قانونی برای گرفتن حق نویسنده از ناشر وجود ندارد/چاپ‌های غیرقانونی به معضلات نشر اضافه شده
احسان احمدی خاوه در گفت‌وگو با پیرامون قرارداد‌های بین ناشران و نویسندگان گفت: متاسفانه قانون نانوشته‌ای در باب قرارداد‌های بین نویسنده و ناشر وجود دارد که بر اساس آن قرارداد تهیه و تنظیم می‌شود و اینجا در حقیقت خبری از قانون و چهار چوب نیست، به عبارتی قرارداد بر طبق عرف مفاد آن تنظیم می‌شود بدین ترتیب است که نویسنده و یا مولف تنها ۹ تا ۲۲ درصد از سود کتاب را دریافت می‌کند و یک مترجم تنها ۱۰ درصد از سود کتاب ترجمه شده را به دست می‌آورد.
وی در همین راستا ادامه داد: نبود قانون مدونی که بتواند چهارچوب‌های قرارداد‌های نویسندگان را مورد بررسی قرار دهد بزرگترین آسیب و ضعف عرصه نویسندگان و حوزه نشر محسوب می‌شود، متاسفانه چهارچوب‌های قرارداد‌های ناشران و نویسندگان در هیچ قانونی دیده نشده و این ضعفی بزرگ در حوزه فرهنگ است و نیاز به حمایت بخش‌هایی مانند مجلس شورای اسلامی و نمایندگانی که قانونگذار هستند، دارد.
احمدی خاوه اشاره‌ای نیز به شرایط ناشران کرد و افزود: از آنجا که خودم علاوه بر نویسندگی دستی در حوزه نشر دارم با دغدغه‌ها و مشکلات ناشران به خوبی آشنا هستم با بالا رفتن قیمت کاغذ در بازار همچنین هزینه‌های جانبی و مواد اولیه قیمت تولید یک کتاب بسیار بالا رفته است از همه مهمتر قیمت پخش هر کتاب که ۶۰ درصد قیمت پشت جلد را به خود اختصاص می‌دهد مشکلی بر مشکلات ناشران افزوده است مضاف بر اینکه بازار خرید کتاب نیز در رکود قرار دارد، متاسفانه کتاب در سبد خانواده دیگر جای چندانی ندارد همه این عوامل به این موضوع ختم می‌شود که ناشران سود بسیار ناچیزی را کسب می‌کنند در نتیجه تاثیر این تحولات در پرداخت دستمزد نویسندگان و یا مترجمان آن هم عموماً با کمی تاخیر نمود پیدا می‌کند.
نویسنده کتاب «بی قرار» در مورد چاپ آخرین کتاب خود ابراز کرد: ماه‌های اخیر یک کتاب نوشتم و برای چاپ آن با ناشری وارد گفت‌وگو شدم هنگام بستن قرارداد با ناشر با مشکلاتی مواجه شدم، قیمت پیشنهادی ناشر بسیار ناچیز بود بدین ترتیب تنها ۱۰ الی ۱۵ درصد از هزینه‌های این کتاب به جیب نویسنده می‌رود در حالیکه او حداقل یک سال برای این پژوهش و تحقیق و نوشتن وقت گذاشته است از سوی دیگر تیراژ‌های پایین حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ تایی نمی‌توانند در بالا رفتن دستمزد نویسنده کمک کنند و یا تاثیری در بهره وری از کتاب برای تالیف کننده داشته باشند.
احمدی خاوه تاکید کرد: اگرچه بخشی با عنوان صنف ناشران وجود دارد، اما عملاً حرکت و یا برنامه‌ای برای دفاع از ناشران و یا نویسندگان دیده نمی‌شود، عمده‌ترین و بزرگترین مشکل حوزه فرهنگ در قانون گذاری‌ها است، متاسفانه قانونگذاری‌های انجام شده یا عموماً خیلی قدیمی هستند و یا اینکه به مرور زمان و پیشرفت تکنولوژی و فناوری سبب شده است که ناکارآمد شوند.
وی در ادامه پیشنهاد کرد: من معتقدم باید صنف نویسندگان و یا ناشران بسیار شفاف و دقیق به تبیین قوانین درست و مناسب اقدام کند و برای این منظور در کنار هم جمع شده و به وضع چارچوب و قوانینی بپردازند و مدافع حوزه فرهنگ باشند در عین حال برای نویسندگان که قدیمی‌تر هستند و تجربه بهتری در حوزه نگارش دارند و کتاب‌های ارزشمندی را به جامعه عرضه کرده‌اند میزان مشخصی و بالاترین دستمزد در نظر گرفته شود. متاسفانه علاوه بر وضعیت تیراژ چالش دیگری به عنوان چاپ‌های غیرقانونی و چاپ‌های دیجیتال نیز پا به عرصه ادبیات گذاشته که هر یک حدود ۲۰۰ و یا ۳۰۰ کتاب بیشتر تولید نکرده و این قطعاً به ضرر نویسندگان خواهد بود.
نویسنده کتاب «جایی میان ابرها» ضمن انتقاد از بی توجهی به قانون تصریح کرد: از آنجا که فرهنگ ما عموما بر پایه یک فرهنگ شفاهی استوار شده است و قانون مولفه‌ای است که کمتر در محور قرارداد‌ها لحاظ می‌شود لذا فعالیت‌هایی که انجام می‌گیرد عموماً بسیار سطحی هستند و این امر ضرر فراوانی را به تولید کننده‌های عرصه فرهنگ می‌زند.
احمدی خاوه مجوز برای نشر کتاب را مورد بررسی قرار داد و خاطرنشان کرد: من معتقدم مجوز برای نشر کتاب‌ها را باید به صنف ناشران واگذار کرد تا آن‌ها طبق مبانی قوانین و ضوابط به انتشار کتاب بپردازند متاسفانه برخی نظارت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان می‌دهد که هیچگونه اعتمادی به ناشر و نویسنده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد وجود ندارد.