رعایت کدام علائم راهنمایی و رانندگی ضروری است؟
به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، در این گزارش با آئین نامه راهنمایی و رانندگی آشنا شده و میتوانید آموخته‌های خود را بازیابی کنید.
تاریخچه مقررات
اولین قانون در زمینه استفاده از وسایل نقلیه درتهران، سال ۱۲۸۵ هجری قمری تدوین شد که در آن به قوانین درشکه‌ها و دوچرخه‌ها اشاره شده بود.
پس از آن، اولین آئین نامه کامل قاونین راهنمایی و رانندگی سال ۱۳۱۸ به تصویب رسید. این آئین نامه در ۱۳ فصل و ۱۰۲ ماده تهیه شد و از آن به عنوان مادر قوانین راهنمایی و رانندگی یاد میشود.
پس از سال ها، این آئین نامه با توجه به تغییرات ایجاد شده در تمام ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، مورد بازنگری قرار گرفت و در هشتم تیرماه ۱۳۸۴، آئین نامه جدید در ۲۲۳ ماده و ۲ پیوست در ۱۰ فصل به تصویب رسید.
در ادامه مواد فصل هشتم آئین نامه راهنمایی و رانندگی را می‌خوانید:
فصل هشتم - علایم راهنمایی و رانندگی
ماده ۹۶- علایم راهنمایی و رانندگی مانند انواع چراغ ها، تابلوها، خط کشی ها.نوشته ها، ترسیم‌ها و نیزعلایم تعیین سمت عبورکه باید روی راه‌ها کشیده شود، براساس قانون الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مروردر جاده‌ها و کنوانسیون مربوط بهعلایم راه‌ها ـ مصوب ۱۳۵۴ ـ تهیه شده‌اند، و همچنین رنگ زمینه و شکلعلایم وتابلوها، مطابق نمونه‌های (پیوست شماره ۴) این آیین‌نامه است.
ماده ۹۷- تشخیص، انتخاب، تهیه، جانمایی، نصب، ترسیم و نگهداری علایم عمودی وافقی راهنمایی‌و رانندگی درشهر‌ها بر اساس دستورالعملی خواهد بود که به پیشنهادشورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهایکشور به تصویب وزیر کشور می‌رسد ودر جاده‌ها بهعهده وزارت راه وترابری می‌باشد.در مواقع اضطراری راهنمایی و رانندگی و پلیس راه می‌توانند خود اقدام به انتخابنوع علایم و محل‌استفاده و در صورت لزوم تهیه و نصب آن‌ها به طور موقت نموده ومراتب را بر حسب مورد، به شهرداری و یاوزارت راهو ترابری اعلام نمایند.
تبصره - مفاهیم رنگ و شکل علایم و تابلوها و چگونگی رفتار رانندگان پس از دیدنآنها، که درکتاب‌های آموزشی باید ارایه شود، از سوی کار گروهی متشکل از نمایندگانوزارت کشور، وزارت راه وترابری و راهنمایی و رانندگی تهیه و به همراه این
آیین‌نامه برای اطلاع عمومی در اختیار مراجع صلاحیت دارو با همکاری شورا‌های اسلامیشهر‌ها در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد.
ماده ۹۸- رانندگان کلیه وسایل نقلیه و اشخاص اعم از پیاده یا سوار بر حیوانات و یااشخاصی که مسؤوهدایت انفرادی و یا دسته جمعی پیادگان و یا حیوانات در راه‌هامی باشند موظفند از علایم و مقررات مربوط‌تبعیت نمایند، مگر این که مأمورانراهنمایی و رانندگی و پلیس راه به دلایلی رعایت نکردن آن‌ها را در محل، مجاز اعلامکنند.
ماده ۹۹- کنترل و تنظیم عبور و مرور ممکن است به وسیله چراغ‌ها یا خط کشی یاتابلوها، نوشته‌ها وترسیم ها، یا مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه و یا بههر وسیله دیگری که بر حسب مورد لازم باشد، به‌عمل آید.در هر حال فرمان پلیس راهنما که ممکن است مغایر با پیام علایم یا مقررات در محلباشد مقدم خواهدبود.
ماده ۱۰۰- در دو طرف عقب وسایل نقلیه طویل باید دو عدد علامت نشان دهنده وسیلهنقلیه طویل (مستطیل زرد یا سفید رنگ که دارای حاشیه قرمز است) الصاق گردد تارانندگان وسایل نقلیه پشت سر را ازطویل بودن آن‌ها آگاه گرداند.
ماده ۱۰۱- در محل‌هایی که عبور و مرور به وسیله چراغ راهنمایی و رانندگی کنترل‌می‌شود، رنگ‌های‌زیر برای مقاصدی که معین شده است به کار می‌رود:
الف - چراغ سبز برای حرکت- رانندگان وسایل نقلیه‌ای که با چراغ سبز روبرو می‌شوندحق عبور یاگردش دارند مگر آنکه گردش به وسیله علامت دیگری ممنوع شده باشد.در هر حال وسایل نقلیه در حال گردش باید حق تقدم عبور وسایل نقلیه‌ای را که در
مسیر مجاز خودمستقیم می‌روند و حق تقدم پیادگانی را که از گذرگاه پیاده در حرکتندرعایت نمایند.با وجود این اگر جریان ترافیک در جهتی که آن‌ها در حال پیش رفتن هستند آنچنانمتراکم باشد که‌چنانچه وارد تقاطع گردند با تغییر و تبدیل بعدی رنگ چراغ نتواننداز آن خارج شوند، چراغ سبز در تقاطع، رانندگان را برای ادامه حرکت مجاز نخواهدساخت.
ب - چراغ زرد برای احتیاط- رانندگان وسایل نقلیه‌ای که با این چراغ روبرو‌می‌گردند نباید از خط‌ایست یا از تراز چراغ راهنمایی و رانندگی عبور کنند مگر آنکهآنچنان به خط ایست تقاطع و یا چراغ‌راهنمایی و رانندگی نزدیک شده باشند که پیش ازعبور از خط ایست یا از تراز چراغ راهنمایی و رانندگی‌نتوانند به آسانی توقفنمایند.در هر حال در صورت ورود قبلی به تقاطع موظفند به حرکت خود ادامه داده و با رعایتمقررات دیگر ازتقاطع یا گذرگاه عبور کنند.
پ - چراغ قرمز برای ایست- رانندگان وسایل نقلیه‌ای که با چراغ قرمز برخورد می‌کنندباید پیش از خط‌ویژه ایست، توقف کامل نمایند و در صورت نبودن خط ایست در فاصلهپنج متری چراغ راهنمایی و رانندگی‌بایستند و تا روشن شدن چراغ سبز و تخلیه تقاطعاز وسایل نقلیه منتظر بمانند.
ت - چراغ چشمک زن زرد برای عبور با احتیاط- رانندگان وسایل نقلیه مکلفند با دیدناین چراغ ازتقاطع و گذرگاه پیاده با احتیاط و سرعت کم عبور نمایند.
ث - چراغ چشمک زن قرمز برای ایست و عبور- رانندگان وسایل نقلیه در صورت برخورد بااین چراغ‌نباید از خط ایست و یا در صورت نبودن خط ایست از تراز چراغ راهنمایی ورانندگی فراتر روند و بایدتوقف نموده و پس از اطمینان از نبودن خطر تصادف، حرکت وعبور نمایند.همین اقدامات هنگام دیدن تابلوی ایست باید انجام شود.
ماده ۱۰۲- در تقاطع‌هایی که مسیر جداگانه گردش به راست به وسیله جدول یا خط کشیتعبیه نشده‌است، در هنگامی که چراغ راهنمایی و رانندگی قرمز است، رانندگانی کهقصد گردش به راست داشته باشنددر صورت نصب تابلوی ویژه‌ای که گردش به راست را مجازاعلام می‌نماید، می‌توانند از منتهی الیه سمت‌راست راه و با رعایت احتیاط و حقتقدم عبور وسایل نقلیه و پیادگانی که با چراغ سبز در حال عبورمی‌باشند، وارد راهمجاور سمت راست شوند.
ماده ۱۰۳- در چراغ‌هایی که به عنوان چراغ راهنمای عابر پیاده مورد استفاده قرار‌می‌گیرند، رنگ‌دارای‌معانی زیر است:
چراغ سبز- پیادگان مجاز به عبور از عرض راه می‌باشند.
چراغ قرمز- عبور پیادگان از عرض راه ممنوع است.
ماده ۱۰۴- هدایت و کنترل ترافیک از سوی مأموران صلاحیت دار با فرمان‌های زیر انجام
می‌گیرد:
الف ـ بلند کردن دست به طور عمودی- مفهوم این حرکت برای کلیه استفاده کنندگان ازراه به معنای توجه‌توقف خواهد بود.
اما رانندگانی که توقف وسایل نقلیه آن‌ها ایمنی کافی ندارد مستثنی هستند.این علامت، رانندگانی را که پیشتر وارد محوطه تقاطع شده‌اند ملزم به توقف‌نمی‌سازد.
ب ـ بلند کردن دست یا دست‌های مأمور به دو طرف و به طور افقی - مفهوم این حرکتبرای کلیه استفاده‌کنندگان از راه که جهت حرکت آن‌ها در امتداد جهت نشان داده شدهبا دست یا دست‌های مأمور صلاحیت دارمی‌باشد، به معنای ایست خواهد بود.
ممکن است مأمور پس از دادن این علامت دست یا دست‌های خود را پایین بیاورد.این حرکت نیز برای رانندگانی که در سمت جلو و عقب مأمور قرار دارند به منزله علامتایست می‌باشد.
ماده ۱۰۵- در خیابان‌ها و یا تقاطع‌هایی که سطح آن‌ها به شکل شطرنجی و به رنگ زرد وسیاه نقاشی‌شده، هنگامی که تراکم خودرو‌ها زیاد است و امکان تخلیه به هنگام تقاطعوجود ندارد، رانندگان موظفندپیش از محل نقاشی شده متوقف شوند و مسیر حرکت دیگرخودرو‌ها را باز نگه دارند.
ماده ۱۰۶- نصب آگهی یا علامت یا تابلو یا وسایلی که دارای شباهت با علایم و یاتابلو‌های راهنمایی‌و رانندگی باشد یا از آن‌ها تقلید شود و یا منظور از آن هدایت وکنترل وسایل نقلیه باشد و یا به طریقی باعث‌جلوگیری از دیدن علایم و تابلوراهنمایی
و رانندگی گردد و همچنین نصب چراغ‌های رنگی تبلیغاتی در کنارچراغ‌های راهنمایی ورانندگی به طوری که موجب اشتباه رانندگان گردد ممنوع است.مقامات صلاحیت دار می‌توانند در صورت دیدن چنین اشیایی برای رفع آن‌ها اقدام نمایند.
تبصره ۱- ممکن است از طرف مؤسسات یا اشخاص با اجازه مراجع صلاحیت دار علایمیبرای‌هدایت مراجعه کنندگان به مکان‌های اطراف راه نصب گردد، مشروط به این که اینتابلو‌ها مانع دیدنتابلو‌های راهنمایی و رانندگی نشوند و ایمنی راه را به خطرنیندازند.
تبصره ۲- ضوابط و چگونگی تهیه، نصب و یا الصاق آگهی‌های تبلیغاتی و تابلو‌هایهدایت بهمکان‌درشهر‌ها و جاده ها، بر حسب مورد، به وسیله شورای‌عالی هماهنگی ترافیکشهر‌های کشور در شهرهاو وزارت راه و ترابری در جاده‌ها تعیین خواهد شد.
ماده ۱۰۷- هیچکس حق ندارد بدون اجازه راهنمایی و رانندگی و پلیس راه در علایمراهنمایی ورانندگی و دیگر وسایل تنظیم عبور و مرور وسایل نقلیه تغییراتی بدهد و یادر متن آن تصرفاتی نماید، مگراشخاصی که در دستورالعمل‌های موضوع ماده (۹۷) اینآیین‌نامه مشخص شده‌اند.
ماده ۱۰۸- رانندگانی که قصد گردش به راست یا به چپ یا توقف یا تغییر مسیر را دارندمکلفند ازفاصله حدودی ۱۰۰ متر به محل گردش یا توقف به وسیله چراغ راهنما به ترتیب
زیر علامت دهند:
الف ـ برای گردش به راست، چراغ راهنمای سمت راست وسیله نقلیه را روشن کنند.
ب ـ برای گردش به چپ، چراغ راهنمای سمت چپ را روشن نمایند.
پ - برای توقف، چراغ راهنمای سمت راست را روشن نمایند.
ت - برای تغییر مسیر و یا تغییر خط حرکت، در فاصله مناسب، چراغ راهنمای سمت راستیا چپ رابر حسب مورد، روشن کنند.
ماده ۱۰۹- رانندگان وسایل نقلیه موتوری که چراغ راهنما نداشته و همچنین وسایلنقلیه غیر موتوریو موتورسیکلت‌ها و دوچرخه‌ها باید با دست به شرح زیر علامت بدهند:
الف - برای گردش یا تغییر مسیر به راست، دست چپ را به طرف بالانگهدارند.
ب - برای گردش یا تغییر مسیر به چپ، دست چپ را به طور افقی نگهدارند.
پ - برای توقف، دست چپ را به طرف پایین نگهدارند.
ت - برای کاستن سرعت، دست چپ را به طور افقی از بالابه پایین به طور متناوب حرکتدهند.
ماده ۱۱۰- علایم آگاه سازی (اخبار) و همچنین علایم لازم برای سبقت به شرح زیر
می‌باشد:
الف - در روز بوق کوتاه
ب - در شب چند بار تبدیل و تعویض نور چراغ بالاو پایین.
پ - هنگام سبقت گرفتن اعم از این که روز باشد یا شب، برای جلب توجه وسایل نقلیهپشت سر، استفاده از چراغ راهنما ضروری است.
ماده ۱۱۱- وسایل نقلیه امدادی، بازرسی، انتظامی، سازمان‌های خدمات رسانی ومدارس باید دارای‌دستگاه آگاه سازی شنیداری و دیداری مندرج در ماده (۶۰) اینآیین‌نامه و تجهیزات ایمنی باشند و روی بدنه‌وسیله نقلیه هم عبارات و علایم مشخصکننده نقش و یا نصب نمایند.
ماده ۱۱۲- رانندگان وسایل نقلیه که مواد خطرناک حمل می‌کنند باید در دو طرف و عقبوسیله نقلیه‌تابلویی که روی آن کلمه (خطر) با حروف درشت و به دو زبان فارسی وانگلیسی و به رنگ قرمز نوشته شده‌باشد نصب کنند.مسئولان شرکت‌ها و مؤسسات حمل بار و رانندگان وسایل نقلیه مکلفند مقررات خاص حملموادخطرناک را رعایت نمایند.
ماده ۱۱۳- هرگاه وسیله نقلیه‌ای شب در کنار و بیرون سطح راه توقف نماید به طوری کهکناره وسیلهنقلیه متوقف مماس بر حاشیه سواره رو باشد و نور کافی در آن محل برایتشخیص اشیا یا اشخاص از فاصله۱۵۰ متری وجود نداشته باشد، راننده یامتصدی وسیلهنقلیه (اعم از این که درون وسیله نقلیه باشد یا بیرون‌آن) مکلف است چراغ‌های کوچکجلو و خطر عقب وسیلهنقلیه را روشن نگهدارد.چنانچه چراغ کوچک خراب شده باشد چراغ‌های بزرگ را با نور پایین روشن سازد.
ماده ۱۱۴- هرگاه در راه‌ها خرابی و نقص پیش بینی نشده برای وسیله نقلیه موتوریایجاد شود، راننده‌مکلف است آن را از مسیر عبور و مرور بیرون برده و در محل مناسبیکه موجب سد راه و مزاحمت برای‌وسایل نقلیه دیگر و پیادگان نباشد متوقف سازد.در این مورد و در موارد دیگری که وسیله یاد شده قادر به حرکت نباشد و انتقال آن بهمحل مناسبی مقدورنگردد، در صورت نبودن نور کافی در راه باید به منظور آگاه ساختنرانندگان دیگر، علایم ایمنی به ترتیب زیردر محل قرار دهد:
الف - در وسط راه چراغ الکتریکی و یا مشعل نورانی قرمز در فاصله‌های ۷۰ متری جلو وعقب و یکی‌دیگر در پهلوی وسیله نقلیه از کار افتاده بگذارد.در راه‌هایی که به وسیله موانع فیزیکی مسیر رفت و برگشت وسایل نقلیه از هم جدا شدهاست قراردادن‌علایم مندرج درفوق در عقب و پهلوی وسایل متوقف کافی خواهد بود.
ب - هرگاه وسیله نقلیه سر پیچ یا تپه‌ای از کار بیفتد علایم باید درفاصله‌هایمناسبی قرارداده شود تارانندگان وسایل نقلیه دیگر، از فاصله ۲۰۰ متری متوجه خطرشوند.
ماده ۱۱۵- هرگاه وسیله نقلیه موتوری در راه‌ها از کار بیفتد و به علت کافی بودنروشنایی محل‌احتیاجی به استفاده از چراغ یا مشعل نباشد، راننده باید در وسط جادهمثلث‌های شبرنگ متساوی الاضلاعدارای زمینه سفید یا زرد با حاشیه قرمز از نوع علامتاحتیاط به ابعاد حداقل ۳۰ سانتیمتر در فاصله ۷۰ متری‌جلو و عقب آن به نحوی که قابلدیدن باشد قرار دهد.
ماده ۱۱۶- اگر وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک در ساعات و شرایط مندرج در مواد (۱۱۳)و (۱۱۴) در راه‌ها از کار بیفتد، راننده یا متصدی وسیله نقلیه موظف است که در وسطجاده چراغ‌های الکتریکی بهرنگ قرمز با باتری در فاصله‌های ۷۰ متری جلو و عقب ودیگری در پهلوی وسیله از کار افتاده بگذارد.استفاده از فانوس یا چراغ یا مشعل و هرگونه علامت آتش زا برای این گونه وسایل نقلیه ممنوع است.
ماده ۱۱۷- روی یدک و هر نوع وسیله نقلیه‌ای که وسیله نقلیه دیگری آن را می‌کشدباید یک پرچم سفیدبه ابعاد حداقل ۵۰ سانتیمتری طوری نصب شود تا رانندگان دیگر ازفاصله دور و از دو طرف جاده آن راببینند.