آنچه در روز چهارم ماه محرم بر کاروان «امام حسین (ع)» گذشت/روزى به نام «حر بن یزید ریاحی»
محمد علیپور در گفت‌وگو با پیرامون وقایع روز چهارم ماه محرم سال ۶۱ هجری قمری گفت: در روز چهارم محرم تلاش‌های «امام حسین (ع)» برای هدایت لشکر عمر بن سعد به نتیجه نرسید.
وی در همین راستا ادامه داد: عبیدالله نیز برای اینکه بتواند مردم شهر کوفه را بیش از گذشته از حکومت بترساند و آن‌ها را از نزدیک شدن به «امام حسین (ع)» باز دارد در حرکتی مزدورانه خود را شبیه «امام حسین (ع)» ساخت و لباسی همانند ایشان بر تن کرد و از دروازه شهر کوفه وارد شد برخی از مردم که با این حرکت فریبکارانه غافلگیر شده بودند به استقبال عبیدالله بن زیاد رفتند هرچند و پس از طی مسافتی نقاب از چهره واقعی‌اش برداشت، اما در اینجا هدف ترساندن و تهدید غیر مستقیم مردم بود که البته موفق شد.
علیپور در همین راستا بیان کرد: عبیدالله بن زیاد به سخنرانی در مسجد کوفه برای تحریک مردم به منظور مقابله با «امام حسین (ع)» پرداخت در عین حال شمر بن ذی الجوشن نیز با گردآوری لشکری با حدود ۴۰۰۰ هزار نفر سرباز و فرماندهان دیگر لشکرها که افرادی همچون یزید بن رکاب کلبی، حصین بن نمیر و مضایر بن رهینه مازنی بودند به لشکر عمر بن سعد پیوستند و در مقابل نوه «پیامبر اکرم (ص)» صف آرایی کردند.
یدالله بهتاش نیز در گفت‌وگو با پیرامون وقایع روز چهارم ماه محرم در سال ۶۱ هجری قمری گفت: «امام حسین (ع)» بعد از اینکه وارد دشت کربلا شدند تمام زمین‌های اطراف را خریداری کردند، زیرا ایشان می‌دانستند که شهادتشان نزدیک است و زائرانی که برای زیارت ایشان به کربلا می‌آیند نیازمند مکانی هستند، بدین ترتیب با خریداری زمین‌ها از مردم محلی آن منطقه بستر را برای حضور زائران فراهم کردند.
وی نامگذاری شب‌های دهه اول محرم با عنوان هر یک از شهدای کربلا را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: نامگذاری هر شب از دهه اول ماه محرم با عنوان یکی از شهدای کربلا کاری ارزنده به شمار می‌آید، شب چهارم ماه محرم نیز با عنوان «حر بن یزید ریاحی» نامگذاری شده، فردی که در ابتدا فرمانده لشکر ابن زیاد بود، اما وقتی که از نیت شوم ابن زیاد و عمر بن سعد آگاه شد به لشکر «امام حسین (ع)» پیوست، هنگامی که حر به لشکر «امام حسین (ع)» پیوست در مقابل امام زانو زد و از ایشان درخواست عفو و گذشت از خطایش کرد.
وی با اشاره به درس‌های عظیم نهفته در رویکرد «حر بن یزید ریاحی» اظهار کرد: اتفاقات و رویدادهایی که در واقعه عاشورا خصوصا در ۱۰ روز منتهی به روز عاشورا رخ داد گویای پیام‌هایی بزرگ و زندگی ساز برای تمام دوران‌ها هستند، بازگشت «حر بن یزید ریاحی» به لشکر «امام حسین (ع)» و اظهار ندامت او نشان می‌دهد که در توبه به روی بندگان همواره باز است همانگونه که خداوند در آیه ۵۳ سوره زمر بیان فرموده‌اند: «قُلْ یٰا عِبٰادِیَ اَلَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلىٰ أَنْفُسِهِمْ لاٰ تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اَللّٰهِ إِنَّ اَللّٰهَ یَغْفِرُ اَلذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ اَلْغَفُورُ اَلرَّحِیمُ بگو: «اى بندگان من - که بر خویشتن زیاده روى روا داشته اید - از رحمت خدا نومید نشوید. در حقیقت، خدا همه گناهان را مى آمرزد، که او خود آمرزنده مهربان است».
وی به شرایط توبه اشاره کرد و افزود: «امام جواد (ع)» شرایط توبه کنندگان را در چهار مرحله دانسته‌اند که عبارتست از «پشیمانی از گناه آن هم به صورت قلبی یعنی از ته قلب پشیمان باشیم به خاطر خطایی که انجام داده ایم»، «در مرحله دوم باید به وسیله زبان به استغفار بپردازیم» در «مرحله سوم نیز در صدد جبران خطا و گناه خود برخیزیم و خطای خود را جبران کنیم بدین ترتیب که اگر نماز نخوانده‌ایم به خواندن نماز‌های قضا شده بپردازیم و یا اگر روزه نگرفته‌ایم روزه قضا را بجا بیاوریم و اگر از کسی مالی و یا حقی ضایع کرده ایم حتماً در صدد رفع آن برایم و از او حلالیت بطلبیم» در «مرحله چهارم نیز هرگز به آن گناه باز نگردیم».
این کارشناس علوم قرآنی به پشیمانی «حر بن یزید ریاحی» اشاره و بیان کرد: «حر بن یزید ریاحی» پس از آنکه متوجه خطای خود شد قلبا از خطای خود پشیمان گردید و استغفار کرد سپس برای جبران آن به لشکر «امام حسین (ع)» پیوست و تا پای جان از امام زمان خود دفاع کرد این‌ها درس‌های بزرگی است که در دل وقایع عاشورا نهفته و مکتب‌دار آن نیز «امام حسین (ع)» است.
وی در همین راستا ابراز کرد: «حر بن یزید ریاحی» لغزش کرد و گناهانی انجام داد که شاید اگر قرار بود در دادگاه مطرح شود عامل اصلی به مسلخ کشاندن «امام حسین (ع)» محسوب می‌شد، زیرا او بود که راه را بر «سیدالشهدا (ع)» بست و ایشان را در دام عبیدالله انداخت، اما «امام حسین (ع) به راحتی از خطای او گذشتند، «حر بن یزید ریاحی» نیز برای آن که خطای خود را جبران کند و حق الناس را پرداخت کرده باشد به لشکر «امام حسین (ع)» پیوست او خطاب به «سیدالشهدا (ع)» گفت: یا اباعبدالله آیا توبه من مورد قبول واقع می‌شود «امام حسین (ع)» نیز به او فرمودند: ای حر تو مردی آزاده هستی قطعاً خداوند از گناه تو خواهد گذشت.
بهتاش به رویکرد «امام حسین (ع)» در مقابل «حر بن یزید ریاحی» اشاره و تاکید کرد: «امام حسین (ع)» سریعاً توبه حر را پذیرفتند و او را بخشیدند این مهم نیز درسی بزرگ برای ما دارد چنان چه کسی در حق ما ظلمی انجام داد و عذر خواهی کرد قطعاً باید عذر او را بپذیریم خداوند در آیه ۱۴۲ سوره نساء می‌فرماید: «إِنْ تُبْدُوا خَیْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ کَانَ عَفُوًّا قَدِیرًا، اگر درباره خلق آشکارا یا پنهانی نیکی کنید یا از بدی دیگران درگذرید خدا همیشه از بدی‌ها در می‌گذرد با آنکه در انتقام تواناست»، پروردگار عالم می‌فرماید: عفو کنید تا خدا از خطای شما بگذرد.
وی به روایتی از «امام صادق (ع)» در مورد عفو و بخشش اشاره و تصریح کرد: «امام صادق (ع)» پیرامون بخشش خطای دیگران تاکیدات فراوانی داشته‌اند در روایتی آمده است که ایشان فرمودند: از رحمت خدا به دور است کسی که دست آشتی که به سویش دراز شود آن را کوتاه کند و از خطا و گناه فرد عذرخواهی کننده نگذرد.
وی به لحظه شهادت «حر بن یزید ریاحی» اشاره و ابراز کرد: بازگشت از گناه و توبه از حر فرد دیگری ساخت به نحوی که هنگام شهادتش «امام حسین (ع)» بر بالینش رفتند و کاری انجام دادند که برای هیچ یک از شهدای کربلا انجام نداده بودند. «امام حسین (ع)» دستمالی از جیبشان در آوردند و بر پیشانی حر بستند برخی از تعبیر‌ها به این موضوع اشاره دارد که «سید الشهدا (ع)» بدین وسیله خطایی که حر در مقابل لشکر «امام حسین (ع)» انجام داد را بخشیده و هنگامی که او در مقابل حضرت «فاطمه زهرا (س)» در روز قیامت حاضر شود می‌تواند بگوید این دستمالیست که فرزندتان «اباعبدالله (ع)» بر سر من بستند که نشان می‌دهد از من راضی شده‌اند.
بهتاش اهمیت روضه را مورد بررسی قرار داد و خاطرنشان کرد: اگر در ماه محرم تاکید زیادی بر روضه و عزاداری «امام حسین (ع)» می‌شود باید به درس‌هایی که در روضه‌ها و نکات اخلاقی که از «سید الشهدا (ع)» معرفی می‌شود توجه فراوان داشت هدف اصلی ما تنها گریستن در سوگ «امام حسین (ع)» نیست بلکه درس گرفتن از سیره و سبک زندگی این بزرگ مرد بسیار مهم است.