ماجرای ۸ میلیارد دلار بدهی کره جنوبی به ایران؛ از «تشکیل کمیته برای استرداد وجوه» تا «هشدار به اقدام متقابل»
- بحث تعهدات مالی کره جنوبی به ایران طی روزهای اخیر مجدداً در محافل سیاسی و رسانه‌ای مطرح شده است؛ این تعهدات به سبب فرمانبرداری سئول از واشنگتن، اصطلاحاً فریز و تعلیق شده است.
کره‌جنوبی از مشتریان ثابت نفت ایران بود، حتی پس از اعمال تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه صادرات نفت ایران در مرداد ۹۷، کره‌ای‌ها به همراه ۷ کشور دیگر، از معافیت ۱۸۰ روزه برخوردار شدند و از سوی ارباب آمریکایی‌شان مجاز شدند که تا اردیبهشت ۹۸ از ایران نفت بخرند.
کره‌جنوبی در آن مقطع، روزانه حدود ۳۵۰ هزار بشکه نفت و میعانات گازی از ایران می‌خرید و همزمان در حال پیدا کردن فروشنده جدید و جایگزینی آن با ایران بود. فروشنده‌ای که کسی نبود جز آمریکا و امروز واشنگتن به یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت شل به کره جنوبی تبدیل شده است.
امتناع کره جنوبی از پرداخت پول نفت به ایران
علی‌ایحال، پس از آبان ۹۷ که تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه نظام بانکی و صادرات نفت ما برقرار شد، کره‌ای‌ها به بهانه تحریم آمریکا از پرداخت پول نفتی که از ایران خریداری کرده‌اند اجتناب کردند؛ این امر در شرایطی بود که سئول تا اردیبهشت ۹۸ از ایران نفت می‌خرید.
دو سال مذاکره برای بازگرداندن پول از کره جنوبی
سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان، ۱۲ خرداد در جریان نشست خبری خود اظهار داشت: ما حدود دو سال مذاکره کردیم تا پولی که کره‌ای‌ها باید به ایران می‌دادند را به کشور برگردانیم؛ اما مقامات کره‌جنوبی در این زمینه به آمریکا گوش می‌دهند و تاکنون منتظر پاسخ آمریکا بوده‌اند؛ حدود ۷ میلیارد دلار پول ملت ایران در کره جنوبی است که باید هر زمان دولت ایران درخواست می‌کرد چه به صورت کالا و چه به صورت پول نقد عودت داده می‌شد، اما کره‌ای‌ها تا امروز تعلل کردند؛ استناد به تحریم‌های آمریکا نمی‌تواند ملاک عمل کره جنوبی و یا سایر کشورها باشد.
بدهی ۸ میلیارد دلاری
اما علی ربیعی سخنگوی دولت، میزان بدهی کره‌جنوبی به ایران را ۸ میلیارد دلار می‌داند و به خبرنگار میزان می‌گوید: رفتار دولت کره جنوبی در این شرایط غیرقابل درک است، دولت کره جنوبی در حالی پاسخ لازم را ارائه نمی‌دهد که به لحاظ حقوقی و قانونی، منعی برای این کشور برای بازگرداندن پول به مردم ایران وجود ندارد و معلوم نیست چرا دولت کره جنوبی با تسلیم شدن به فشار‌های آمریکا حاضر شد روابط خود با دولت ایران را به طور بی‌سابقه‌ای به مخاطره بیندازد. این اقدام کره را غیردوستانه، مخرب و خلاف موازین در طول چندین دهه تجارت دو کشور می‌دانیم.
تشکیل کمیته‌ای در وزارت خارجه برای بازگرداندن اموال بلوکه شده کشور در کره‌جنوبی
ربیعی این را هم به خبرنگار میزان گفت که در مراجع ذیصلاح بین‌المللی درحال پیگیری هستیم و در صورتی که این اقدام سئول ادامه یابد قطعا اقدامات مقتضی را انجام خواهیم داد. کمیته‌ای در وزارت خارجه و وزارتخانه‌های ذیربط برای پیگیری بازگرداندن اموال بلوکه شده کشور در کره تشکیل شده است و امیدواریم کره جنوبی از اخلاق در تجارت تبعیت کند و بدهی‌های خود به ملت ایران را بازگرداند.
انفعال طرف کره‌ای برای پرداخت بدهی
روز سه‌شنبه ۲۴ تیر نیز محمدجواد ظریف پس از حضور در نشست کمیسیون صنایع و معادن، درباره اقدامات انجام گرفته برای بازگرداندن پول‌های بلوکه شده ایران در سایر کشورها، گفت: وزارت امور خارجه و بانک مرکزی تلاش‌های بسیاری برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده انجام داده اند؛ اقدامات مثبتی از سوی برخی کشورها مانند عمان و چین برای بازگشت این پول‌ها صورت گرفته، اما کره جنوبی اقدامات چندانی در این راستا انجام نداده است.
وزیر امور خارجه کشور با بیان اینکه از تمامی روش‌ها از جمله مکانیزم حقوقی برای استیفای حقوق مردم و بازگرداندن پول‌هایی که هیچکس درباره مالکیت ایران بر آنها تردیدی ندارد، استفاده می‌کنیم، افزود: اگر چه کره جنوبی تردیدی ندارد که پول‌های بلوکه شده برای ایران است، اما ادعا می‌کند به دلیل تحریم‌های غیرقانونی آمریکا، مشکلاتی در انتقال این پول‌ها وجود دارد.
هشدار به سئول
سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز دوشنبه ۲۳ تیر در جریان نشست خبری خود در مورد اقدامات وزارت خارجه برای وصول طلب ۷ میلیارد دلاری ایران از کره جنوبی گفت: هم در سطح وزرا و مقامات وزارت خارجه دو کشور این رایزنی‌ها ادامه داشته است. به صراحت به کره‌ای‌ها گفتیم و اکنون هم تاکید می‌کنم آنچه به عنوان به بهانه عدم پرداخت بدهی بیان می‌کردند قابل قبول نیست. جمهوری اسلامی تحت تحریم شورای امنیت و سازمان ملل نیست. یک کشور قلدر ایران را تحریم کرده است و کره جنوبی موظف نیست آن تحریم‌ها را اجرا کند؛ لذا این بهانه تحریم بودن برای عدم پرداخت بدهی قابل قبول نیست. انتظار داریم مقامات کره جنوبی رویکردشان را تغییر دهند. اگر روزنه‌های ایجاد شده ببینیم که بسته می‌شود، دستورات ریاست جمهوری در دستور کار قرار می‌گیرد.
هشدار پارلمانی به کره‌جنوبی؛ بدهی ایران پرداخت نشود اقدام متقابل می‌کنیم
محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به بدهی میلیاردی کره جنوبی به ایران و راه‌های باز پس‌گیری این بدهی، گفت: کره جنوبی از جمله کشور‌های طرف حساب ایران است. انتظار داریم وزارت امور خارجه محکم و قاطعانه با سفیر کره جنوبی در این رابطه مذاکراتی را آغاز کند چرا که ما به طور حتم درباره بدهی کره جنوبی به ایران تصمیم‌گیری خواهیم کرد.
پورابراهیمی تصریح کرد: همچنین کلیه کشورهایی که با ما روابط اقتصادی دارند درصورتی که به تعهدات قانونی خود تمکین نکنند ما در رابطه با آن کشورها عمل متقابل انجام خواهیم داد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه وزارت امور خارجه باید گزارشی درباره روابط اقتصادی کشورها با ایران را به مجلس ارائه کند، تصریح کرد: پیرو این گزارش باید مشخص شود که کدام کشور بر اساس تعهدات قانونی باید منابع ما را آزاد کند و اما به هر دلیلی آزاد نمی‌کند.
وی با بیان اینکه جالب توجه این است که برخی کشورها حتی اقدام به فروش کالا‌های خود در کشور ما می‌کنند، اظهار داشت: قطعا ما با برخی از کشورها که به تعهدات مالی خود پایبند نیستند عمل متقابل خواهیم کرد.
پورابراهیمی با بیان اینکه در صورت بدعهدی‌های مالی برخی کشورها باید از ابزار‌های خودمان استفاده کنیم، بیان داشت: همچنین ما باید از ظرفیت دیپلماسی پارلمانی در این راستا استفاده کنیم البته در این زمینه ما مذاکرات خوبی با ریاست مجلس داشتیم.
وی بیان داشت: ان‌شاءالله ظرفیت دیپلماسی پارلمانی ما در راستای کشورهایی چون کره جنوبی باید فعال شود لذا طبیعتا باید در بحث دیپلماسی پارلمانی فشاری به کره جنوبی بیاوریم تا اقدامات به جلو حرکت کند و اقدامات قانونی محقق شود.