تاثیر شبکه شاد در یادگیری دانش آموزان
به گزارش گروه فضای مجازی ، حتی در بحران‌های فراگیری مانند انقلاب و جنگ، وزارت آموزش و پرورش این چنین گسترده و طولانی مدت، فعالیت آموزشی خود را به حالت تعلیق بلکه تعطیل درنیاورده بود. در دو ماه اخیر که بچه‌ها خانه نشین شدند، عملا وزارت آموزش و پرورش برنامه راهگشا و اثربخشی برای کاهش آسیب‌های نظام آموزشی در دستور کار قرار نداد، بزرگترین اقدام این وزارتخانه، ایجاد شبکه «شاد» بود که ظاهرا با وجود توضیحات مفصل وزارت آموزش و پرورش درباره آن در میان طیف گسترده‌ای از دانش آموزان، کارایی ندارد.
شبکه شاد و کیفیت گم شده آموزش
واقعیت آن است که شبکه شاد هنوز هیچ تضمینی برای دو موضوع، ارائه نکرده است. یکی تشکیل کلاس‌ها در ساعات معمول یک مدرسه فیزیکی است و دوم کیفیت آموزش ارائه شده به دانش آموزان. از لحاظ ساعات حضور بچه‌ها و معلمان در شبکه شاد، باید گفت زمان بندی حضور معلمان در شبکه شاد نشان می‌دهد بیشتر معلمان تنها یک روز در هفته مکلف به تدریس هستند.
به بیان دیگر، کلاس‌های آموزشی که معمولا ۵ روز در هفته تشکیل می‌شد، هم اکنون تنها یک روز در هفته برگزار می‌شود و آن هم به صورت مجازی و واقعیت این است هر چند آموزش و پرورش اعلام کرد که تدریس معلمان و تحصیل دانش آموزان در شبکه شاد از ۱۶ فروردین ماه آغاز خواهد شد، ولی هنوز در بسیاری از خانه‌هایی که بچه محصل دارند، این اتفاق نیفتاده است. از سوی دیگر، موضوع تضمین کیفیت آموزش یعنی تضمین این که فرآیند یادگیری در آموزش مجازی از طریق سامانه شاد اتفاق می‌افتد، در این اپلیکیشن اجرایی نشده است.
شاید برنامه‌های جایگزینی که کارشناسان ستادی آموزش و پرورش به دنبال آن هستند، بتواند راهگشای این مشکل باشد، برنامه‌هایی از جمله آغاز زودهنگام سال تحصیلی جدید که هنوز درباره آن تصمیم قطعی گرفته نشده است. البته وزارت آموزش و پرورش درباره زمان بازشدن مدارس از خود رفع مسئولیت کرده و اعلام کرده است این تصمیم بر عهده کمیته کشوری مقابله با کرونا است. انگار همانطور که زمانی همه راه‌ها به «رُم» ختم می‌شد، الان همه تصمیمات به ستاد کرونا ختم می‌شود.
عدالت اجتماعی و عدالت آموزشی
یکی از مشکلات بزرگ شبکه شاد، آن است که عدالت اجتماعی در آن مدنظر طراحان نبوده و این مشکل باعث ایجاد نابرابری در فرصت آموزش یا زیرسوال قرار گرفتن عدالت آموزشی شده است. از ابتدای اعلام آموزش مجازی در این شبکه و دردسر‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی ایرانی و خارجی و نبود رویه واحد اعتراضات دانش آموزان و معلمان بالا گرفت تا جایی که آموزش و پرورش بیانیه داد و اجبار به استفاده از یک شبکه اجتماعی را تکذیب کرد و گفت هیچ یکی از معلمان و دانش آموزان مجبور به استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی مانند بله و سروش نشده اند، ولی پس از مدتی، این وزارتخانه اعلام کرد باید همه آموزش مجازی به شبکه شاد منتقل شود. شبکه‌ای که برخی کاربران اجباری آن می‌گویند مشکلات فنی و همچنین مشکل در برقراری عدالت آموزشی و اجتماعی دارد.
در پاسخ به ایرادات در قالب انتشار مشروح
۴۰ سوال و جواب معلمان و کارشناسان شبکه شاد نشان داد معلمان زیادی حتی نتوانسته اند این اپلیکیشن را نصب کرده و از آن کارایی بگیرند. از سوی دیگر انتشار راهنمای استفاده دانش آموزان از شبکه شاد نشان داد دست کم باید گوشی هوشمند با قابلیت نصب این نرم افزار در اختیار دانش آموزان باشد.
این نکته یعنی دست کم بایدیک گوشی تلفن همراه که کف قیمت آن در شرایط فعلی بالای یک میلیون تومان است در اختیار دانش آموزان باشد. امکانی که بسیاری از خانواده‌ها در شرایط کسادی بازار و رکود کرونایی و روز‌های پس از نوروز، امکان آن را ندارند.
گزارش‌هایی درباره دردسر‌های استفاده از شبکه شاد برای دانش آموزان و معلمان منتشر شده که نشان می‌دهد عدالت آموزشی یکی از نکاتی است که طراحان «شاد» توجه چندانی به آن نکرده اند. گزارش‌هایی از عدم دسترسی بین ۳۵ تا ۴۵ درصد دانش آموزان یک استان محروم نشان می‌دهد بخش کارشناسی آموزش و پرورش نتوانسته در طراحی خود، تفاوت‌های ساختاری و طبقاتی در گستره کشوری مانند ایران را لحاظ کند.
شاید این مشکل را بتوان با توزیع گسترده تلفن همراه بین دانش آموزان یا اختصاص تسهیلات بدون سود، رفع کرد. ولی ایجاد ساختاری این چنینی برای آموزش و پرورش، احتمال فساد را بالا می‌برد و البته در شرایط کرونایی، شاید اصولا امکان پذیر نباشد.
در نهایت، آموزش و پرورش اعلام کرده تصمیم گرفته است دانش آموزانی که توان خرید و داشتن گوشی تلفن هوشمند را ندارند، شناسایی و تجهیز کند. این اقدام پس از آن صورت گرفت که تعداد قابل توجهی از دانش آموزان و اولیای آن‌ها اعلام کردند به دلیل مسایل ناشی از کرونا مانند کسادی بازار و بسته بودن کسب و کار، امکان خرید تجهیزات مورد نیاز آموزش آنلاین از جمله گوشی هوشمند با سیستم عامل پیشرفته را ندارند. حالا اگر مشکلات تضمین کیفیت آموزش و یادگیری یا افزایش ساعات آموزشی در شاد حل و ایرادات فنی آن رفع شود، معضل عدم دسترسی به تلفن همراه هوشمند برای طیف وسیعی از دانش آموزان چه می‌شود؟