نگاهی به زندگی زیبای معصومین در کتاب «به بلندای آن ردا»
- کتاب «به بلندای آن ردا» اثر سید علی شجاعی در قالب یک اثر مکتوب داستانی که به تازگی منتشر شده است از چند منظر اثری درخور اعتناست که در ژانر ادبی مرتبط با خود میتواند معرف اتفاقی تازه به شمار آمده و منشاء اتفاقاتی تازه در خلق داستانهای تاریخی و دینی باشد.
نخستین موضوعی که درباره کتاب«به بلندای آن ردا» باید به آن توجه شود وجوه دراماتیک تاثیرگذار در روایت داستانی اثر است. «به بلندای آن ردا» از یک اتفاق داستانی شروع میشود که تا پیش از این کمتر در منابع داستانی و تاریخی درباره آن سخنی به میان آورده شده است و در کنار آن نویسنده زاویه دیدی را برای بیان آن برگزیده است که تا قبل از آن سابقه و جرات حرکت به سمت آن وجود نداشته است یا کمتر دیده شده است.
بر همین اساس این اثر داستانی از نخستین سطر‌های خود با روایت صحبت و مؤانست مأمون؛ خلیفه عباسی و معشوقه‌اش آغاز میشود. معشوقه که در بستر بیماری است و مأمون را وادار میکند که تا درباره اشتباهاتش از زمان آغاز ولایت عهدی تا شهادت امام رضا (ع)، به او توضیح دهد و توجیهات مأمون در کنار سوال و جوابهای معشوقه است که در ادامه برای مخاطب این اثر محکمهای را میگشاید که در آن مأمون در مقابل وجدان بیدار جامعه مخاطب داستان به محاکمه کشیده میشود.
از سوی دیگر بر خلاف تصور مخاطب این کتاب برای نخستین بار از زاویه شقیترین مرد زیسته در دوران زندگی امام رضا (ع) به شرح زندگی و کرامات وی می‌پردازد و همین مسئله روایت داستانی این کتاب را بسیار خواندنیتر از آثار مشابهی کرده است که در صدد شرح زندگی امام رضا (ع) برآمده‌اند.
از همین زاوبه متن این کتاب انباشته از فلاشبکهایی است که در دل روایت‌های داستانی این کتاب به زیبایی مخاطب را با سیر تاریخی زندگی امام رضا (ع) و فراز و فرودهایش آشنا میکند. نویسنده در این راه با تغییر زاویه دید خود توانسته با هنرمندی تمام و با استفاده از مستندات تاریخی متعدد، داستانی رئال و البته جزئی نگر و بسیار کامل از شرح زندگانی امام هشتم را بازگو کند.
«به بلندای آن ردا»، اما جدای از این، از زبانی فاخر نیز بهره می‌برد؛ زبانی که اگرچه در متون تاریخ و روایی از این دست میتوان نشانی از آن گرفت، اما در تجربه شجاعی با تغییراتی چند قوام بیشتری به دست آورده است. شجاعی در این داستان و با بهرهگیری از شیوه روایت داستانی تاریخ و در ضمن بهرهگیری از فضاسازیها مختص آن، به زبانی عاشقانه و پر احساس دست یافته که مخاطبانش تا پیش از این در چنین متنهایی کمتر تجربهاش کردهاند. از سوی دیگر این زبان تاریخی با وجود پایبندی به قواعد بیانی بسیار ساده و با بهرهگیری از اصطلاحات و عبارت قابل فهم تدوین شده است. در کنار این مسئله بهره‌مندی نویسنده از توصیفهایی جزئی و دقیق و کارساز متن او را به شدت دقیق و در عین حال دلنشین و قابل اعتنا کرده است و خوانش آن را نیز به تبع آن برای مخاطب بسیار ساده و دلچسب قرار داده است.
با چنین توصیفاتی است که میتوان «به بلندای آن ردا» را یک تجربه استثنایی در خلق رمان دینی به شمار آورد که خوانش آن جدای از لذتبخش بودن، به صورتی فشرده سیری تاریخی از زندگی و سیره سیاسی و اجتماعی امام هشتم را با زاویه دیدی بدیع روایت میکند و همزمان با آن بیان هنرمندانه از زیست ایشان را نیز به رخ مخاطبانش و سایر نویسندگان این ژانر می‌کشاند؛ بیانی که نه به دنبال فخر فروشی است و به رخ کشیدن توانمندیهای تکنیکی؛ و نه چنان شیفته محتوای روایت است که شیوه بیان آن را فدای مضمون کند.
انتهای پیام /