نقض متوالی توافق طالبان و آمریکا؛ آینده افغانستان به کدام سو می‎رود؟

– آتش بس در افغانستان با وجود نام گروه طالبان در یک سوی توافق، مبدل به هدفی دست نیافتنی شده است.

براساس توافق میان آمریکا و طالبان، دولت افغانستان و این گروه باید فرآیند مبادله زندانیان را خاتمه داده و مرحله دوم یعنی مذاکرات با هدف دستیابی به آتش بس کامل را آغاز کنند، اما آنچه در عمل رخ داده، تشدید حملات طالبان به مناطق روستایی و شهر‌های کوچک است؛ زیرا این گروه با آمریکا در مورد عدم حمله به شهر‌های بزرگ توافق کرده اند.

 

از دیگر مفاد این توافق خروج نظامیان آمریکایی و سایر نیرو‌های خارجی از افغانستان تا جولای ۲۰۲۱ به شرط ارائه ضمانت‌های امنیتی توسط طالبان و آغاز گفت وگو با دولت افغانستان است.

 

به بن بست رسیدن مبادله زندانیان میان دولت افغانستان و طالبان اکنون با بحران جدی‌تر اصرار این گروه بر ادامه حملات مواجه شده است.

 

پاسخ طالبان به درخواست دولت افغانستان مبنی بر برقراری آتش بس در ماه رمضان در نوع خود جالب توجه است؛ این گروه، درخواست «اشرف غنی»، رییس جمهور افغانستان، را مبنی بر برقراری آتش بس به دلیل آغاز ماه رمضان و شیوع کرونا  غیرمنطقی خوانده و دلیل آن را اختلاف مداوم طرفین در مورد روند صلح احتمالی و تعویق مبادله زندانیان اعلام کرد.

«سهیل شاهین»، سخنگوی طالبان، با انتشار توییتی، دولت افغانستان را به تهدید جان زندانیان در میانه بحران کرونا متهم کرد.

 

طالبان در حالی پیشنهاد آتش بس دولت افغانستان را رد کرد که «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل، پیشتر خواستار آتش بس در تمامی مناطق درگیر منازعه شده و شورای امنیت سازمان ملل نیز اعلام کرد برای تصویب قطعنامه‌ای به منظور اجرای این پیشنهاد تلاش می‌کند.

این گروه که مدعی انجام اقدامات گسترده در مسیر مقابله با کروناست، تنها اقداماتی اندک در مناطق تحت کنترل خود انجام داده و در سایر مناطق حملات خود را تشدید کرده تا بتواند دولت افغانستان را با استفاده از فرصت به وجود آمده تضعیف کند.

 

آنها که در هفته‌های اخیر حملات علیه نظامیان آمریکایی را متوقف کرده اند، در اواخر ماه مارس و اوایل ماه آوریل سال جاری بیش از ۵۰۰ مورد حمله انجام داده و ده‌ها غیرنظامی و نیروی امنیتی افغانستان را کشته اند.

 

هدف قرار دادن مکرر پاسگاه‌ها به منظور مانع تراشی در مسیر انتقال تجهیزات و تردد مسافران و قطع گسترده برق از دیگر اقداماتی است که طالبان مکررا در میانه بحران کرونا به آن دست زده اند.

 

باید توجه داشت که شیوع کرونا برای کشور‌هایی که از پیامد‌های جنگ و توسعه نیافتگی رنج می‌برند، تهدیدی به مراتب جدی‌تر محسوب می‌شود؛ این بیماری که ثروتمندترین کشور‌های جهان را نیز فلج کرده، برای افغانستان، یکی از فقیرترین کشور‌های جهان که از سال‌ها درگیری، آشفتگی سیاسی، فقر گسترده، سیستم بهداشت عمومی بسیار ضعیف، بازگشت صد‌ها هزار مهاجر از کشور‌های همسایه، عدم امنیت غذایی، عدم درک عمومی درباره میزان خطر این عفونت ویروسی و بحران‌های بهداشتی متعدد رنج می‌برد، سایه سنگین مرگ را به دنبال خواهد داشت.

این کشور که نخستین مورد ابتلا به کرونا را در ۲۴ فوریه (۵ اسفند) ثبت کرد، تاکنون شاهد شیوع این بیماری در سی و چهار استان خود بوده است؛ در افغانستان تنها یک مرکز قرنطینه با ظرفیت ۱۰۰ تختخواب وجود دارد که با اضافه شدن مراکز دیگر، نهایتا ۹۹۱ تخت برای قرنطینه و ایزوله وجود خواهد داشت.

واقعیت‎های موجود و وجود تنها یک مرکز آزمایشگاهی مرکزی مجهز به امکانات تشخیص کرونا که جواب را ۵۰ روز پس از انجام آزمایش ارائه می‌دهد، پیش بینی‌ها در مورد ابتلای دستکم ۱۶ میلیون افغانستانی را به این بیماری و مرگ ۱۱۰ هزار نفر، رقمی نزدیک به قربانیان جنگ در افغانستان از سال ۲۰۰۱ تاکنون به واقعیت نزدیک‌تر می‌کند.

ضمن اینکه باید توجه داشت که رعایت فاصله اجتماعی در این کشور به دلیل زندگی چند نسل یک خانواده در یک ساختمان و کار ده‌ها هزار نفر در اقتصاد غیر رسمی که قادر به رعایت فاصله اجتماعی نیستند، در افغانستان عملا ممکن نیست.

به نظر می‌رسد ورود سازمان‌ها و مجامع بین المللی به موضوع آتش بس در افغانستان برای کاهش مخاطرات ناشی از بیماری کرونا ضروری شده است؛ چراکه این بیماری منتظر دستیابی توافق جامع نمی‌ماند.