هر ۳ ثانیه یک نفر در جهان آلزایمری می‌شود
_ ایرنا نوشت: آلزایمر، نوعی بیماری علاج ناپذیر است که برای اولین بار در سال ۱۹۰۶ میلادی توسط یک روانپزشک آلمانی به نام آلویز آلزایمر، به جهان معرفی شد. هر چند که آلزایمر در دوران جوانی و دهه ۴۰ زندگی افراد جامعه نیز به عنوان آلزایمر زودرس مشاهده می‌شود، ولی عمدتا در افراد بالای ۶۵ سال آلزایمر اتفاق می‌افتد.
روند روزافزون جمعیت سالمندی و متعاقب آن بیماری‌های مرتبط با افزایش سن از جمله دمانس و آلزایمر موجب توجه ویژه جامعه جهانی به این بیماری و نام گذاری ۳۰ شهریور ماه مصادف با ۲۱ سپتامبر به عنوان روز جهانی «آلزایمر» شده است. سازمان‌ها و انجمن‌های مربوطه در این روز با برگزاری همایش‌ها و انتشار اطلاعات گوناگون، هدف "افزایش آگاهی عمومی درباره آلزایمر و توجه به مشکلات مبتلایان به آن" را پیگیری می‌کنند.
عضو هیات علمی گروه آموزشی سالمندشناسی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفت: تخمین زده شده که در هر سه ثانیه یک نفر در جهان به بیماری آلزایمر که با نام بیماری فراموشی نیز شناخته شده است، مبتلا می‌شود و آمار مبتلایان تا سال ۲۰۳۰ میلادی به عدد بسیار نگران کننده ۶۵ میلیون نفر در جهان افزایش می‌یابد.
به گفته دکتر ژاله زندیه متخصص طب سالمندی، وجود حداقل دو مورد از پنج علامت مربوط به کاهش عملکرد‌های شناختی و رفتاری، به تشخیص بیماری منجر می‌شود.
وی افزود: علایم این بیماری که حافظه، افکار، مهارت‌های کلامی و قضاوت، درک مطلب و به طور کلی عملکرد شناختی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهند، در ابتدا خفیف بوده است، اما به تدریج وضعیت را بدتر کرده و در طول زمان، علایم شدت بیشتری پیدا می‌کنند.
زندیه درباره علایم بیماری توضیح داد: وجود حداقل دو مورد از پنج علامت مربوط به کاهش عملکرد‌های شناختی و رفتاری افراد، سبب تشخیص ابتلای فرد به آلزایمر می‌شود.
وی گفت: «کاهش توانایی در به خاطر آوردن اطلاعات جدید» که می‌تواند باعث بروز مسایلی همچون "سوالات یا مکالمات تکراری، فراموش‌کردن مناسبت‌ها یا قرار ملاقات‌ها، گم‌شدن در خیابان‌های شبیه به هم یا گم کردن وسایل شخصی"، از علایم مهم این بیماری است.
زندیه افزود: «نقص در استدلال کردن، قضاوت صحیح و انجام کار‌های پیچیده، اختلال در بینایی که به دلیل مشکلات چشم نباشد، عدم توانایی در استفاده از وسایل ساده مثلا لباس پوشیدن، اختلال در صحبت کردن، اختلال در خواندن و نوشتن، تغییر در شخصیت و رفتار، تغییرات اخلاقی خارج از شخصیت، مثل آشفتگی، کناره¬گیری اجتماعی، عدم علاقه و انگیزه یا ابتکار عمل» از دیگر علایم بیماری آلزایمر است.
چه عواملی خطر آلزایمر را افزایش می‌دهند
به گفته وی، «افزایش سن، سابقه خانوادگی ابتلا به دمانس، سیگار و مصرف نوشیدنی‌های الکلی، تصلب شرایین و سابقه ابتلا به بیماری‌های عروقی، فشار خون، دیابت، افزایش سطح کلسترول بد خون لیپوپروتئین کم‌چگال (LDL)، بالا بودن سطح هوموسیستئین خون (نوعی اسید آمینه) و افسردگی» عواملی هستند که خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهند، اما بسیاری از آن‌ها قابل پیشگیری هستند.
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، به نقل از زندیه آورده است: بیماری آلزایمر را قابل پیشگیری یا حداقل، کاهش ریسک ابتلا را ممکن می‌داند و می‌گوید: هر چند که با ورود به سن ۳۰ سالگی، مغز به آهستگی مسیر یک منحنی نزولی را در پیش می‌گیرد، اما می‌توان با روش‌هایی از تغییرات مربوط به افزایش سن پیشگیری کرد.
زندیه، نگه داشتن ذهن فعال با پازل کلمات، بازی حافظه، مطالعه و حل جدول، ورزش و فعالیت بدنی، تغییر شیوه زندگی و life style سالم که می‌تواند شامل نکشیدن سیگار، مصرف مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان و اسید‌های چرب امگا ۳ (شامل ماهی و غذا‌های دریایی، آجیل، میوه و سبزیجات، غلات کامل و مصرف ویتامین D)، درمان مناسب بیماری‌های زمینه‌ای از جمله "کنترل قند، فشار خون و چربی خون "، پیشگیری از تروما و آسیب به سر در فعالیت‌های روزمره از جمله رانندگی و آسیب‌های ورزشی»، را در پیشگیری از دمانس و کاهش ریسک بیماری موثر می‌داند.
وی افزود: کاهش استرس‌های زندگی، درمان افسردگی و داشتن خواب کافی و منظم در دوران کهولت، صحبت کردن با اطرافیان، برقراری ارتباط با دیگران و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی» می‌توانند تاثیر قابل توجهی در سلامت ذهن و همینطور عملکرد مغز داشته باشند.
این متخصص طب سالمندی همچنین با اشاره به اینکه تاکنون هیچ داروی اختصاصی برای درمان بیماری آلزایمر کشف نشده است، می‌گوید:، اما برخی از مداخلات درمانی و دارو‌ها می‌توانند در کاهش علایم بیماری تاثیر داشته و به بهبود کیفیت زندگی این افراد کمک کنند.
خانواده‌ها چگونه می‌توانند به سالمندان مبتلا آلزایمر کمک کنند؟
زندیه در مورد کمک خانواده‌ها به افراد مبتلا به آلزایمر می‌گوید: خانواده‌ها در برخورد با فرد مبتلا به آلزایمر می‌توانند با یادآوری زمان و مکان برای او، درمان بیماری‌های جسمی، کاهش استرس و افزایش آرامش، به بیمار کمک کنند.
وی می‌افزاید: مکان‌های شلوغ و ناآشنا، ضمن آنکه موجب به هم ریختگی فرد مبتلا به آلزایمر می‌شود، خواب بیمار را دچار اختلال کرده و از خواب کافی که برای اینگونه بیماران ضروری است، جلوگیری می‌کند.
زندیه گفت: جابه جا کردن وسایل، فرد مبتلا به آلزایمر را گیج می‌کند، اگر بیمار در انجام امور بهداشتی حتی رفتن به دستشویی و حمام کوتاهی می‌کند، با توضیح تمام مراحل انجام این امور، به کاهش اضطراب بیمار کمک کنند و در صورت بیقراری بیمار، یک گفتگوی صمیمانه مختصر و در عین حال دوستانه و قوی می‌تواند سالمند آشفته را آرام کند.
وی افزود: قدم زدن با سالمند، دوری از بحث و مجادله و منحرف کردن ذهن بیمار از مساله‌ای که باعث آشفتگی او شده، می‌تواند در آرامش بیمار موثر باشد.
این متخصص طب سالمندی، ضمن آنکه چیدمان محل زندگی سالمندان را براساس شرایط و مشکلات آنان ضروری می‌داند، در مورد سالمندان مبتلا به آلزایمر نیز تاکید بر وجود وسایلی دارد که بیمار را به هنگام راه رفتن در خانه، دچار آسیب بدنی نکند و خانواده‌ها را به استفاده از امکاناتی که در افزایش آرامش و امنیت بیمار در منزل موثر است، توصیه می‌کند.
زندیه همچنین با اشاره به اینکه مراقبت از فرد مبتلا به دمانس و آلزایمر کار خسته کننده و طاقت فرسایی است، تاکید می‌کند: شرایط این بیماران، ممکن است مراقبین را با چالش‌های جدی، افسردگی یا احساس گناه مواجه کند که کمک گرفتن از تجربیات و مشاوره پزشک متخصص طب سالمندان یا پرستاران آموزش دیده، می‌تواند به راهنمایی و بهبود شرایط منجر شود، ضمن آنکه می‌توان در مواقعی، برای ارایه خدمات به سالمندان، از دوستان، افراد نزدیک و داوطلبان کمک گرفت تا به این وسیله، بار مراقبت بر دوش مراقبین کاهش یافته و در حفظ سلامتی آنان موثر باشد.