۲۲ حدیث از اهل‌بیت علیهم‌السلام در باب فضایل ماه مبارک رمضان
- ماه مبارک رمضان، به عنوان خجسته‌ترین و بهترین ماه در اسلام شناخته می‌شود. از این ماه به عنوان ماه مهمانی خدا هم یاد می‌شود. روایت‌های بسیار زیادی برای ماه رمضان وجود دارد؛ بر اساس باور‌های مختلف، شرایط مختلفی برای روزه داری تعریف شده است؛ اما به طور کلی از مهمترین پرهیز‌های این ماه، روزه داری است. روزه داران از اذان صبح تا اذان مغرب از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کنند. همچنین در آیه‌های ۱۸۳ تا ۱۸۸ قرآن کریم، به برخی از اعمال روزه اشاره شده است. در این مطلب چندین حدیث از پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) در باب فضلیت‌های ماه مبارک رمضان را آورده ایم.
احادیث پیامبر اکرم (ص) در مورد فضلیت‌های ماه رمضان
حضرت محمد (ص) فرمودند:
هر که ماه رمضان را پشت سر گذارد و بخشیده نشود، خدا او را نیامرزد.
«من انسلخ عنه شهر رمضان و لم یغقر له فلا غفر الله له» (اقبال‌الاعمال، ج١، ص٢٧٠)
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرموده‌اند:
رمضان ماهى است که ابتدایش رحمت است و میانهاش مغفرت و پایانش آزادى از آتش جهنم.
«هو شهر اوله رحمة و اوسطه مغفرة و اخره عتق من النار» (بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۲)
پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند:
درهاى آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده مى‌شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد.
«ان ابواب السماء تفتح فى اول لیلة من شهر رمضان و لا تغلق الى اخر لیلة منه» (بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۴)
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدن‌ها روزه است.
«قال رسول الله صلی الله علیه و آله لکل شیئی زکاة و زکاة الابدان الصیام» (الکافی، ج ۴، ص ۶۲، ح ۳
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود:
روزه سپر آتش (جهنم) است.
«الصوم جنة من النار» (الکافی، ج ۴ ص ۱۶۲)
رسول خدا صلى‌الله‌علیه‌وآله فرمود:
درهاى آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده مى‌شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد.
«انّ ابواب السماء تفتح فى اول لیلة من شهر رمضان و لا تغلق الى اخر لیلة منه» (بحارالانوار، ج٩٣، ص٣۴۴)
حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم:
اگر بنده «خدا» مى دانست که در ماه رمضان چیست [چه برکتى وجود دارد]دوست مى داشت که تمام سال، رمضان باشد.
«لَوْ یَعْلَمُ الْعَبْدُ مَا فِی رَمَضَانَ لَوَدَّ أَنْ یَکُونَ رَمَضَانُ السَّنَة» (بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۶)
احادیث امامان معصوم (ع) در مورد فضلیت‌های ماه رمضان
امام باقر علیه السلام فرمود:
اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت.
«بنى الاسلام على خمسة اشیاء، على الصلوة و الزکاة و الحج و الصوم و الولایه» (فروع کافى، ۴ ص ۶۲، ح ۱)
امام صادق علیه‌السلام فرمود:
خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند.
«انما فرض الله الصیام لیستوى به الغنى و الفقیر» (من لا یحضره الفقیه، ج٢، ص۴٣، ح١)
امام صادق علیه‌السلام فرمود:
آنگاه که روزه مى‌گیرى، باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‌دار باشند.
«اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک» (الکافى، ج۴، ص٨٧، ح١)
امام على علیه السلام فرمود:
خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.
«فرض الله ... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق» (نهج‌البلاغه، حکمت٢۵٢)
امیرالمومنان على علیه‌السلام فرمود:
روزه نفس از لذت‌هاى دنیوى سودمندترین روزه‌هاست.
«صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام» (غررالحکم، ج١، ص۴١۶، ح۶)
امام على علیه‌السلام فرمود:
روزه پرهیز از حرام‌هاست؛ همچنان‌که شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى‌کند.
«الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب» (بحارالانوار، ج٩٣، ص٢۴٩)
امام على علیه السلام فرمود:
روزه قلب بهتر از روزه زبان و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.
«صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن» (غررالحکم، ج١، ص۴١٧، ح٨٠)
امام رضا علیه‌السلام فرمود:
مردم به انجام روزه امر شده‌اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به‌واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابن.
«انما امروا بالصوم لکى یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا على فقر الاخر» (وسائل‌الشیعه، ج۴، ص۴، ح۵؛ علل‌الشرایع، ص١٠)
امام رضا (علیه السلام) فرمود:
هر کس ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل اینست که درماههاى دیگر تمام قرآن را بخواند.
«من قرا فى شهر رمضان ایة من کتاب الله کان کمن ختم القران فى ... من الشهور» (بحار الانوار ج ۹۳، ص ۳۴۶)
امام باقر علیه‌السلام فرمود:
روزه این افراد [کامل]نیست:
کسى که امام را نافرمانى کند
بنده فرارى تا زمانى که برگردد
زنى که اطاعت شوهر نکرده تا اینکه توبه کند
فرزندى که عاق شده تا اینکه فرمانبردار شود
«لا صیام لمن عصى الامام و لا صیام لعبد ابق حتى یرجع و لا صیام لامراة ناشزة حتى تتوب و لاصیام لولد عاق حتى یبر» (بحارالانوار، ج٩٣، ص٢٩۵)
امام محمد باقر علیه السلام:
هرچیز بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است.
«لکل شیء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان» (اصول کافی / ج ۲ / «کتاب فضل القرآن» «باب نوادر» حدیث ۹ و ۱۰)
امام کاظم علیه‌السلام فرمود:
دعاى شخص روزه‌دار، به هنگام افطار مستجاب است.
«دعوة الصائم تستجاب عند افطاره» (بحارالانوار، ج٩٢، ص٢۵۵، ح٣٣)
امام کاظم علیه‌السلام فرمود:
افطارى دادن به برادر روزه‌دارت از روزه [مستحبى]تو بهتر است.
«فطرک اخاک الصائم خیر من صیامک» (الکافى، ج۴، ص۶٨، ح٢)
امام حسن مجتبی علیه‌السلام نگاهش به گروهی افتاد که در روز فطر در حال خنده و سرگرمی بودند، پس فرمود:
بسی عجب از کسی که خندان و خوش‌گذران است در روزی که نیکوکاران به پاداش خود می‌رسند و کوتاهی‌کنندگان [در ماه رمضان]دچار خسران می‌شوند.
نَظَرَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ علیه‌السلام إِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْفِطْرِ یَضْحَکُونَ وَ یَلْعَبُونَ فَقَال: «.. فَالْعَجَبُ کُلُّ الْعَجَبِ مِنَ الضَّاحِکِ اللَّاعِبِ فِی الْیَوْمِ الَّذِی یُثَابُ فِیهِ الْمُحْسِنُونَ وَ یَخْسَرُ فِیهِ الْمُقَصِّرُون» (اقبال‌الاعمال، ج١، ص٢٧۵)
کسی از امام حسین (علیه السلام) پرسید، خداوند چرا روزه را واجب کرده است؟ فرمود:
برای اینکه ثروتمند، رنج گرسنگی را بچشد و از فزونی مالش بر بینوایان کمک کند.
«لِیَجِدَ الغَنِیُّ مَسَّ الجوعِ فَیَعودَ بِالفَضلِ عَلَی المَساکینِ» (مناقب، ج ۴، ص ۶۸)