استفاده از ظرفیت‌های علمی نخبگان و قضات در تولید محتوای آموزشی/ آسیب‌شناسی و افزایش دانش حقوقی در پرتو نگاه پژوهش‌محور

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، سال گذشته پژوهشگاه قوه قضائیه مراسمی را به مناسبت روز پژوهش با حضور رئیس قوه قضائیه برگزار کرد که در بخشی از این مراسم پژوهشگران برگزیده دستگاه قضایی معرفی و از آنان تقدیر به عمل آمد.

 

در بین این پژوهشگران نام ابراهیم مهرانفر معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان قضایی نیرو‌های مسلح نیز دیده می‌شد که در ادامه گفت و گوی با وی را می‌خوانید.

 

*خبرگزاری میزان: ضمن تبریک به مناسبت انتخاب به‌عنوان پژوهشگر نمونه، به عنوان نخستین پرسش در مورد اهمیت پژوهش در سازمان قضایی نیرو‌های مسلح توضیح دهید؟

 

**مهرانفر: امروزه دانایی یکی از محور‌ها و شاخص‌های اصلی پیشرفت و تعالی و اقتدار جوامع به‌حساب می‌آید. امام علی (ع) می‌فرماید: «العلم مصباح العقل» علم چراغ عقل است.

 

روشن است که منبع اصلی تولید اطلاعات و دانش جدید، فعالیت‌های پژوهشی است. پژوهش در هر موضوع، در هر سطح و به هر شکلی که انجام شود تلاشی منسجم در جهت توسعه دانش موجود درباره موضوعاتی است که با آن سروکار داریم.

 

موفقیت در تمام فعالیت‌های سازمان قضایی نیرو‌های مسلح به‌گونه‌ای به گسترش فعالیت‌های پژوهشی بستگی دارد. در واقع پژوهش یکی از محور‌های مهم پویایی و ضامن پیشرفت و اقتدار سازمان به‌شمار می‌آید. اگر پژوهشی نشود، دانش قضایی قضات افزایش نخواهد یافت و مجموعه دچار سکون و رخوت خواهد شد.

 

سازمان قضایی نیرو‌های مسلح به‌عنوان نهاد قضایی متولی انجام وظایف مقرر در اصل ۱۵۶ قانون اساسی و برای پیشگیری از جرایم نظامیان، به فراخور حوزه فعالیت و مأموریت آنان در سطوح و رده‌های شغلی مختلف خود نیازمند آسیب‌شناسی رفتار‌های نیرو‌های مسلح، آگاهی‌بخشی، افزایش دانش حقوقی، ترویج دانش و پیشگیری از وقوع جرم است که همه این موضوعات در پرتو نگاه پژوهش‌محور محقق خواهند شد.

 

از این‌رو پژوهش‌ها در سازمان قضایی نیرو‌های مسلح متناسب با نیاز‌های درون و برون‌سازمانی اهمیت پیدا می‌کنند. در سطح درون‌سازمانی، اولویت‌های پژوهشی باید متناسب با سطوح و رده‌های شغلی کارکنان شناسایی، دسته‌بندی و به‌صورت مرحله‌به‌مرحله تولید و در اختیار جامعه هدف قرار گیرند. پژوهش‌هایی مبنایی و بنیادی که منشأ تحول، اقتدار و تعالی سازمان و مقدمه‌ای برای تربیت مدیران و مسئولان آتی سازمان شوند.

 

در سطح برون‌سازمانی؛ هم‌افزایی و تعامل سازنده با فرماندهان و واحد‌های حقوقی و قضایی یگان‌های نظامی همچنین با مراکز پژوهشی، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه، بستر مناسبی برای شناسایی نیازمندی‌های پژوهشی نیرو‌های مسلح فراهم می‌سازد و در انجام هرچه بهتر رسالت‌های سازمان در حوزه آگاهی‌بخشی و پیشگیری از جرایم نیرو‌های مسلح اثرگذار خواهد بود.

 

**: پ‍ژوهش در حوزه مسائل اداری چه کمکی به شما برای مدیریت بهینه مجموعه معاونت توسعه مدیریت و منابع می‌کند؟

 

*مهرانفر: پژوهش، زمینه ارائه راهکار‌های علمی در تدوین نظام جامع استخدام و جذب براساس قوانین و مقررات استخدامی کشور را فراهم ساخته و شاخص‌های علمی در مدیریت استعداد و طراحی نظام جانشین‌پروری در سازمان را معرفی می‌کند.

 

همچنین به بررسی و تحلیل معیار‌های جابه‌جایی و ترقی مسیر شغلی در واحد‌های سازمان می‌پردازد و به ارائه راهکار‌های علمی جهت منطقی نمودن اندازه واحد‌های سازمان کمک می‌کند.

 

** : سازمان قضایی نیرو‌های مسلح با چه خلأ‌هایی در این زمینه مواجه است و جای چه پ‍ژوهش‌هایی را در این سازمان خالی می‌بینید؟

 

*مهرانفر: همکاری‌های مستمر علمی با پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها، اساتید حوزه و دانشگاه می‌‎بایست تقویت شود و برگزاری دوره‌های علمی آینده‌پژوهی و مدیریت جهادی یکی از نیاز‌های مهم سازمان است. همچنین برای انتقال دانش روز به کارکنان، منابع علمی همانند کتب، مقالات و تازه‌های علمی به‌روز و متناسب با وظایف شغلی در دسترس آنان قرار گیرد و محتوای علمی لازم جهت افزایش آگاهی‌های عمومی کارکنان با هدف توانمندسازی و توسعه دانش مدیران آینده نیز تولید شود.

 

** : به‌عنوان یک مدیر و قاضی با سابقه، پژوهش‌های سازمان قضایی نیرو‌های مسلح در حوزه قضایی می‌بایست بر چه محور‌هایی متمرکز شود؟

 

*مهرانفر: انجام پژوهش‌های جامع و مؤثر در حوزه تعقیب و رسیدگی در بستر تحولات قانونی، شناسایی چالش‌های قضایی سازمان و ارائه راهکار عملیاتی به قضات، تعامل مستمر و سازنده با اساتید حوزه و دانشگاه، تشکیل بانک پژوهشگران سازمان و معرفی آن‌ها به معاونت توسعه و مدیریت منابع.

 

استفاده از ظرفیت‌های علمی نخبگان و قضات سازمان در تولید محتوای آموزشی، مستندسازی و انتقال تجربیات قضایی قضات و کارمندان با سابقه، کاربردی‌سازی طرح‌های پژوهشی و به‌روزرسانی سرفصل‌های علمی، پرهیز از فعالیت‌های جزیره‌ای و موازی با سایر ادارات کل، استفاده بهینه از ظرفیت نخبگان نیرو‌های مسلح در قالب طرح‌های پژوهشی کسر خدمت.

 

**: از کدام یک از پ‍ژوهش‌هایتان راضی بودید؟

 

*مهرانفر: البته همه کار‌های تحقیقی و پژوهشی شیرین و لذت‌بخش هستند و هر کار پژوهشی اثر خاص خودش را دارد لیکن پژوهشی که راه‌حل‌هایی برای رفع مشکلات و موانعی که باعث کندی حرکت جامعه می‌شود، ارائه نماید به‌مراتب شیرین‌تر و اقناع‌کننده‌تر است. از میان طرح‌های پژوهشی اخیر، به‌نظرم از کاری که در رابطه با پیشگیری از مصرف مواد مخدر تحت عنوان ارائه مدلی جهت تعیین اثر بازاریابی اجتماعی در پیشگیری از مصرف مواد مخدر صنعتی در مورد دانش‌آموزان پسر دبیرستان‌های استان اصفهان انجام دادم، راضی‌ترم و بحمدالله تاکنون از سوی بسیاری از پژوهشگران به‌عنوان یک منبع علمی مورداستفاده قرار گرفته و توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر به‌عنوان پژوهش برتر کشوری انتخاب و وزیر کشور هم از این پژوهش تقدیر کرد.

 

** : به‌عنوان یک پژوهشگر موفق، توصیه شما به قضات و مدیران در این زمینه چیست؟

 

*مهرانفر: همان‌طور که نبی مکرم اسلام (ص) می‌فرماید: «اگر مؤمن از دنیا برود و یک ورقه از خودش باقی بگذارد که بر آن علمی نوشته شده باشد روز قیامت این ورقه، حائل و ساتر و حاجب است بین او و آتش و نه‌تنها مانع از آتش است بلکه خداوند تبارک‌وتعالی در عوض هر حرفی که بر آن ورقه نوشته است شهری به‌اندازه هفت برابر دنیا به او اعطا می‌فرماید.»

 

در این حدیث، عظمت کار علمی و پژوهشی به‌روشنی مشخص است. پژوهش، شاه‌بیت موفقیت قاضی در صدور احکامی دقیق، اثربخش و اجتماعی است. قضات پژوهشگر نه‌تنها خود را با تازه‌های علمی کشور مأنوس می‌کنند بلکه دیدگاه‌های علمی را در تطابق با یکدیگر تحلیل نموده و مسیر صدور رأی را با شناخت، علم و آگاهی بیشتری طی می‌کنند. علم، چراغ راه قاضی و قوت قلب او در صدور احکام است و به‌روشنی مشخص است که قضاتِ اهل دانش و علم چه به لحاظ شغلی و چه از نظر معرفتی پربار و وزین هستند. از این‌رو تأکید جدی بنده به قضات، اهتمام نسبت به پژوهش، افزایش دانش علمی و به‌روزرسانی اطلاعات قضایی است.

 

** : چه نویدی برای کسانی که می‌خواهند در مسیر تحقیق و پ‍‍ژوهش در سازمان قضایی نیرو‌های مسلح گام بردارند، دارید؟

 

*مهرانفر: مشتاقانه از نظرات علمی پژوهشگران سازمان بهره‌مند خواهیم شد و در نظام ترقی شغلی و ترفیع به سوابق پژوهشی کارکنان حتماً توجه خواهد شد و پژوهشگران سازمان از لحاظ معنوی و مادی تشویق می‌شوند.

 

گفتنی است: تألیف کتابِ «اندازه‌گیری عملکرد کارکنان (رویکرد عملی) تحقیق درباره «تأثیر جهانی‌شدن حقوق بر تفسیر قرارداد‌های بین‌المللی ۱۳۹۸ ،رساله دکتری، ارائه مدلی جهت تعیین «اثر بازاریابی اجتماعی در پیشگیری از مصرف مواد مخدر صنعتی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان پسر دبیرستان‌های استان اصفهان ۱۳۹۴)» (رساله دکتری)، رساله پودمانی امکان‌سنجی و چگونگی اجرای عدالت ترمیمی در دادرسی نظامی ۱۳۹۷ مقاله علمی- پژوهشی «یکسان‌سازی قواعد حل تعارض در قرارداد‌های الکترونیکی، ۱۳۹۸ مقاله علمی- پژوهشی «تأثیر ابعاد آمیخته بازاریابی اجتماعی بر پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر (مورد مطالعه دانش‌آموزان پسر دبیرستان‌های شهر اصفهان ۱۳۹۵، ده‎ها کار تحقیقی دیگر از جمله پژوهش در باب تخفیف مجازات در حقوق جزای ایران، ترسیم سیمای جنایی شهرستان‌های استان خوزستان و.... بخشی از کار‌های پژوهشی صورت گرفته توسط این پژوهشگر نمونه بوده است.