حلقه گمشده این روزهای بازار نشر و نبود حامی قانونمند برای نویسنده/مسئولان فرهنگی به داد عرصه ادبیات برسند
سمیه اسلامی در گفت‌وگو با پیرامون قرارداد‌های ناشران و نویسندگان گفت: مشکلات نویسندگان و ناشران مدت‌ها است که وجود دارد، اما هیچ دستی، نهاد و یا بخشی حرکتی برای ساماندهی به این حوزه انجام نداده است.
وی به قرار داد‌های بین ناشران و نویسندگان اشاره و ابراز کرد: یکی از بند‌های قرار دادی که بین برخی از ناشر و نویسنده به امضا می‌رسد بر این امر تاکید دارد که ناشران کتاب‌ها را با بهای اندکی از نویسنده می‌خرند و بدین ترتیب نویسنده هیچ گونه حق و حقوقی نسبت به کتاب ندارد و کتاب‌های آن‌ها در طول مدتی کوتاه به چاپ چندم می‌رسد، اما نویسنده حقیقی نمی‌تواند از سود آن بهره ببرد این همان بلایی است که بر سر کتاب «دا» آمد.
اسلامی با انتقاد از شرایط حاکم بر حوزه فرهنگ و خصوصا نویسندگی تاکید کرد: ادامه حیات برای فعالان عرصه نویسندگی بسیار سخت شده، اکنون دستمزد کسی که ضایعات جمع می‌کند و می‌فروشد بیش از یک نویسنده است.
وی به بند‌های برخی قرار داد‌های ناشران اشاره و ابراز کرد: برخی قرار داد‌ها که از سوی ناشران با نویسندگان نوشته می‌شود بسیار ظالمانه است در این بند‌ها تاکید شده است نویسنده خود باید صفحه آرایی، ویراستاری و هزینه‌های جانبی دیگر را تقبل کند تا کتابش به چاپ برسد، اما نکته جالبتر چنانچه تمام این موارد را نویسنده بر عهده بگیرد پول آن به نویسنده پرداخت نمی‌شود در حالی که نویسنده وظیفه انجام چنین کار‌هایی را ندارد.
***بی اخلاقی ناشر؛ دلزدگی نویسنده
نویسنده کتاب «شاهرگی برای حریم» به برخی بی اخلاقی‌های حوزه نشر اشاره و بیان کرد: برخی ناشران کتاب‌ها را به چاپ چندم رسانده اند، اما به هیچ عنوان این مطلب را به نویسنده نمی‌گویند به قول معروف چراغ خاموش حرکت می‌کنند در مواردی نیز نویسنده متوجه این مطلب نمی‌شوند قطعا این کار نادرست است همین رفتار‌ها سبب دلسردی نویسنده از کارش می‌شود.
وی به بررسی تفاوت‌ها ناشران دولتی و خصوصی پرداخت و افزود: ناشران دولتی و ناشران خصوصی هر دو در یک مسیر قدم بر می‌دارند و هر دو نفع خود را در نظر گرفته و به مشکلات نویسنده توجه ندارند به عبارت دیگر امنیت شغلی برای نویسنده معنایی ندارد و هرکس هر طور دلش می‌خواهد عمل می‌کند.
*** آسیب در تربیت نسل جوان نویسندگان
اسلامی تربیت نسل جوان نویسندگان را مورد برسی قرار داد و ابراز کرد: وضعیت نامناسب نویسندگی سبب شده دیگر به تربیت نیرو در زمینه نویسندگی نپردازیم، زیرا کسانی که می‌خواهند این حرفه را به عنوان شغل در آینده بیاموزند هیچگونه آینده شغلی مناسبی در پیش ندارند و امنیت مالی برای آنان وجود ندارد البته این عمل معایبی نیز به دنبال دارد، زیرا برخی از افراد که قلم خوبی در زمینه تولید محتوا و نویسندگی ندارد وارد کار می‌شوند شروع به آموزش و تربیت نیرو می‌کنند این یک آسیب است و در دراز مدت خود را نشان می‌دهد.
***بیمه نویسندگان قطع شده
اسلامی به مشکلات مهم نویسندگان اشاره و ابراز کرد: مدتی است که بیمه هنرمندان قطع شده است و دیگر نویسنده نمی‌تواند خود را بیمه کند تمام مشکلات حوزه نویسندگی به یک سو و هزینه کمی که بعد از اتمام هر کتاب دریافت می‌کند سوی دیگر قرار می‌گیرد، این چرخه اقتصادی نمی‌تواند زندگی عادی و حتی ساده یک نویسنده را کفاف دهد تعداد نویسندگانی زندگی آنان با بحران خانواده روبرو شده کم نیست.
***به نام دیگری به ضرر نویسنده
وی پیرامون دیگر مشکلات موجود در حوزه نویسندگی ابراز کرد: برخی نویسندگان مجبور به فروش کتاب‌های خود با قیمت‌های ناچیز شده‌ند آن‌ها کتابی را که مدت‌ها برای آن تلاش کرده بودند را با قیمت نه چندان مناسبی به فردی دیگر می‌فروشند و خریدار کتاب آن را با نام خود منتشر می‌کند در حقیقت امتیاز کتاب را به طور کامل از آن خود می‌کند و این کتاب‌ها به چاپ‌های متعددی می‌رسد، اما سودی به جیب نویسنده اصلی کتاب روانه نمی‌شود البته من در ابتدا جزو معترضان و مخافان پر و پا قرص این نوع تولید محتوا بودم، اما وقتی با همکارانم گفت‌وگو کردم متوجه شدم مشکلات مالی راه چاره‌ای جز این راه در مقابل پای آنان قرار نمی‌دهد.
نویسنده کتاب «برای زین آپ» تصریح کرد: همه می‌گویند صنعت چاپ با بحران مواجه شده، ولی به این مهم توجه نمی‌کنند که صنعت تولید محتوا و نویسندگی که زیر بنا و تامین کننده خوراک چاپخانه‌ها بوده اکنون در حال نابودی است رویکرد‌هایی که برای صنعت چاپ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظر گرفته شده و به تامین کاغذ برای ناشران و تمهیدادتی برای چاپخانه‌ها منجر شد، حتی نیم نگاهی هم به صنف نویسنده نکرد.
اسلامی بازار داغ برای نویسندگی افراد خاص را از دیگر اتفاقات امروز عرصه نویسندگی دانست و ابراز کرد: تمام این مشکلات اما برای تعدادی نویسنده نما منفعت به دنبال داشت، افرادی که از تمکن مالی خوبی برخوردارند و حاضرند برای چاپ محتو‌اهایی که از نظر علمی و تخصصی دارای ایرادات فراوان است هزینه‌های گرافی کنند، آن‌ها تمام هزینه چاپ را پرداخت می‌کنند و ناشران نیز از این گونه افراد استقبال می‌کنند متاسفانه این معضل چه در ناشران دولتی و چه در مورد ناشران خصوصی رواج یافته است.
***گوش شنوایی نیست
وی کنایه‌ای به مسئولان و متولیان حوزه فرهنگ زد و تاکید کرد: نویسندگان بار‌ها و به شیوه‌های گوناگون مشکلات خود را مطرح کرده اند و در رسانه‌ها نیز بسیار به آن پرداختند، اما اینکه چرا هیچ نهادی حاضر به همراهی و کمک به این صنف نیست جای بسی تامل دارد. مسئولان فرهنگی مشکلات نویسندگان را بار‌ها خوانده اند، اما گویی باز هم تقاضا و صدای نویسنده را نمی‌شوند.
***بر چسب ناسازگار
وی ریشه اتفاقات موجود در مسیر رشد و حرکت نویسندگان را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: ریشه اصلی مشکلات نویسندگان به قوانین نا کارآمدی باز می‌گردد که به ظاهر حامی نویسنده، اما در حقیقت مترسکی بیش نیست هر گاه که از بد رفتاری‌ها با نویسنده سخن به میان می‌آید می‌گویند مشکلات شما راه حل قانونی دارد شکایت کنید و پی گیر باشید در حالی که قوانین روز آمد و تاثیر گذاری برای گرفتن حق نویسندگان وجود ندارد. شکایت از ناشران هم همواره به ضرر نویسنده تمام شده، زیرا در پایان راه این نویسنده است که بر چسب ناساگار را با خود یدک می‌کشد و دیگر ناشران حاضر به همکاری با او نمی‌شوند. باید تاکید کنم آنچه با عنوان قانون مالکیت خصوصی به نویسنده اطلاق می‌کنند همانند رویا‌های پوچ و ظاهر فریب است، زیرا توان اجرای شدن ندارد.
اسلامی خاطرنشان کرد: نویسندگی در جامعه امروز دیگر شغل محسوب نمی‌شود، زیرا نویسنده منابع مالی لازم برای مدیریت زندگی را نمی‌تواند تامین کند و مجبور است از طریق شغل دوم نیاز مالی را تامین کند و چنانچه به قلم فرسایی مبادرت می‌کند تنها شور و دغدغه‌ای است که در درون نویسنده وجود دارد.