار، سرخرود و ازباران، برخورد قانونی صورت نگرفته است.

سال گذشته اما پیشنهادی از سوی فعالان محیط زیست برای مهار این تخلفات مطرح شد که حتی ولی‌الله نانواکناری، نماینده مردم فریدونکنار که مدافع صیادان و دامگاهداران این شهرستان است هم از اجرای آن استقبال کرد. فعالان محیط زیست در پیشنهاد خود با اشاره به اینکه پاره کردن نمادین تورهای صیادان تاثیری بر روند کشتار پرندگان مهاجر ندارد از مسئولان محیط زیست مازندران و یگان حفاظت محیط زیست کشور خواستند روزانه دستکم ۵ محیط‌بان در بازار پرنده فریدونکنار مستقر شده و از عرضه پرندگانی به غیر اردک سرسبز که صید محدود آن منع قانونی ندارد از عرضه لاشه سایر پرندگان که فروششان غیرقانونی است جلوگیری کنند.

با توجه به اینکه بازار فریدونکنار تنها بارانداز لاشه‌های پرندگان مهاجر است و با در نظر گرفتن این نکته که اگر از عرضه پرندگان غیرمجاز جلوگیری شود، صید آنها هم کاهش خواهد یافت، می‌توان پیشنهاد مذکور را راهکاری مناسب برای مهار این نسل‌کشی در تالاب‌های مازندران دانست.

بیشتر بخوانید:
قانون منع حیوان‌آزاری در محاق
نسل‌کشی پرندگان مهاجر در خوزستان آغاز شد+فیلم

حالا باید منتظر ماند و دید مسئولان محیط زیست و مسئولان محلی فریدونکنار در سال جاری پیشنهاد فوق را محقق خواهند کرد یا صیادان و دامگاه‌داران متخلف مازندران، همچنان در مصونیت کامل از هرگونه برخورد قانونی به کشتار پرندگان مهاجر ادامه خواهند داد؛ کشتاری که نه تنها سرمایه‌های جهانی حیات وحش را به خطر می‌اندازد بلکه وجهه کشورمان را در مجامع بین‌المللی که برای پرندگان مهاجر ارزشی ویژه قائل هستند زیر سوال می‌برد.